მეცნიერება
მზის სრული დაბნელების ნახვა დღეს 31,5 მილიონ ადამიანს შეუძლია
ჩრდილოეთ ამერიკის კონტინენტის ნაწილში მზე სრულად დაბნელდა. როგორც СNN წერს, მზის დაბნელება მალე ხილვადი იქნება აშშ-მექსიკის საზღვრის გასწვრივ მდებარე ზოგიერთ ქალაქში. NASA-ს ცნობით, ეს მოვლენა იშვიათია, რადგან ის მოიცავს რამდენიმე მჭიდროდ დასახლებულ ქალაქს, სადაც 31,5 მილიონ ადამიანს შეეძლო მზის სრული დაბნელების ნახვა. ჩრდილოეთ ამერიკის კონტინენტის ნაწილში მზის სრული დაბნელება მოხდა. მზის დისკო მთვარემ 4 წუთისა და 48 წამის განმავლობაში სრულად გადაფარა. მსგავსი მოვლენა კონტინენტზე 2044 წლამდე აღარ განმეორდება. დაბნელებას მზის, მთვარისა და დედამიწის კოსმოსური განლაგება იწვევს.
კიბოს საწინააღმდეგო თვისებების გარდა, ბროკოლის კიდევ ერთი უდიდესი სარგებელი აღმოაჩნდა
ქიმიურმა ნაერთმა, რომელიც ბროკოლიში ბუნებრივად გვხვდება, ერთ მშვენიერ დღეს შეიძლება ინსულტის გამომწვევი სისხლის თრომბებისგან დაგვიცვას — ამჟამად მსოფლიოში სიკვდილიანობის მეორე მთავარი მიზეზისგან. სიდნეის უნივერსიტეტის მეცნიერთა ჯგუფმა ტესტირების მთელი სერია ჩაუტარა მცენარეებში არსებულ 23 სხვადასხვა ნაერთს, რათა დაედგინათ მათი მიდრეკილება ჩვენი სისხლის თრომბოციტების შეკავშირებისადმი. თრომბოციტები კრიტიკულ როლს ასრულებენ ჭრილობების შეკვრაში, რათა სისხლდენა შეწყდეს. მაგრამ გარკვეულ გარემოებებში შეიძლება ასევე წარმოქმნას სახიფათო თრომბები, რომლებიც სისხლის მიმოქცევას მთლიანად ბლოკავენ. სიცოცხლისთვის გადამწყვეტ ქსოვილებში, მაგალითად თავის ტვინსა და გულში, ჟანგბადის დაკარგვის ყოველი წამი გამოუსწორებელ ზიანს ნიშნავს. ქიმიურმა ნაერთმა, რომელიც ჯვაროსნების ოჯახის ბოსტნეულში გვხვდება, მაგალითად, ბროკოლიში, ყვავილოვან კომბოსტოში და ბროკოლის ყლორტებში, ანტიკოაგულაციური (შედედების საწინააღმდეგო) პოტენციალი აჩვენა. ამ ნაერთს სულფორაფანი (SFN) ეწოდება და წარსულში უკვე მიიქცია მეცნიერთა ყურადღება კიბოს პრევენციისა და ქოლესტერინის დონის შემცირების პოტენციალით. მოლეკულურ დონეზე სულფორაფანის ზემოქმედების დეტალურმა ანალიზმა ცხადყო, რომ მას თრომბების შეჯგუფების შენელება შეუძლია; ამავე დროს, ხელს უშლის თრომბების წარმოქმნას იმავე გარემოში, რაც ჩვენს არტერიებშია. ამას ის აშკარად ახერხებს ცილის, სახელად PDIA6-ის მოდიფიცირების გზით. „ბროკოლის ეს ნაერთი არა მხოლოდ ეფექტიანია ინსულტის შემდეგ მკურნალობისას თრომბის დამშლელი მედიკამენტების მოქმედების გაუმჯობესებაში, არამედ შესაძლებელია საპრევენციო აგენტად გამოყენება ინსულტის მაღალი რისკის მქონე პაციენტებში“, — ამბობს სიდნეის უნივერსიტეტის ბიოსამედიცინო მეცნიერი სუიუ ლიუ. კვლევის შედეგები ცხადყოფს, რომ სულფორაფანი, როგორც ინსულტის რისკის