_2012 წელს, „ქართული ოცნების“ მრჩეველი იყავით, რა გაკეთდა თქვენი რჩევების მიხედვით, 10 წლის შემდეგ როგორ შეაფასებდით, რაც გაკეთდა და ახლა რა რჩევას მისცემდით მმართველ გუნდს?
2012 წლის საპარლამენტო არჩევნებზე, საარჩევნო კამპანიის დროს „ქართული ოცნების“ მრჩეველი ვიყავი. კონკრეტული რჩევის გამოყოფა გამიჭირდება, მაგრამ მაშინ ფოკუსირება რამდენიმე საკითხზე მოვახდინე. პირველი - ერთი მხრივ, დასავლეთთან კომუნიკაციის აუცილებლობაზე იმასთან დაკავშირებით, რომ პროცესები არც თუ ისე დემოკრატიულად მიმდინარეობდა, როგორც ამას მაგალითად, „ნაციონალური მოძრაობა“ ამბობდა. ასევე - იმაზე, რომ აქ მართლაც იყო პრობლემები, რომლებზეც ფოკუსირებითა და საზოგადოებაში ცნობიერების ამაღლებით, თავისუფალი და სამართლიანი არჩევნების უზრუნველყოფა შეგვეძლო. ეს იყო ერთ-ერთი მთავარი საკითხი, რომელსაც ხაზს გავუსვამდი. რაც შეეხება მეორე საკითხს, მოგეხსენებათ, ბიძინა ივანიშვილი ახალი იყო პოლიტიკაში და შესაბამისად, საარჩევნო კამპანიაც ახალი იყო მისთვის. მე ვცდილობდი, მას (ბიძინა ივანიშვილს, რედ.) და მათ, (ქართულ ოცნებას“, რედ.) რეალურად ფოკუსირება მოეხდინათ ამომრჩევლების საჭიროებაზე.
მაგალითად, არამხოლოდ პრესაში გაეკეთებინათ რაიმე სახის განცხადებები, ან უბრალოდ, ალტერნატივად წარმოჩენილიყვნენ, არამედ, რეალურად მიეტანათ თავისი სათქმელი ამომრჩევლებამდე. არ ვიცი, რამდენად წარმატებული იყო ჩემი ეს მცდელობა, მაგრამ ჩვენ ვიცით, რა მოხდა ამ არჩევნებზე. რაც შეეხება შეკითხვას იმის შესახებ, თუ რას ვურჩევდი ახლა? გეტყვით, რომ ათი წლის შემდეგ სრულიად განსხვავებული სიტუაციაა, ახლა მათთან არანაირი ურთიერთობა არ მაქვს. თუ ახლა ვიქნებოდი მათი საარჩევნო კამპანიის მრჩეველი, ვეტყოდი, ორიოდე რამეზე კონცეტრირდნენ: უნდა დაიწყოთ თქვენი მიღწევების წარმოჩენა, „ქართულმა ოცნებამ“ ზოგი რაღაც კარგად გააკეთა, ზოგიც - არც ისე კარგად. „ნაციონალურმა მოძრაობამ“, როგორც წამყვანმა ოპოზიციურმა პარტიამ, სწორად მიუთითა ყველა მათ შეცდომაზე, ასე რომ, თქვენ უნდა მიუთითოთ იმაზე, რაც გააკეთეთ და აიღოთ პასუხისმგებლობა თქვენს მიღწევებზე.
ამომრჩევლებს აქ, საქართველოში ან სადმე სხვაგან, ბუნებრივია, აქვთ შეკითხვები იმის შესახებ, თუ რა გაკეთდა მათთვის ბოლო პერიოდში, ეს ლეგიტიმური შეკითხვაა, ეს არის დემოკრატიაა ამომრჩევლებისთვის და პასუხი, რომ გეხმარებით სააკაშვილის მოშორებაში, საკმარისი არ არის. მათ სხვა, ამაზე უკეთესი მესიჯი უნდა გაუგზავნონ ამომრჩეველს. თუმცა „ქართული ოცნების“ წინაშე მდგარი გამოწვევები არ არის დაკავშირებული კამპანიასთან ან პოლიტიკასთან, ისინი დაკავშირებულია მმართველობასთან. (they have to stand behined their record and their record has been mixed).
