კულტურა
ლიტერატურული პრემია „ლიტერას“ 2020 წლის ფინალისტები ცნობილია
საქართველოს განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის სამინისტროსა დამწერალთა სახლის ერთობლივი ლიტერატურული პრემია „ლიტერას“ მოკლე სია ცნობილია. კონფიდენციალურმა ჟიურიმ ფინალისტები 6 ნომინაციაში დაასახელა. წლევანდელი ფინალისტები არიან: წლის საუკეთესო წიგნის დიზაინი 1. ნათია ზარანდია ჯეფ ვანდერმირის წიგნისთვის „ანიჰილაცია“, გამომცემლობა„პალიტრა L“. 2. ნინი ფალავანდიშვილი წიგნისთვის „საბჭოთა პერიოდის მოზაიკა საქართველოში“,„სულაკაურის გამომცემლობა“; 3. თინათინ ჩხიკვიშვილი ჯანა ამირეჯიბის წიგნისთვის „მე - ნამდვილი კოკოშა“,გამომცემლობა „არტანუჯი“; 4. ია გაბუნია მიშა ბახსოლიანის წიგნისთვის „კანიბალიადა“, „სულაკაურისგამომცემლობა“; 5. გურამ წიბახაშვილი წიგნისთვის „ზამთარი გადატანილია“, გამომცემლობა „ინდიგო“; 6. ია გაბუნია კოკა არჩვაძის წიგნისთვის „ჩინური დღიური“, „სულაკაურისგამომცემლობა“. წლის საუკეთესო დებიუტი: 1. მაია ცირამუა - „მშვიდობით, ძია გერშვინ!“, გამომცემლობა „წიგნები ბათუმში“; 2. დათია ბადალაშვილი - „ფიჭვები შორს იყო“, გამომცემლობა „ინტელექტი“; 3. ნინი ელიაშვილი - „წერტილის შემდეგ“, გამომცემლობა „ინტელექტი“; 4. დათო ჯიქია - „კაკაფონია“, გამომცემლობა „ინტელექტი“; 5. სოფო კუბლაშვილი - „ოკრიბის ღმერთი“, გამომცემლობა „ინტელექტი“; 6. ლექსო ქურხული - „მეწამული პლანეტა მარსი“, გამომცემლობა „ინტელექტი“. საუკეთესო დოკუმენტური პროზა: 1. გიორგი არქანია, გიგი გიოშვილი, ელენე ჭირაქაძე, ქეთევან სიხარულიძე, თინათინბიკაშვილი, ვიტალი მაჭავარიანი, ევგენი ჭანიშვილი - „440 დღე საქართველოსდამოუკიდებლობამდე“, გამომცემლობა „არტანუჯი“; 2. კახა თოლორდავა - „გაუზავებლად“, „სულაკაურის გამომცემლობა“; 3. გიორგი მაისურაძე - „სხვა ენა“, გამომცემლობა „ინდიგო“; 4. შორენა ლებანიძე - „თუ საჭიროა, გათქმევინებთ“, გამომცემლობა „არტანუჯი“. წლის საუკეთესო პოეტური კრებული: 1. გიორგი ეკიზაშვილი - „შორეული ჰანგები“, გამომცემლობა „აგორა“; 2. შოთა იათაშვილი - „XXI საუკუნის დასაწყისის პოეტი“, გამომცემლობა „ინტელექტი“; 3. ნატო ინგოროყვა - „სადგურებს შორის“, გამომცემლობა „ინტელექტი“. წლის საუკეთესო პროზაული კრებული: 1. ბესიკ ხარანაული - „დიდი სმა“, გამომცემლობა „ინტელექტი“; 2. ეკა ქევანიშვილი - „არაფერი დედაჩემის შესახებ“, გამომცემლობა „წიგნები ბათუმში“; 3. ჯანა ამირეჯიბი - „მე - ნამდვილი