შემცირების გზა მისადმი ყველაზე მოწყვლად ჯგუფებში — ნამდვილად ღირს კვლევებისთვის. განსაკუთრებით გასათვალისწინებელი ისაა, რომ ის ბუნებრივად გვხვდება საკვებში, მათ შორის ბროკოლიში, რომელიც ისედაც კარგია გულის ჯანმრთელობისთვის. სულფორაფანის გამოყენება შესაძლებელი უნდა იყოს გადაუდებელ შემთხვევებშიც — ინსულტის მქონე პაციენტებში, რათა მინიმუმამდე შემცირდეს ტვინზე ზემოქმედება. მკურნალობის ასეთმა საშუალებამ შეიძლება მრავალი სიცოცხლე გადაარჩინოს. თრომბის დამშლელი საშუალება, რომელიც მედიცინაში ამჟამად გამოიყენება, სახელად ქსოვილის ტიპის პლაზმინოგენური აქტივატორი (tPA), ტვინს დაზიანებისგან შემთხვევათა მხოლოდ 20 პროცენტში იცავს. თაგვებზე ჩატარებულ ექსპერიმენტებში, როდესაც სულფორაფანი მკვლევრებმა tPA-სთან კომბინაციაში გამოიყენეს, წარმატების მაჩვენებელი 60 პროცენტამდე გაიზარდა. საინტერესოა, რომ ამ ბუნებრივმა ნაერთმა სისხლდენის არანაირი ნიშნები არ გამოიწვია, რაც სისხლის გამათხელებელი სამკურნალო საშუალებების საკმაოდ გავრცელებული გვერდითი ეფექტია“, — ამბობს ლიუ. კვლევა ჯერ ადრეულ ეტაპზეა და ადამიანებზე ჯერ არ დატესტილა. მეცნიერებმა დაზუსტებით არ იციან, საკმარისი იქნება თუ არა ინსულტის რისკის შესამცირებლად მხოლოდ ბროკოლით მდიდარი კვების რაციონი. თუმცა, ეს საკითხი ნამდვილად ღირს სამომავლო კვლევებისთვის. ფაქტი კი ის არის, რომ ინსულტი მსოფლიოში წელიწადში დაახლოებით 15 მილიონ ადამიანს ემართება, საიდანაც თითქმის მესამედი შემთხვევა ფატალურად სრულდება, მესამედს კი სამუდამოდ რჩება გარკვეული სახის უნარშეზღუდულობა. „ძლიერ გახარებული ვართ, რომ გამოვყავით ბუნებრივი ნაერთი, რომელსაც შეიძლება უზარმაზარი სასარგებლო ეფექტები ჰქონდეს. ამ მიმართულებით კვლევებს გავაგრძელებთ“, – ამბობს სიდნეის უნივერსიტეტის ბიოსამედიცინო მეცნიერი სუიუ ლიუ. წყარო
ბალტიის ზღვის ქვეშ გამყინვარების ხანის ქვის კედელი აღმოაჩინეს
მკვლევრების აზრით, მათ აღმოაჩინეს ადამიანის მიერ შექმნილი უძველესი სტრუქტურა. კედელი 10 000 წელზე მეტი ხნისაა. თითქმის 1 კილომეტრის სიგრძის ქვის კედელი გერმანიის სანაპიროზეა აღმოჩენილი. კედელი, რომლის შესახებაც მკვლევრებმა პირველად 2021 წელს შეიტყვეს, შეიძლება, აღმოჩნდეს ადამიანის მიერ შექმნილი უძველესი ნაგებობა, რომელიც ოდესმე აღმოუჩენიათ ბალტიის ზღვის რეგიონში. ეს ტერიტორია დაახლოებით 8500 წლის წინ დაიფარა წყლით. სტრუქტურა მდებარეობს აღმოსავლეთ გერმანიის შტატის მეკლენბურგ-დასავლეთ პომერანიის სანაპიროდან დაახლოებით 10 კილომეტრში, 21 მეტრის სიღრმეზე. იგი შედგება თითქმის 1700 ჩოგბურთის და ფეხბურთის ზომის ქვისგან, ძირითადად მეტრზე ნაკლები სიმაღლის. მკვლევრები ვარაუდობენ, რომ კედელი აშენდა ირმის დასაჭერად, რომლებზეც ნადირობდნენ.