(ეს ნაწილი აბდაუბდაა( სავარაუდოდ ყვება ნაციონალური მოძრაობა ერთი მილის გზის დაგებაზე პრესკონფერენციებს აწყობდა და თუ ქართული ოცნება 100 მილს გააკეთებდა, ამაზე არავის შეაწუხებს, ბოდავს და გაუგებარია) and you know one thing about a few years in I was having to their leaders to their governance i was a meeting with the western diplomats here in Tbilisi and he said the UNM if they built one mile of road would have you know a press conference to announce it would be all over well this was before social media would be calling you the embassies to tell them about it and if the Georgian dreams builds 100 miles of road don`t bother to tell anybody, so really to get the communication better. and the second thing is that if you have been in power for 10 years, the Georgian dream has been in power longer then the UNM which is kind of hard to beleive for some people..)
_თქვენ აღნიშნეთ, რომ „ქართულმა ოცნებამ“ ზოგი რაღაც კარგად შეასრულა, ზოგიც - არა, კონკრეტულად რას გულისხმობდით?
გვჯერა თუ არ გვჯერა, საქართველომ შეინარჩუნა დასავლური კურსი, მიუხედავად მის მიმართ ზოგიერთი კრიტიკისა, ასოცირების შეთანხმება დიდი მიღწევაა. საქართველო NATO-სკენ მიმავალ გზაზეა, მისი ნაწილია, ეკონომიკური წინსვლა შენელდა, თუმცა ქვეყანა ახლა აშკარად უკეთეს მდგომარეობაშია, ვიდრე - ათი წლის წინ. ასევე - აქ არის პოლიტიკური სტაბილურობის ხარისხი, რომელიც არ იყო ათი წლის წინ, არის მეტი ძირითადი თავისუფლებები (სიტყვის და გამოხატვის თავისუფლება), რა თქმა უნდა, ის არ არის სრულყოფილი, მაგრამ უკეთესი მდგომარეობაა, ვიდრე - ადრე. მე არ ვამბობ, რომ საქართველო არის კონსოლიდირებული დემოკრატია და რომ ქართველი ხალხი სარგებლობს სიტყვისა და გამოხატვის უფლებით, როგორც მაგალითად, ზოგ სხვა ქვეყანაში, მაგრამ უკეთესი ვითარებაა, ვიდრე - 10 წლის წინ. მედიას, რა თქმა უნდა, აქვს გარკვეული პრობლემები აქ, მაგრამ ბევრი პრობლემა ჰქონდა „ნაციონალური მოძრაობის“ მმართველობის დროსაც ბოლო წლებში და ვფიქრობ, რომ სიტუაცია უკეთესია ახლა და ისევ, ეს არ არის გზავნილი, რომელიც დიდი დოზით გვესმის დასავლეთში, მაგრამ ემპირიულად რომ გითხრათ, მე ამ კუთხით მიღწეულ პროგრესს მნიშვნელოვნად (აქ ამბობს დამსახურებაო, და თავის თავს თუ გულისხმობს არ ვიცი:))) ჩავთვლიდი.