კოკოშა“, გამომცემლობა „არტანუჯი“; 4. სალომე მაკარიძე - „152“, გამომცემლობა „მეფე“; 5. კოკა არჩვაძე - „ჩინური დღიური“, „სულაკაურის გამომცემლობა“. წლის საუკეთესო რომანი: 1. ანა კორძაია-სამადაშვილი - „ზინკა ადამიანი“, „სულაკაურის გამომცემლობა“; 2. მიშა ბახსოლიანი - „კანიბალიადა“, „სულაკაურის გამომცემლობა“; 3. ირაკლი სამსონაძე - „ქელეხი - ქორწილი“, გამომცემლობა „ინტელექტი“; 4. ბესო სოლომანაშვილი - „ამბავი ძველი დახვრეტილებისა და ამბავი ახალიდასახვრეტებისა“, „სულაკაურის გამომცემლობა“. 2016-2019 წლებში ლიტერატურული პრემია „ლიტერას“ გამარჯვებულები იყვნენ: ბესიკხარანაული, ვახტანგ ჯავახაძე, ნაირა გელაშვილი, ზვიად რატიანი, ზურაბ ქარუმიძე, ნანაექვთიმიშვილი, არჩილ ქიქოძე, როსტომ ჩხეიძე, გიორგი შონია, სოსო მეშველიანი, ლელასამნიაშვილი, ბექა ქურხული, გიორგი შონია, ნიკა ლაშხია, ნატალია ავალიანი, მაქსიმე მაჩაიძედა სხვები.
ჩეჩნეთში აღმოჩენილი ქვა, ქართული ასომთავრული წარწერით, სავარაუდოდ, ვაინახური კულტურის ნიმუშია
კულტურული მემკვიდრეობის სააგენტო შეისწავლის ჩეჩნეთის რესპუბლიკაში მიკვლეულ არქეოლოგიურ აღმოჩენას. ამის შესახებ სააგენტოში უთხრეს რადიოს თავისუფლებას. ჩეჩნეთის მეცნიერებათა აკადემიის არქეოლოგებმა იპოვეს ქვა, რომელიც შუა საუკუნეებს განეკუთვნება და მასზე არსებული წარწერა ქართული ასომთავრული დამწერლობის ნიმუშია. აღმოჩენის შესახებ ჩეჩნეთის მეცნიერებათა აკადემიის ჰუმანიტარული კვლევების ინსტიტუტის მეცნიერ-თანამშრომელმა აზამატ ახმაროვმა ფეისბუკის პირად გვერდზე დაწერა. მისი თქმით, აღმოჩენა უნიკალურია იმდენად, რამდენადაც „მოცემულ შემთხვევაში საქმე გვაქვს სრულ ტექსტთან. აქამდე ჩეჩნეთში ნაპოვნი მსგავსი ძეგლები შეიცავდა მხოლოდ რამდენიმე ნიშნისგან შემდგარ მოკლე ფრაზებს“. როგორც კულტურული მემკვიდრეობის სააგენტოში უთხრეს რადიო თავისუფლებას, პირველადი შესწავლის ნიადაგზე, აშკარაა, რომ ეს არის ვაინახურ ენაზე გაკეთებული წარწერა, რომლისთვისაც გამოყენებულია ქართული ანბანი. ადრეულ შუა საუკუნეებში ძლიერი კულტურული ასიმილაციის ნიადაგზე, არა მხოლოდ ვაინახები, არამედ სხვა ხალხები, ოსები, ინგუშები, იყენებდნენ ქართულ ასომთავრულ დამწერლობას და ეს თავისთავად სიახლე არ არის. მსგავსი არქეოლოგიური არტეფაქტები მრავლადაა მიკვლეული ამ ტერიტორიაზე. ასევე ნახეთჩეჩნეთში არქეოლოგებმა იპოვეს ქვა შუა საუკუნეების ქართული ტექსტით„წარწერაზე იკითხება „ქრისტე“ და არის ასევე გარკვეული სახელები