ხელოვნური ინტელექტის სისტემამ შესაძლოა, აუტიზმი ბავშვებში ადრეულ ასაკში დაადგინოს
ჩიკაგოში ჩრდილოეთ ამერიკის რადიოლოგიური საზოგადოების ყოველწლიურ შეხვედრაზე ამ კვირაში წარმოდგენილი კვლევის თანახმად, ახალმა ხელოვნური ინტელექტის სისტემამ შესაძლოა ადრეულ ასაკში დაადგინოს აუტიზმი ბავშვებში. ახლად შემუშავებულმა სისტემამ 24-დან 48 თვემდე ასაკის ბავშვებში 98,5%-იანი სიზუსტით დასვა დიაგნოზი. მონაცემთა ნაკრები მოიცავდა 126 აუტიზმით დაავადებული ბავშვის და 100 ჩვეულებრივ განვითარებადი ბავშვის სურათს. მკვლევარებმა დაადგინეს, რომ თერაპიულმა ჩარევამ სამი წლის ასაკში შეიძლება, გამოიწვიოს უკეთესი შედეგები, მათ შორის, აუტიზმის მქონე ადამიანებს შეუძლიათ, მიაღწიონ უფრო მეტ დამოუკიდებლობას და უფრო მაღალ IQ-ს. სპეციალისტების თქმით, ჯერ არ არსებობს მონაცემები იმის საჩვენებლად, თუ რამდენად შეამცირებს ტექნოლოგია ფსიქოლოგების დატვირთვას.
მეცნიერებმა ჟღალი თმის წარმომავლობა დაადგინეს
ირლანდიის კორკის საუნივერსიტეტო კოლეჯის პალეონტოლოგებმა მეცნიერთა საერთაშორისო გუნდთან ერთად, ჟღალი თმის წარმომავლობა დაადგინეს. მათ დაათვალიერეს ბაყაყის ნამარხები, რომლებიც დაახლოებით 10 მილიონი წლით თარიღდება და აღმოაჩინეს, რომ ისინი შეიცავდნენ ფეომელანინს - პიგმენტს, რომელსაც წითური თმაც შეიცავს. ექიმმა ტიფანი სლეიტერმა, რომელიც ხელმძღვანელობდა კვლევას, განაცხადა, რომ ეს „აღმოჩენა ძალიან ამაღელვებელია, რადგან ის პალეონტოლოგებს საშუალებას მისცემს, მელანინის სხვადასხვა პიგმენტი ბევრ სხვა ნამარხშიც აღმოაჩინონ.“
ინდოეთი დისტანციურად მართვად წყალქვეშა აპარატს გამოცდის
ინდოეთის ოკეანის ტექნოლოგიის ეროვნული ინსტიტუტი ავითარებს დისტანციურად მართვად წყალქვეშა აპარატს, რომელსაც 6000 მეტრის სიღრმეზე სამი ადამიანის გადაყვანა შეუძლია. Matsya 6000 თავის პირველ საზღვაო ცდებს 2024 წლის პირველ ნახევარში გაივლის. თითოეული მოგზაურობა მაქსიმუმ 12-დან 16 საათამდე გაგრძელდება. ნავზე შესაძლებელი იქნება გადაუდებელი სასიცოცხლო მნიშვნელობის ჟანგბადის 96 საათის განმავლობაში უზრუნველყოფა. ინსტიტუტის სპეციალისტებმა „ტიტანის“ ტრაგედია გაითვალისწინეს და რისკფაქტორები გათვალეს.
ინდოეთი მეოთხე ქვეყანაა, რომელმაც მთვარეზე კოსმოსური აპარატი დასვა
ინდოეთმა თავისი კოსმოსური ხომალდი Chandrayaan-3 მთვარეზე დასვა, რითაც მსოფლიოში გახდა მეოთხე ქვეყანა, რომელმაც ასეთი წარმატება მიითვალა. CNN წერს, რომ ამ მისიით ინოდეთს შეუძლია, გლობალური სუპერსახელმწიფოს სტატუსი გაამყაროს. ამასთან, BBC-ის ცნობით, ინდოეთი გახდა პირველ ქვეყანა, რომლის კოსმოსური ხომალდი მთვარის სამხრეთ პოლუსის სიახლოვეს დაეშვა. ხომალდი მისიას უეკიპაჟოდ ასრულებდა. ინდოეთის პრემიერ-მინისტრი, ნარენდრა მოდი, რომელიც ამჟამად სამხრეთ აფრიკაში იმყოფება BRICS-ის სამიტზე, ხომალდის დასმას ვირტუალურად უყურებდა. „ამ სასიხარულო დღესასწაულზე...მინდა, მივმართო მსოფლიოს ყველა ადამიანს. ინდოეთის წარმატებული მისია მთვარეზე მხოლოდ ინდოეთის არ არის. ერთი დედამიწის, ერთი ოჯახის, ერთი მომავლის შესახებ ჩვენი მიდგომა მთელ მსოფლიოში ისმის.“ „ადამიანზე ორიენტირებული მიდგომა საყოველთაოდ მისასალმებელია. ჩვენი მისია სწორედ ადამიანზე ორიენტირებულ მიდგომას ეფუძნება. აქედან გამომდინარე, ეს წარმატება მთელ კაცობრიობას ეკუთვნის და ის მომავალში სხვა ქვეყნების მთვარეზე მისიების განხორციელებას შეუწყობს ხელს,“ - განაცხადა ინდოეთის პრემიერმა. ინფორმაციისთვის, თავის დროზე მხოლოდ ყოფილმა საბჭოთა კავშირმა, აშშ-მ და ჩინეთმა წარმატებით შეასრულეს მისიები მთვარეზე. აღსანიშნავია, რომ ინდოეთის ამ წარმატებულ მისიამდე სამი დღით ადრე, 20 აგვისტოს რუსული კოსმოსური ხომალდი Luna-25 მთვარის ზედაპირს დაეჯახა და განადგურდა.