რაც შეეხება პრობლემებს, დიდი მნიშნელობის საკითხები არ მოგვარებულა, თითქმის არანაირი წინსვლა არ ყოფილა ოკუპირებული აფხაზეთისა და „სამხრეთ ოსეთის“ მიმართულებით. ამაზე არავინ აღარ ლაპარაკობს. ასევე მოგხსენებათ, ეკონომიკური განვითარების კუთხით ჯერ კიდევ ბევრი გზაა გასავლელი და ყველაზე მარტივი რაც უნდა გაეკეთებინათ და არ გაუკეთებიათ, დემოკრატიული რეფორმების დაჩქარება იყო. 2012 წლის არჩევნები იყო შესაძლებლობა, დემოკრატიული გარღვევა, რომელსაც ჰქონდა პოტენციალი, რომ დემოკრატია მართლაც წინ წასულიყო. არ მგონია, რომ მათ ეს გააკეთეს, ვფიქრობ, რომ არსებითად უკან დაბრუნდნენ და ეს ბევრჯერ მითქვამს, მაგრამ საერთო სურათს თუ შევხედავთ, ქართულ პოლიტიკაში დემოკრატიული გარღვევის მაგალითებია. მათ მიაღწიეს გარღვევას 2012 წელს, რეჟიმის კონსოლიდაციას და აქ 2022 წელს, კითხვა ისმის, მივდივართ თუ არა მეორე, სხვა ხელისუფლების (რეჟიმის) დაშლისკენ და ამ შეკითხვაზე პასუხი არ მაქვს.
მე ვფიქრობ, რომ დემოკრატია ახლა უკეთესია, თუმცა მინიმალურად და არა არსებითად, თქვენ იცით, რომ იყო შესაძლებლობა რეალურად, ქვეყანა ბევრად უფრო დემოკრატიული გამხდარიყო და ეს შესაძლებლობა დაიკარგა. დღევანდელის მსგავსად, დომინირებდა ერთი ადამიანი, რომელიც თავისი ახირებებით მართავდა ქვეყანას, მაგრამ ბევრად უფრო რეპრესიული იყო თავისი პოლიტიკური მტრების ან პოლიტიკური ოპონენტების მიმართ, ვიდრე დღევანდელი ხელისუფლება. არჩევნები ახლა არ არის კარგი, მაგრამ ალბათ უკეთესია, ვიდრე ეს იყო წინა წლებში, „ნაციონალური მოძრაობის„ დროს.
_რას გვეტყოდით ბიძინა ივანიშვილთან თქვენს ურთიერთობაზე, როგორ იღებს რჩევებს?
ახლა, ივანიშვილთან არ მაქვს დიდი ურთიერთობა, ჩვენ არ გვინახავს ერთმანეთი. ბოლოს, 2016 ან 2017 წელს, ვნახე, შევხვდი მას (თავის სამფლობელოშიო, ეს მგონი საჭირო არ არის). რაღაცნაირად, გაბრაზებული ტონით მითხრა - ჩვენ ვიცით, რასაც წერდი და მე ვუთხარი, თუ შენ ფიქრობ, რომ რასაც მე ვწერ, შენი დიდი პრობლემაა, გასაჭირში ხარ (თქვენთვის არის საქმე რთულად, ან თქვენი პრობლემაა, ავარჩიოთ, ბევრი მნიშვნელობა აქვს In trouble)... მე ვიტყოდი, რომ ჩემი ტონი „ქართული ოცნების“ მიმართ დაბალანსებული იყო, მაგრამ საჭიროების შემთხვევაში კრიტიკული... ბიძინა ივანიშვილი არის ადამიანი, რომელიც პოლიტიკაში ბიზნესიდან მოვიდა, ის არის მდიდარი და წარმატებული ადამიანი. მან მილიარდობით მილიარდობით დოლარი გამოიმუშავა და ამის გამო, როგორც ბევრ ადამიანს, ვისაც ეს გამოცდილება აქვს, ფიქრობს, რომ ბევრი რამ იცის. ბიძინა ივანიშვილს აქვს ძალიან მახვილი პოლიტიკური აზროვნება, ის არის ძალიან კარგი სტრატეგიული მოაზროვნე ადამიანი, მაგრამ თუმცა მას არ აქვს პოლიტიკური ცნობიერება (but he does not have a sense of politics) იმიტომ, რომ ეს არ არის ის, რასაც მან ბევრი დრო დაუთმო, და როგორც მითხრა, ნამდვილად არ მოსწონს ეს, აშკარაა, რომ ნამდვილად არ მოსწონს, მაგრამ იძულებულია, ჩაერთოს.