მოხსენიებული. ეკუთვნის თუ არა ეს სახელები რაიმე საკულტო ნაგებობის ქტიტორებს, თუ ეს არის საფლავის ქვის ნაწილი და დაკავშირებულია თუ არა წარწერა საფლავთან, ეს სამეცნიერო კვლევის საგანია და იქნება გამოკვლეული და სრულფასოვანი პასუხი გაეცემა“, - განმარტავენ კულტურული მემკვიდრეობის სააგენტოში. სადაც ასევე ამბობენ, რომ ეს აღმოჩენა ასახავს ადრეული შუა საუკუნეების ტენდენციებს ჩრდილო-აღმოსავლეთ კავკასიაში, სადაც ჩეჩნურ-ვაინახული ეთნოსი სახლობდა და იყენებდა ქართულ დამწერლობას. სააგენტოს განმარტებით, საბოლოოდ, ასეთი აღმოჩენები, როგორც წესი, სამუზეუმო ექსპონატებს შორის ხვდება ხოლმე. ჩეჩნეთის რესპუბლიკის მეციერებათა აკადემიის არქეოლოგებმა ქვა, რომელიც სავარაუდოდ შუა საუკუნეების დროინდელია, იტუმ-კალინსკის რაიონში, ბაულოის დასახლებაში, მეჩეთის ნანგრევების დათვალიერებისას იპოვეს. მასზე დატანილია ასომთავრულით შესრულებული, 24 ასოსგან შემდგარი ტექსტი. არტეფაქტი გროზნოს არქეოლოგიური კვლევების ცენტრშია გადატანილი. წყარო
მომღერალი ჯაბა ბოჯგუა გარდაიცვალა
მომღერალი ჯაბა ბოჯგუა გარდაიცვალა. ინფორმაციას სოციალურ ქსელში მომღერლის დედა, მანანა გვასალია ავრცელებს. „ამ დღის სულ მეშინოდა, ჯაბა აღარ მყავს. შენით ვარსებობდი და შენით ვსუნთქავდი დედი, სიცოცხლე შენს გამო მინდოდა. ჯაბა, ჩემო ერთადერთო“,-წერს დედა. შეგახსენებთ, ჯაბა ბოჯგუა რამდენიმე წლის განმავლობაში კომატოზურ მდგომარეობაში იმყოფებოდა. მას გულის შეტევა ციხეში დაემართა, შემდეგ კი, კომაში ჩავარდა.
საფრანგეთის ნაციონალური ორკესტრის მუსიკოსები კარანტინში „ბოლეროს“ ასრულებენ [ვიდეო]
საფრანგეთის ნაციონალური ორკესტრის მუსიკოსები კარანტინში ცნობილი ფრანგი კომპოზიტორის მორის რაველის ნაწარმოებს „ბოლეროს“ ასრულებენ. ვიდეოს ინტერნეტში მილიონობით ნახვა აქვს. „რთულ პერიოდში, რომელსაც ჩვენ ყველა განვიცდით, საფრანგეთის ეროვნული ორკესტრის მუსიკოსებს გაუჩნდათ სურვილი, მანძილის მიუხედავად, ერთად შეესრულებინათ ნაწარმოები, რათა თითოეულ ადამიანს შესთავაზონ და გაუზიარონ ის, რაც მათ ყველაზე კარგად გამოსდით – მუსიკა“, – ნათქვამია საფრანგეთის ეროვნული ორკესტრის განცხადებაში. ორკესტრის წარმომადგენელთა თქმით, სოციალური დისტანცირების პირობებში მუსიკა ადამიანების საუკეთესო დამაკავაშირებელია. მუსიკოსები იმედოვნებენ, რომ რაველის ნაწარმოების ნოტები სიხარულისა და ნუგეშის მომგვრელი იქნება ადამიანებისთვის კორონავირუსით გამოწვეულ რთულ პერიოდში.