მთვარეზე წარმატებული მისიის შემდეგ, ინდოეთმა ხომალდი მზის შესასწავლად გაუშვა
Reuters-ის ცნობით, მთვარეზე წარმატებული მისიის შემდეგ, ინდეოთმა ხომალდი მზის შესასწავლად გაუშვა. ეს იდოეთის პირველი ასეთი მისიაა. კოსმოსურ ხომალდ Aditya-L1-ს გაშვებას ინდოეთის კოსმოსური კვლევის ორგანიზაციის YouTube არხზე 3,7 მილიონი ადამიანი ადევნებდა თვალს. მის მოგზაურობას დაახლოებით, ოთხი თვე დასჭირდება. აპარატის ამოცანაა მზის გარე ფენებზე დაკვირვება, ასევე კოსმოსურ ამინდზე მოქმედი ფაქტორების შესწავლა. ინდოეთი 23 აგვისტოს გახდა მსოფლიოში მეოთხე ქვეყანა, რომელმაც მთვარეზე კოსმოსური აპარატი დასვა.
ულტრაიისფერი სინათლის გამოყენებით, ახალი აღთქმის ერთი თავის აქამდე უცნობი თარგმანი აღმოაჩინეს
ვატიკანის ბიბლიოთეკაში, ულტრაიისფერი ფოტოგრაფიის გამოყენებით აღმოაჩინეს ბიბლიის ერთ-ერთი თავის ძველი ვერსია, რომელიც 1500 წელიწადზე მეტხანს იმალებოდა ძველქართულად, ნუსხურად შესრულებული ტექსტის სხვადასხვა მონაკვეთის ქვეშ. მეცნიერთა განცხადებით, ულტრაიისფერი ფოტოგრაფიის გამოყენებით აღმოაჩინეს ბიბლიის ერთ-ერთი თავის ძველი ვერსია, რომელიც 1500 წელიწადზე დიდხანს იმალებოდა ძველქართულად, ნუსხურად შესრულებული ტექსტის სხვადასხვა მონაკვეთის ქვეშ. ავსტრიის მეცნიერებათა აკადემიის ისტორიკოსი გრიგორი კესელი აღმოჩენის შესახებ ჟურნალ New Testament Studies-ში გამოქვეყნებულ სტატიაში იუწყება. New Testament Studies წარმოადგენს კემბრიჯის უნივერსიტეტის გამომცემლობის რეცენზირებამდელ აკადემიურ ჟურნალს. კესელის ცნობით, მან ულტრაიისფერი ფოტოგრაფიის გამოყენებით სცადა ენახა, რა ეწერა პალიმფსესტზე შესრულებული სიტყვების სამი შრის ქვეშ. პალიმფსესტი არის უძველეს ხელნაწერთა ტიპი, რომელსაც სხვა ნაწერებზე მაღლიდან გადასაწერად იყენებდნენ, მაგრამ ხშირად მაინც რჩებოდა თავდაპირველი ნაწერის კვალი. პალიმფსესტებს ძველად პერგამენტის სიმწირის გამო იყენებდნენ. ამ მასალაზე სიტყვებს განმეორებით წერდნენ იქამდე, ვიდრე ქვეშ მოქცეულ სიტყვებს რამდენიმე შრე არ დაფარავდა. კესელის აღმოჩენაში აღწერილი ტექსტი წარმოადგენს მათეს სახარების მე-12 თავის დიდი ხნის უნახავ ვერსიას, რომელიც თავდაპირველად, დაახლოებით 1500 წლის წინ, ბიბლიის ძველსირიულ თარგმანში შედიოდა. კესელის განცხადებით, ტექსტი მან ვატიკანის ბიბლიოთეკაში დაცულ ხელნაწერში აღმოაჩინა. აღმოჩენის შესახებ გამოქვეყნებული პრესრელიზის მიხედვით, ხელნაწერი მკვლევრებს „უნიკალურ კარიბჭეს“ სთავაზობს ბიბლიის ტექსტუალური ევოლუციის ადრეული ფაზების შესასწავლად. ჩანს ტექსტის თანამედროვე თარგმანისგან გარკვეული სხვაობებიც. მაგალითად, პრესრელიზის მიხედვით, მათეს 12:1-ის თავდაპირველ ბერძნულ ვერსიაში წერია: „ერთხელ, შაბათ დღეს, ყანაში მიდიოდა იესო; მოშივდათ მის მოწაფეებს და დაიწყეს თავთავების კრეფა და ჭამა“. ახლად აღმოჩენილ სირიულ თარგმანში კი ოდნავ სხვაგვარად წერია: „დაიწყეს თავთავების კრეფა, ხელებით სრესა და ჭამა“. პალიმფსესტზე შესრულებული ხელნაწერი, რომლის ქვეშაც ძველსირიულად თარგმანი აღმოაჩინეს, ძველქართულად, ნუსხურად არის შესრულებული და ვატიკანის ბიბლიოთეკაში ის მე-20 საუკუნის შუა პერიოდში მოხვდა. ქართველი მკვლევრის, მიხეილ თარხნიშვილის მოკლე ჩანაწერის წყალობით, მეცნიერებმა მის შესახებ უკვე 1953 წელს იცოდნენ. ამ წლის შემდეგ, ხელნაწერი დაიკარგა. 2010 წელს ის ხელახლა აღმოაჩინეს, 2020 წელს კი გააციფრულეს და ვატიკანის ციფრულ ბიბლიოთეკაში განათავსეს. ვატიკანში დაცული ეს ხელნაწერი თავდაპირველად სინას წმინდა ეკატერინეს მონასტერში დაცულ ქართულ ხელნაწერს ეკუთვნოდა (სახელით Sin. geo. 49), რომელიც შეიცავდა იადგარსაც. ეს ქართული ხელნაწერი პალიმფსესტს წარმოადგენს და შედგენილია სხვადასხვა ენაზე შესრულებული თავდაპირველად დამოუკიდებელი ხელნაწერების მრავალი ნაწილისგან. ქართული ხელნაწერი არასრულყოფილია და მრავალი ნაწილი აკლია, მათ შორის, კოლოფონიც (წიგნის ბოლოს დართული მხატვრის ან გამომცემლის გვარები და სხვა ცნობები). მიუხედავად ამისა, ხელნაწერის ანალიზების საფუძველზე, სპეციალისტები ვარაუდობენ, რომ ის მე-10 საუკუნის ცნობილი ქართველი მწიგნობრის, იოანე-ზოსიმეს მიერ არის შესრულებული. იოანე-ზოსიმე თავდაპირველად მოღვაწეობდა პალესტინაში, ჯერ საბაწმინდის ლავრაში, ხოლო X საუკუნის 70-იანი წლებიდან — სინას მთაზე, წმინდა ეკატერინეს მონასტერში. მომზადებულია phys.org-ის მიხედვით. წყარო - საზოგადოებრივი მაუწყებელი
2023 წლის პირველი მზის დაბნელება
მზის ჰიბრიდული დაბნელება 2023 წლის 20 აპრილს მოხდება. მზის დაბნელება გრძელდება 3 საათი 19 წუთი 40 წამი. დაბნელება შეინიშნება სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში, ავსტრალიაში, წყნარ ოკეანეში, ინდოეთის ოკეანეში და ანტარქტიდაზე. 2023 წლის მეორე მზის დაბნელება 14 ოქტომბერს მოხდება. მზის დაბნელება მაშინ ხდება, როდესაც მთვარე დედამიწასა და მზეს შორის გაივლის. ამ დროს, მთვარე მზის სინათლეს თანდათან ბლოკავს.
აშშ-ს სურსათისა და მედიკამენტების ადმინისტრაციამ შაკიკის სამკურნალოდ Pfizer-ის ცხვირის სპრეი დაამტკიცა
აშშ-ს სურსათისა და მედიკამენტების ადმინისტრაციამ (FDA) შაკიკის სამკურნალოდ Pfizer-ის ცხვირის სპრეი დაამტკიცა. ინფორმაციას Reuters-ი ავრცელებს. სპრეი პაციენტებს საშუალებას მისცემს, სწრაფად მოქმედი პრეპარატის გამოყენებით ტკივილსგან გათავისუფლდნენ. კლინიკური ცდების მესამე ფაზის დროს, ადამიანებში ტკივილის დონე დაახლოებით 15 წუთში შემსუბუქდა. მეცნიერების თქმით, Zavzpret-ი მკურნალობის ალტერნატიულ საშუალებად მიიჩნევა პაციენტებისთვის, რომლებიც პრეპარატებს პირღებინების გამო ვერ იღებენ. სპრეი შაკიკის სამკურნალო სხვა საშუალებებთან ერთად Pfizer-მა კომპანია Biohaven-ისგან გასულ წელს, 10 მილიარდ დოლარად შეიძინა. „(Pfizer) პრეპარატს ორი მთავარი უპირატესობა აქვს: ის უსაფრთხოა გულ-სისხლძარღვთა დაავადების რისკ-ფაქტორების მქონე ადამიანებისთვის და მეორე, ჭარბი გამოყენებისას არ იწვევს თავის ტკივილს“, - განაცხადა კლივლენდის კლინიკის ფსიქიატრმა დოქტორ ემად ესტემალიკმა. შაკიკის კვლევის ფონდის თანახმად, შეერთებულ შტატებში დაახლოებით 39 მილიონი ადამიანი იტანჯება მისგან გამოწვეული ტკივილით. ახალი პრეპარატი ბაზარზე Zavzpret-ის სახელით აფთიაქებში 2023 წლის ივლისში გამოჩნდება.
SpaceX-მა საიდუმლო თანამგზავრი კიდევ ერთხელ გაუშვა
მილიარდერ ილონ მასკის კოსმოსურმა კომპანია SpaceX-მა კიდევ ერთხელ გაუშვა საიდუმლო სამხედრო თანამგზავრები, იუწყება Space.com. ფრენა, სახელწოდებით USSF-67, NASA-ს ფლორიდის კოსმოსური პორტიდან განხორციელდა. SpaceX-მა რაკეტა ადგილობრივი დროით, 17:56 საათზე გაუშვა, რომელსაც სამხედრო საკომუნიკაციო თანამგზავრი და ხუთი მცირე ტვირთი გადაჰქონდა. ამ საიდუმლო მისიას USSF-67 ეწოდა. SpaceX-მა საიდუმლო ამერიკული თანამგზავრი ნოემბერშიც გაუშვა.
ახალმა რევოლუციურმა თერაპიამ 13 წლის გოგო მწვავე ლეიკემიისგან განკურნა
თინეიჯერი გოგო უკურნებელი კიბოსგან რევოლუციური, ახალი ტიპის მეთოდის პირველივე გამოყენებისას განიკურნა. ალისას ლეიკემიის ყველა სხვა მკურნალობა წარუმატებელი აღმოჩნდა. Great Ormond Street Hospital-ის ექიმებმა „საბაზისო ჩასწორების" ტექნიკა გამოიყენეს, რათა გენური ინჟინერიის საშუალებით, ახალი ცოცხალი წამალი შეექმნათ. მკურნალობიდან ევსი თვის შემდეგ, კიბო აღარ ვლინდება, თუმცა პაციენტი ექიმების მეთვალყურეობის ქვეშ რჩება. 13 წლის ალისას ლესტერიდან, გასული წლის მაისში დაუსვეს T-უჯრედოვანი მწვავე ლიმფობლასტური ლეიკემიის დიაგნოზი. კიბო აგრესიული იყო. ქიმიოთერაპიამ და შემდეგ, ძვლის ტვინის ტრანსპლანტაციამ ვერ შეძლო მისი ორგანიზმის გათავისუფლება.
ჩინელი ასტრონავტები „წარმატებული“ ექვსთვიანი მისიის შემდეგ დედამიწაზე დაბრუნდნენ - Reuters
ჩინელი ასტრონავტების ეკიპაჟი ჩინურ კოსმოსურ სადგურზე ექვსთვიანი მისიის შემდეგ 4 დეკემბერს დედამიწაზე დაბრუნდა. იუწყება ჩინეთის სახელმწიფო მაუწყებელი CCTV-ი. სამმა ასტრონავტმა, რომლებიც კოსმოსური სადგურის მშენებლობის ბოლო, გადამწყვეტ პერიოდს მეთვალყურეობდნენ, განაცხადა, რომ თავს კარგად გრძნობენ. კოსმოსური სადგურის აგება ნოემბერში დასრულდა. კოსმოსური სადგური ჩინეთის პილოტირებული კოსმოსური პროგრამის მნიშვნელოვან ეტაპს წარმოადგენს, რომელიც პირველად, 1992 წელს დამტკიცდა. სადგურის მშენებლობა გასული წლის აპრილში დაიწყო.