მრჩევლად ყოფნის დროს, როდესაც ამას აკეთებ აქ, შეერთებულ შტატებში თუ სხვაგან, ამ ყველაფრის მარტივი ნაწილი, კარგი რჩევის მიცემაა, ყოველთვის მარტივია, კანდიდატს უთხრა, რა უნდა გააკეთოს მან, რა უნდა თქვას, რა უნდა გითხრას სატელევიზიო რეკლამამ, სოციალურ მედიაში როგორ უნდა იყო წარმოდგენილი და ასე შემდეგ. მაგრამ ძალიან ძნელია ამ ყველაფრის გადალახვა და მე ვიტყოდი, ჩემი გამოცდილება ამ კუთხით და ბიძინა ივანიშვილთან 2012 წელს, კომბინირებული იყო.
მას შემდეგ, თქვენ იცით, რომ მე ნამდვილად არ მიცდია... მაგრამ ვფიქრობ, ხვალ იქ რომ ავიდე და რჩევა მივცე, ვფიქრობ, რომ გაიღიმებს და დამაიგნორებს, რადგან ეს არის ერთგვარი ბუნება/ხასიათი...
_თქვენ იცნობთ ამერიკული პოლიტიკური წრეების პოზიციებს, რა განწყობებია საქართველოს მიმართ?
ეს ნაწილი ჩემი აზრით, საჭირო არ არის. მართალია, შეერთებულ შტატებში არავინ იცის საქართველოს შესახებ ბევრი რამ. ვგულისხმობ, სულ უფრო ხშირად ვხედავ ერთ რამეს, რაც ბოლო ათწლეულში მინახავს და არ ვიცი, არის თუ არა ეს ქართული ოცნების სტრატეგია, მაგრამ ეს რატომღაც მოხდა.
ქართული რბილი ძალა ნელ-ნელა იზრდება შეერთებულ შტატებში. ვგულისხმობ იმას, რომ თქვენ იცით, საქართველო პატარა შორს მყოფი ქვეყანაა და პატარა შორეულ ქვეყნებში ხშირ შემთხვევაში ახალი ამბები მაშინ არის, როცა ომია, იპარავენ არჩევნებს, საშინელებები ხდება, სტიქიური უბედურება, წყალდიდობა, მიწისძვრა, ეს არ არის კარგი, რადგან „აიძულებთ“ ამერიკას, ამერიკელ ხალხს ამ გზით გაიგოს თქვენზე.
თქვენ ნახავთ საქართველოს სხვადასხვა ხელოვნებისა და კულტურის ბლოგებში ან ხელოვნებისა და კულტურის შესახებ ვებგვერდებზე, იცით, რომ ეს კლიშეა, მაგრამ მართალია, ქართული საკვები და ღვინო გაცილებით პოპულარული ხდება შეერთებულ შტატებში. ეს არ ჰგავს ჩინურ საჭმელს, ჩინურ რესტორანს, რომელიც ყველა კუთხეშია, მაგრამ ეს კარგია საქართველოსთვის, რადგან მათ შორის კულტურული და განათლებული ელიტები ერთგვარ საინტერესო ადგილად აღქმას იწყებენ, რაც იმას ნიშნავს, რომ თუ ეს ძალიან მაგარი, საინტერესო ადგილია, იქნებ ჩვენ დაგეხმაროთ მის დაცვაში, ეს არის შემდეგი ნაბიჯი. მაგრამ მოვიტყუები, თუ ვიტყვი, რომ შეერთებულ შტატებში ყველა კვდება, რომ ხაჭაპურის გამო გავიდეს გარეთ, ჩვენ უბარლოდ ვსაუბრობთ თანდათანობით წინგადადგმულ ნაბიჯებზე.
