უზბეკეთში საკონსტიტუციო ცვლილებების განხორციელების გეგმას მოსახლეობის დიდი პროტესტი მოჰყვა. პროტესტი დაპირისპირებაში გადაიზარდა. ქვეყნის ჩრდილო-დასავლეთის რეგიონში შეტაკებები იყო.
Deutsche Welle-ს ცნობით, ათასობით ადამიანი ქუჩებში გამოვიდა, ზოგიერთმა დემონსტრანტმა კი, რეგიონის დედაქალაქ ნუკუსში ადგილობრივი ხელისუფლების შენობების შტურმიც კი სცადა.
რეგიონის დედაქალაქის ქუჩებში ათასობით ადამიანი მას შემდეგ გამოვიდა, რაც გამოქვეყნდა უზბეკეთის კონსტიტუციაში ცვლილებების პროექტი, რომელიც, სავარაუდოდ, რეფერენდუმზე გავა უახლოეს თვეებში.
რამ გამოიწვია პროტესტი?
მოქმედი კონსტიტუციით, ყარაყალპაკეთი აღწერილია, როგორც სუვერენული რესპუბლიკა უზბეკეთის შემადგენლობაში, რომელსაც აქვს რეფერენდუმის ჩატარებით გამოყოფის უფლება. მაგრამ კონსტიტუციის შემოთავაზებულ ახალ ვერსიაში აღარ იქნება ნახსენები რეგიონის სუვერენიტეტი ან გამოყოფის უფლება. თუმცა, პრეზიდენტ მირზოევის ოფისმა რეგიონში მისი ნაჩქარევი ვიზიტის შემდეგ განაცხადა, რომ შემოთავაზებული რეფორმიდან ცვლილებები მის სტატუსთან დაკავშირებით უნდა გამოირიცხოს.
ყარაყალპაკეთმა თავისი სახელი მიიღო ყარაყალპაკის ხალხისგან. ისინი ახლა უმცირესობას წარმოადგენენ რეგიონში, სადაც დაახლოებით 2 მილიონი ადამიანია.
შავკათ მირზიიოევის მმართველობის ყველაზე დიდი გამოწვევა
დემონსტრაციებმა შავკათ მირზიიოევის მმართველობის ყველაზე დიდი გამოწვევა წამოჭრა. პრეზიდენტი შაბათს ნუკუსში გაემგზავრა და ადგილობრივ დეპუტატებთან მოლაპარაკებები გამართა. მთავრობამ რეგიონში ერთთვიანი საგანგებო მდგომარეობა გამოაცხადა.
„მიზეზი „მოქალაქეების უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფა, მათი უფლებებისა და თავისუფლებების დაცვა, კანონისა და წესრიგის აღდგენაა" ტერიტორიაზე“, - დაწერა პრეზიდენტის პრესმდივანმა შერზოდ ასადოვმა Telegram-ზე.
ხელისუფლებამ ბოლო ერთი კვირის განმავლობაში ტერიტორიაზე ინტერნეტზე წვდომაც შეზღუდა.
კიდევ რა ცვლილებებია მოსალოდნელი კონსტიტუციაში?
უზბეკეთი, სადაც დაახლოებით 35 მილიონი ადამიანი ცხოვრობს, ცენტრალური აზიის ყველაზე დასახლებული ქვეყანაა. მათი უმრავლესობა მუსლიმია. რეგიონის სტატუსის ცვლილებების გარდა, უზბეკეთის ახალი კონსტიტუცია ასევე აღადგენს პრეზიდენტობის შვიდწლიან (არსებული ხუთის ნაცვლად) ვადას. დასავლური მედია აღნიშნავს, რომ ეს შესწორება, სავარაუდოდ, სარგებელს მოუტანს შავკათ მირზიიოევს, რომელმაც თავი რეფორმატორად მოიხსენია, მას სურს, შეცვალოს მისი წინამორბედის, ისლამ კარიმოვის პოლიტიკა.
მომზადებულია „დოიჩე ველეს“ მიხედვით