მსოფლიოს ყველაზე ძვირადღირებული ქალაქები დასახელდა
Economist Intelligence Unit (EIU) ყოველწლიური კვლევის მიხედვით, მსოფლიოს ყველაზე ძვირადღირებული ქალაქები ნიუ-იორკი და სინგაპური არიან. ეს პირველი შემთხვევაა, როდესაც ნიუ-იორკი რეიტინგის პირველ ადგილს იკავებს. გასული წლის პირველი ნომერი, თელავივი, ახლა მესამე ადგილზეა. კვლევის ავტორების თქმით, მთლიანობაში, მსოფლიოს უდიდეს ქალაქებში ცხოვრების საშუალო ღირებულება წელს 8.1%-ით გაიზარდა. ომი უკრაინაში და COVID19-ის გავლენა ფასების ზრდის ფაქტორებად დასახელდა. ინფლაცია განსაკუთრებით მაღალი იყო სტამბოლში, სადაც ფასები გაიზარდა 86%-ით; ბუენოს აირესში (64%) და თეირანში (57%). სიის სათავეში ნიუ-იორკის მოხვედრის ერთ-ერთი მიზეზი, აშშ-ში მაღალი ინფლაცია გახდა. ლოს-ანჯელესი და სან-ფრანცისკო ასევე მოხვდნენ ათეულში. ამ წლის დასაწყისში, აშშ-ში ინფლაცია 40 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში ყველაზე მაღალია. ათეული ასეთია: 4) ჰონგ კონგი; ლოს ანჯელესი 6) ციურიხი 7) ჟენევა 8) სან ფრანცისკო 9) პარიზი 10) სიდნეი; კოპენჰაგენი.
Pfizer-ი COVID19-ისა და გრიპის საწინააღმდეგო კომბინირებული ვაქცინის კანდიდატის კვლევას იწყებს
აშშ-ის წამლის მწარმოებელმა Pfizer Inc-მა (PFE.N) და მისმა გერმანელმა პარტნიორმა BioNTech SE-მ COVID19-ისა და გრიპის საწინააღმდეგო კომბინირებული ვაქცინის შესაფასებლად კვლევა დაიწყეს. ინფორმაციას Reuters-ი ავრცელებს. ცდები შეერთებულ შტატებში ჩატარდება და მასში მონაწილეობას 18-დან 64 წლამდე ასაკის 180 მოხალისე მიიღებს. ადრეული სტადიის კვლევა, რომელსაც BioNTech-ი აფინანსებს, მიზნად ისახავს, შეაფასოს კომბინირებული ვაქცინის უსაფრთხოება, იმუნოგენურობა, ან იმუნური პასუხის წარმოქმნის უნარი.
კიბოს პირველი ვაქცინა შესაძლოა, მალე ხელმისაწვდომი გახდეს
ახალი ვაქცინის ვარიანტი კანის კიბოს ყველაზე მომაკვდინებელი ფორმის წინააღმდეგ საბრძოლველად შეიქმნა. ამ დროისთვის მე-2 ფაზის კლინიკურ კვლევებში 157 პაციენტი მონაწილეობს. თუ ცდები წარმატებით დასრულდება, ეს ვაქცინა შესაძლოა, მალე გახდეს ხელმისაწმდობი. Moderna-ს პრეპარატის ვერსიას ამჟამად, ფარმაცევტული კომპანია Merck&Co ფლობს. კიბოს ვაქცინის (PCV) შესაქმნელად, მეცნიერები პაციენტის მუტაციური მელანომის უჯრედების ნიმუშებს იღებენ. მათ შეუძლიათ, დაადგინონ, რომელი ანტიგენები გამოიწვევს იმუნურ პასუხს. ამ ინფორმაციის საშუალებით მეცნიერებს შეუძლიათ, შექმნან პერსონალიზებული mRNA ვაქცინა, რომელიც საშუალებას მისცემს ადამიანის სხეულს, ებრძოლოს სიმსივნეებს და კიბოს პროგრესი შეაჩეროს. კომპანია Merck-ი და Moderna კიბოს ვაქცინაზე მუშაობის შესახებ 2016 წელს შეთანხმდნენ. ასევე წაიკითხეთ Europetime-ის ექსკლუზიური ინტერვიუ კოლუმბიის უნივერსიტეტის სამედიცინო ცენტრის ქართველი მკვლევარი: დიაბეტისა და სხვა აუტოიმუნური დაავადებების მართვაში ალბათ ვაქცინა მოიკიდებს ფეხს
ასტრონომებმა აღმოაჩინეს პოტენციურად საშიში ასტეროიდი, რომელიც შესაძლოა, დედამიწას საფრთხეს უქმნიდეს - CNN