აქედან ჩავსვავდი : „ნაციონალური მოძრაობის“ მთავრობის მიზანი მხოლოდ ის იყო, რომ როგორმე ყოველთვის ყოფილიყო ვაშინგტონის ახალი ამბების დღის წესრიგში, ეს არ არის კარგი საქართველოსთვის, საქართველო არის პატარა ქვეყანა, რომელსაც უნდა მიაქცეს ყურადღება შესაბამის დონეზე, ეს არის ის, რაც მას უნდა სურდეს, მაგრამ მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენ ვერ ვხედავთ პრეზიდენტ ზურაბიშვილს, პრემიერ-მინისტრს ან ბიძინა ივანიშვილს ვაშინგტონში, და მაღალი დონის შეხვედრებს, ორმხრივი ურთიერთობა ჯერ კიდევ ძლიერია იმ დონეზე, რაც მნიშვნელოვანია, ეს არის სახელმწიფო დეპარტამენტი, საელჩო, შესაბამისი სამთავრობო ოფისი აქ არის, ასე რომ, ეს დადებითი მოვლენაა. „ნაციონალური მოძრაობა“ ჯერ კიდევ დომინირებს ვაშინგტონში მესიჯების თვალსაზრისით, რაც სამწუხაროა, მაგრამ ეს ძირითადად გავლენას ახდენს მემარჯვენე ანალიტიკოსთა ფლანგზე და ასევე, კონგრესზე, სახელმწიფო დეპარტამენტი ბალანსს იცავს და ბოლოს, ვიტყოდი, რომ ყველაზე გასაოცარი მაჩვენებელი იმისა, თუ როგორ ხედავენ საქართველოს ვაშინგტონში არის ის, თუ რამდენად მცირე ყურადღებას აქცევს ხალხი ვაშინგტონში იმ ფაქტს, რომ ამ ქვეყნის ყოფილი პრეზიდენტი აქ ციხეშია.
ეჭვი მაქვს, როდესაც დაბრუნდა 2021 წელს, უნდა სცოდნოდა, რომ სავარაუდოდ, დააპატიმრებდნენ და მე მჯერა, რომ ის ფიქრობდა, რომ ეს იქნებოდა ისეთი რამ, რაც გააბრაზებდა აშშ-ს და მის მობილიზებას მოახდენდა ამ მთავრობის წინააღმდეგ, მაგრამ ეს არ მოხდა. რა თქმა უნდა, ვიტყოდი, ზოგჯერ, საკმაოდ და ვიტყოდი, მეტისმეტად ნეგატიური შეხედულებებია ამ მთავრობის მიმართ, მაგრამ ვაშინგტონში, ხალხს „მიშა“ (მიხეილ სააკაშვილი) მობეზრდა. პრობლემა ისაა, რომ ვიდრე აქ ოპოზიცია ჯერ კიდევ ბრუნავს სააკაშვილის გარშემო, გარღვევა არ მოხდება არც აქ საქართველოში, ან იმ თვალსაზრისით, რომ სერიოზულად იყოს ეს აღქმული დასავლეთში, განსაკუთრებით შეერთებულ შტატებში.
უკრაინაზე
პირველ რიგში, უნდა აღინიშნოს ადამიანების ტანჯვის, დანაშაულის შესახებ, რომლებიც რუსეთის ჯარებმა უკრაინაში ჩაიდინეს. ათასობით ადამიანის გარდაცვლილი, მილიონობით ადამიანი კი ლტოლვილად იქცა. ეს საშინელებაა და როდესაც ჩვენ ხშირად ვსაუბრობთ ომის შესახებ, ამაზე არ ვამახვილებთ ყურადღებას. ამიტომ, მე ამაზე გავამახვილებდი ყურადღებას, ეს არის მთავარი. ამავე დროს, ორი საკითხია მნიშვნელოვანი - უკრაინამ და დასავლეთმა დაამცირეს რუსეთი - რუსეთი, რომელმაც დაიწყო ეს ომი, ამბობდა, რომ მოახდინა სამხედრო ძალების მოდერნიზაცია და ჰყავდა უმაღლესი დონის ძალები, თუმცა რაც ჩვენ ვნახეთ სხვადასხვა წყაროში, ისაა, რომ უკრაინელებმა მათი 20 000 სამხედრო გაანადგურეს, ეს ორი-სამი თვისთვის უჩვეულო რიცხვია, ასე რომ, რუსეთის ძალები დაუმარცხებლები არ არიან, რასაც ისინი მსოფლიოს უმტკიცებდნენ. მეორე მხრივ, რუსეთმა შეიძლება, ჯერ კიდევ მოიგოს ეს ომი. ისინი ანგრევენ უკრაინას, კლავენ ხალხს... რამდენიმე შეკითხვა იბადება, პირველი - როგორ დასრულდება ეს ყველაფერი, ამაზე პასუხი ნამდვილად არ ვიცი. პუტინს აშკარად არ აქვს შანსი, რომ მთლიანად ჩაიგდოს უკრაინა ხელში და დასვას იქ მარიონეტული რეჟიმი. ფართო სურათში რომ განვიხილოთ, რაც მოხდება ისაა, რომ რუსეთი და ჩინეთი უფრო დაახლოვდებიან, რუსეთი იქნება ჩეინეთის მოკავშირეს და დამკვეთს (კლიენტს, ეს სიტყვა რით შევცვალოთ) შორის. სანქციები, რომლებიც რუსეთს დაუწესდა, არ აზიანებს მას ისე, როგორც ჩვენ ეს გვინდა, რადგან რუსეთს აქვს სავაჭრო ურთიერთობები გლობალურად, ის გააგრძელებს თავისი წიაღისეულის გაყიდვას ინდოეთში, რაც მას თავის მხრივ, თავისი ეკონომიკისთვის სჭირდება.
ვაშინგტონში არის ხალხი, ვინც ფიქრობს, რომ ეს ომი პუტინს და მის რეჟიმს ჩამოაგდებს. ეს არის ის, რისი ხილვაც ალბათ ყველას გვინდა, მაგრამ მე ასე არ ვფიქრობ. აქ ჩამოსვლამდე, მექსიკაში ვიყავი და სულ ორგან ვნახე უკრაინის დროშა, ერთი იყო კანადის კულტურულ ცენტრთან, მოგეხსენებათ, კანადა უკრაინის ძლიერი მხარდამჭერია, თუმცა ბეჭდური მედიის პირველ ფურცლებზე უკრაინის შესახებ არაფერი დაწერილა, იგივე მოხდა ტელევიზიის შემთხვევაში. მექსიკა დიდი ქვეყანაა და ეს მაგალითი იმიტომ მოვიყვანე, რომ აქ, საქართველოში, ეს ომი წინა პლანზეა, მაგრამ მსოფლიოს დიდი ნაწილისთვის ეს ასე არ არის. მსოფლიოს დიდი ნაწილი ხედავს, რომ ეს არ არის გლობალური კონფლიქტი, მსოფლიო არ მობილიზებულა პუტინის წინააღმდეგ, ამიტომ, მას აქვს მრავალი სხვა ვარიანტი, შეინარჩუნოს თავისი ეკონომიკა საკმარისად მყარად, რათა დარჩეს ხელისუფლებაში. რუსეთში დომინირებს სახელწმიფო მედია და რეალურად, რეპრესიების გამო, რაც ჩვენ ვნახეთ რუსეთში ომის დაწყების შემდეგ, რუსების მხარდაჭერა ამ ომის მიმართ საკმარისად ძლიერია, რაც მას აძლევს საშუალებას, დარჩეს ხელისუფლებაში. ასე რომ, მე არ ველოდები ისევ პუტინის რეჟიმის დაშლას, არ ვამბობ, რომ არ მინდა, უბრალოდ ვამბობ, რომ ამას არ ველოდები.
-დგანან თუ არა საქართველო და მოლდოვა რეალური საფრთხის წინაშე?