ასტრონომებმა დედამიწის მახლობლად მდებარე სამი ასტეროიდი დააფიქსირეს, რომლებიც მზის შუქზე იმალებოდნენ. CNN წერს, რომ ერთ-ერთი ასტეროიდი არის ყველაზე დიდი, პოტენციურად საშიში ობიექტი, რომელიც დედამიწას შეიძლება, საფრთხეს უქმნიდეს. „ასტეროიდები მიეკუთვნებიან ჯგუფს, რომელიც გვხვდება დედამიწისა და ვენერას ორბიტებში, მაგრამ მათი დაკვირვება წარმოუდგენლად რთულია, რადგან მათ ტელესკოპის დაკვირვებისგან მზის სიკაშკაშე იცავს“, - წერს CNN. მეცნიერების თქმით, დროთა განმავლობაში, ასტეროიდის, რომელსაც მედია „მკვლელ ასტეროიდად“ მოიხსენიებს, ორბიტალური მოძრაობა უფრო მეტად იქნება სინქრონიზებული დედამიწის მოძრაობასთან. მეცნიერებმა ჯერ არ იციან, რამდენად საშიში შეიძლება, გახდეს ის მომავალში, მაგრამ ამ დროისთვის ასტეროიდი „დედამიწისგან შორს დარჩება". დანარჩენი ორი ასტეროიდი, 2021 LJ4 და 2021 PH27, გაცილებით უსაფრთხო ორბიტაზეა, რომლებიც საფრთხეს არ წარმოადგენენ დედამიწისთვის.
NASA-მ გიგანტური რაკეტის გაშვება ტექნიკური პრობლემის გამო შეაჩერა
NASA-ს ახალი რაკეტის Space Launch System (SLS) მთვარეზე პირველი ფრენა ვერ შედგა. BBC-ის ცნობით, სპეციალისტები ტექნიკურ პრობლემაზე საუბრობენ. SLS-ი ყველაზე ძლიერი რაკეტაა, რომლითაც პროექტის - Artemis განხორციელება იგეგმება და რომლის მიზანიც მთვარის ზედაპირზე ადამიანების გაგზავნაა. ახალი რაკეტა კენედის კოსმოსური ცენტრიდან, ცარიელი სატესტო კაფსულით დღეს თბილისის დროით 4 საათსა და 33 წუთზე უნდა გაშვებულიყო. ხომალდს მთვარის გარშემო უნდა ეფრინა და 6 კვირაში დედამიწაზე დაბრუნებულიყო. ეს არის ყველაზე გიგანტური რაკეტა, რომელიც ამერიკის კოსმოსურ სააგენტოს ოდესმე შეუქმნია.
ძლიერი გეომაგნიტური ქარიშხალი დედამიწას უახლოვდება - NOAA
კოსმოსური სააგენტოს სინოპტიკოსების თქმით, მზის მიერ გამოწვეულმა ძლიერმა გეომაგნიტურმა ქარიშხალმა შეიძლება, დედამიწაზე ამ კვირის ბოლოს გავლენა მოახდინოს. ოკეანისა და ატმოსფერული ადმინისტრაციის ეროვნული კოსმოსური ამინდის პროგნოზირების ცენტრი (NOAA) მზეზე ბოლოდროინდელი აფეთქებების შესახებ საუბრობს და მრავალი „კორონალური მასის ამოფრქვევაზე მიუთითებს“, რომელმაც შესაძლოა, პლანეტამდე ხუთშაბათს მიაღწიოს. „შეიძლება, ელექტროქსელებში გარკვეული რყევების მომსწრე გავხდეთ, შეფერხდეს სატელიტური, რადიო და GPS კომუნიკაციები“, - განმარტავს NOAA. NASA-მ გასულ თვეში განაცხადა, რომ „ამგვარი განვითარება მოსალოდნელია, რადგან 2025 წელს მზის მაქსიმუმს მივუახლოვდებით“. ცნობილია, რომ მზის შტურმმა 1859 წელს გეომაგნიტური ქარიშხალი გამოიწვია. ეს ფაქტი „კერინგტონის მოვლენის“ სახელით არის ცნობილი, რამაც ევროპასა და აშშ-ში ტელეგრაფის სისტემის მოშლა გამოიწვია. ამასთან, 1989 წელს დაფიქსირდა „კვებეკის მოვლენა“, როცა გეომაგნიტურ ქარიშხალს კანადის კვებეკის პროვინციაში დენის გათიშვა და პოლარული ნათება მოჰყვა. 2003 წელს მაგნიტური ქარიშხალი მოხდა მალმაში, შვედეთში, სადაც ელექტროენერგია გაითიშა და რიგი კოსმოსური აპარატები მწყობრიდან გამოვიდა.