მე აქ ველაპარაკე ბევრ ადამიანს ამის შესახებ, ერთმა მითხრა, თუ პუტინი სამ დღეში წარმატებით დაიპყრობდა კიევს, როგორც ამას ფიქრობდა, შემდეგი საქართველო იქნებოდა, ეს შეიძლება, მართალია, ჩვენ ეს არ ვიცით. შემდეგ, სხვამ მითხრა, რადგან ეს ომი რუსეთისთვის ძალიან ცუდად მიდის, პუტინი იფიქრებს, რომ სადღაც სწრაფი გამარჯვება დასჭირდება შიდა პოლიტიკური მხარდაჭერის გასაძლიერებლად, ამიტომ ყურადღებას გადაიტანს საქართველოზე, ახლა ჩვენ ვსაუბრობთ საქართველოზე, მაგრამ შეგვიძლია, იგივე ვთქვათ მოლდოვაზე. რაც მაწუხებს, ისაა, რომ ნებისმიერ შემთხვევაში პუტინს აქვს შემოჭრის „რაციონალური საფუძველი“, ასე რომ, ძალიან ცხადია, რომ ეს საფრთხე საქართველოში არც უკრაინის ომამდე გამქრალა. ჩემი აზრით, რუსეთს, პუტინს სურდა უკრაინაში მიეღო ის, რასაც საქართველოში თავის დროზე მიაღწია, როდესაც 2008 წელს, ქვეყნის დასავლური ინტეგრაციის მიზნები რამდენიმე წლით შეაფერხა. ახლა საკითხავია, თუ საქართველო და მოლდოვა ამ საფრთხის წინაშე დგანან, რისი გაკეთება შეიძლება? ვგულისხმობ იმას, რომ 2008 წელს, აქ ომი იმიტომ არ დასრულებულა, რომ შეერთებულმა შტატებმა საქართველოს სამხედრო აღჭურვილობა გაუგზავნა; იმიტომ არა, რომ NATO-მ გააკეთა რაიმე და არც იმიტომ, რომ ქართველმა სამხედროებმა რუსები უკუაგდეს, ეს ომი დასრულდა იმიტომ, რომ პუტინს სურდა ასე,თუმცა შემდეგ ჯერზე, მას შეიძლება, უნდოდეს უფრო შორს წასვლა და 2008 წლის ერთ-ერთი გაკვეთილი, რომელიც საქართველომ ისწავლა და არ მგონია, რომ სამწუხაროდ რაიმე შეიცვალა, არის ის, რომ რამდენადაც, ამ დროისთვის დასავლეთი არ აპირებს მოვიდეს მათ გადასარჩენად და ვფიქრობ, აქ ხალხმა ეს იცის, ამიტომ NATO-ში გაწევრიანება განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი, რადგან ეს შეცვლის თამაშის წესებს.
_თუმცა დასავლელი ლიდერებისგანაც გვესმის ხოლმე განცხადებები, რომ მათაც ისწავლეს ეს გაკვეთილი.
მაგრამ ეს გაკვეთილები ძნელი გამოსაყენებელია საქართველოში, რადგან საქართველო უკრაინასა და ამერიკაზე გაცილებით პატარა ქვეყანაა, (ამერიკული გადმოსახეხიდან რომ შევხედოთ) ბაიდენის ადმინისტრაცია თავიდანვე გეგმავდა უკრაინის მხარდაჭერას ამ ომში, რადგან ფიქრობდა, რომ რუსეთი სწრაფად გაიმარჯვებდა და იქნებოდა ერთგვარი პარტიზანული წინააღმდეგობა. შემდეგ, უეცრად უკრაინის სამხედროებმა ყველა გააკვირვეს და ნახეთ, რომ მათ (ამერიკელებმა, რედ.) გაგზავნეს სამხედრო მარაგები ბოლო ორი თვის განმავლობაში.
ქართველი სამხედროები ვერ შეაკავებენ რუსეთს, ვიდრე ის არ არის ისეთი ძლიერი, როგორც უკრაინის სამხედროები არიან, ის ბევრად უფრო პატარა ქვეყანაა, ასე რომ, ვიდრე დასავლეთი სწავლობს გაკვეთილებს და ვხედავთ, რამდენად საშინელია პუტინი, ჩემთვის ჯერჯერობით გაუგებარია სტრატეგია, რომელიც დაეხმარება მოლდოვასა და საქართველოს... NATO-ში გაწევრიანება რჩება „წმინდა გრაალი“, რადგან მე მჯერა, რომ რუსეთი არ შეიჭრა ლიეტუვაში ან ესტონეთში, რადგან ისინი NATO-ს წევრები არიან. პრეზიდენტი ბაიდენი (აქ ამბობს ყოფილზე-ალბათ ტრამპზე ამბობს, არ ვისაუბრებ, რადგან პუტინის კაცი იყოო) აცხადებს, რომ ჩვენ დავიცავთ NATO-ს ტერიტორიის თითოეულმ სანტიმეტს, მე ვფიქრობ, რომ ეს სწორი პოზიციაა შეერთებული შტატებისთვის და მთელი NATO-სთვის, სწორედ ამიტომ სურს საქართველოს გაწევრიანება. მაგრამ იგივე ყოყმანი იმის შესახებ, რაც ზოგიერთ ქვეყანას ჰქონდა NATO-ს საქართველოს და უკრაინის გაწევრიანებაზე, ახლა მხოლოდ გაძლიერდა უკრაინის ომის გამო, თუმცა არ ვფიქრობ, რომ ეს არის ვაშინგტონის პოზიცია, ვაშინგტონი კვლავ მხარს დაუჭერს საქართველოს NATO-ში გაწევრიანებას.
_რამდენად მოსალოდნელია, რომ კონკრეტილი პირები გახდნენ სანქციების სამიზნეები საქართველოში?
მე ვფიქრობ, რომ ეს არის ჭორი, რომელიც წამოიწყო „ნაციონალურმა მოძრაობამ“, არ ვფიქრობ, რომ ეს სერიოზულად უნდა იყოს აღქმული. ბაიდენი არის ქვეყნის ლიდერი, რომელიც დიდი ხნის პარტნიორია, შესაბამისად, ნაკლებად სავარაუდოა, ბაიდენის ადმინისტრაციამ სანქციები დააწესოს.
_არაფერი ისე არ ასოცირდებიან რუსეთთან, როგორც ოლიგარქები, გახდა თუ არა ეს ტენდენცია უფრო გამოკვეთილი ტრამპის პრეზიდენტობის დროს?
ტრამპი ოლიგარქია, მან გამოიმუშავა ქონება ან მემკვიდრეობით მიიღო ის, ზოგიც რაღაც შიდა ოპერაციებით, რომელიც ნაწილი უძრავი ქონებაა და ნაწილი ორგანიზებული კრიმინალური რგოლი, მას აქვს ოლიგარქიული ცნობიერება, მის გარშემო მყოფი ადამიანების კავშირების გამო ოლიგარქებთან რუსეთში, უკრაინასა და სხვა ქვეყნებში, ეს არის კონცეფცია, რომელიც ამერიკელებისთვის უფრო ნაცნობი გახდა ბოლო წლებში, 2020 წელს, როდესაც მაიკ ბლუმბერგი იყრიდა კენჭს საპრეზიდენტო არჩევნებში, ის ახლა ბევრად უფრო მდიდარია, ვიდრე დონალდ ტრამპი და ბიძინა ივანიშვილი. ამერიკა დიდი ქვეყანაა და ყველაფერო შედარებითია.
ვხედავთ, რომ ბევრი მდიდარი ადამიანი მოდის პოლიტიკაში, მე მსმენია ბევრი ადამიანის შეშფოთებაზე დონალდ ტრამპის დაბრუნების მიმართ და ფიქრობს, რომ ჯო ბაიდენი არის ძალიან ასაკოვანი, მიუხედავად იმისა, რომ მე მივცემ ხმას, თუ კიდევ ერთხელ იყრის კენჭს, თქმა იმისა, რომ არის თუ არა მდიდარი ადამიანი, რომელსაც შეუძლია, უფრო კარგად მართოს, ეს არ არის პასუხი, ეს არ არის საუკეთესო გზა დემოკრატიის წინსლისთვის აქ ან შეერთებულ შტატებში.