თეგი: ალიხან სმაილოვი
ყაზახეთის პრემიერი: დარწმუნებული ვარ, ყაზახეთსა და საქართველოს შორის ორმხრივად სასარგებლო თანამშრომლობა გაძლიერდება
„დარწმუნებული ვარ, რომ ტრადიციულ მეგობრობასა და ურთიერთგაგებაზე დაფუძნებული ყაზახეთსა და საქართველოს შორის ორმხრივად სასარგებლო თანამშრომლობა, მომავალშიც განაგრძობს გაძლიერებას ჩვენი ხალხების სასიკეთოდ“, - ამის შესახებ ყაზახეთის რესპუბლიკის პრემიერ-მინისტრი ალიხან სმაილოვის მილოცვაშია ნათქვამი. ალიხან სმაილოვი ხაზს უსვამს, რომ საქართველო თავდაჯერებულად მიიწევს თავისი სუვერენიტეტისა და უსაფრთხოების განმტკიცების, პოლიტიკური და სოციალურ-ეკონომიკური გარდაქმნების გზაზე. „მიიღეთ ჩემი გულწრფელი მილოცვა საქართველოს დამოუკიდებლობის დღესთან დაკავშირებით. საქართველო თავდაჯერებულად მიიწევს თავისი სუვერენიტეტისა და უსაფრთხოების განმტკიცების, პოლიტიკური და სოციალურ-ეკონომიკური გარდაქმნების გზაზე. ეს წელი განსაკუთრებულია ჩვენი ურთიერთობებისთვის, ჩვენ აღვნიშნავთ ჩვენს ქვეყნებს შორის დიპლომატიური კავშირების დამყარების 30-ე წლისთავს. დარწმუნებული ვარ, რომ ტრადიციულ მეგობრობასა და ურთიერთგაგებაზე დაფუძნებული ყაზახეთსა და საქართველოს შორის ორმხრივად სასარგებლო თანამშრომლობა, მომავალშიც განაგრძობს გაძლიერებას ჩვენი ხალხების სასიკეთოდ. ვსარგებლობ შემთხვევით და გისურვებთ ჯანმრთელობას და ენერგიას, დიდ წარმატებებს ამ მნიშვნელოვან სახელმწიფო სამსახურში, ხოლო ქართველ მეგობრულ ხალხს მშვიდობასა და კეთილდღეობას ვუსურვებ“, - აღნიშნავს ყაზახეთის რესპუბლიკის პრემიერ-მინისტრი ირაკლ ღარიბაშვილისადმი გაგზავნილ წერილში.
საქართველოს ოფიციალური ვიზიტით ყაზახეთის პრემიერ-მინისტრი ეწვია
საქართველოს ოფიციალური ვიზიტით ყაზახეთის რესპუბლიკის პრემიერ-მინისტრი ალიხან სმაილოვი ეწვია. პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი ღარიბაშვილმა ალიხან სმაილოვსა და ყაზახეთის რესპუბლიკის დელეგაციას ოფიციალურ სადილზე უმასპინძლა. ყაზახეთის რესპუბლიკის პრემიერ-მინისტრის პატივსაცემად ოფიციალური სადილი მთაწმინდაზე გაიმართა. ინფორმაციას საქართველოს მთავრობის პრესსამსახური ავრცელებს. ვიზიტის ფარგლებში დაგეგმილია საქართველოსა და ყაზახეთის რესპუბლიკის პრემიერ-მინისტრების შეხვედრა პირისპირ და გაფართოებულ ფორმატებში, რის შემდეგაც მედიისთვის ერთობლივი განცხადება გაკეთდება.
ალიხან სმაილოვი: საქართველო ყაზახეთისთვის მნიშვნელოვანი პოლიტიკური და ეკონომიკური პარტნიორია სამხრეთ კავკასიაში
საქართველო ყაზახეთისთვის მნიშვნელოვანი პოლიტიკური და ეკონომიკური პარტნიორია სამხრეთ კავკასიაში, მეგობრობასა და ნდობაზე დაფუძნებული ურთიერთობა სისტემატიურად ვითარდება, -ამის შესახებ ყაზახეთის რესპუბლიკის პრემიერ-მინისტრმა ალიხან სმაილოვმა საქართველოს პრემიერ-მინისტრ ირაკლი ღარიბაშვილთან ერთად გამართულ ბრიფინგზე განაცხადა. მისი თქმით, გასულ წელს 7-ჯერადად გაიზარდა სავაჭრო ბრუნვის მოცულობა და 600 მილიონ დოლარს გადააჭარბა, რაც ძალიან კარგი მაჩვენებელია და შეხვედრაზე მის შემდგომ გაზრდაზე შეთანხმდნენ. „საქართველო ყაზახეთისთვის მნიშვნელოვანი პოლიტიკური და ეკონომიკური პარტნიორია სამხრეთ კავკასიაში. მეგობრობასა და ნდობაზე დაფუძნებული ურთიერთობა სისტემატიურად ვითარდება. საერთაშორისო ორგანიზაციების ფორმატში ჩვენი ორმხრივი თანამშრომლობა ფართოა, ხოლო კავშირები - მჭიდრო. გასული წლის ივლისში საქართველოს პრემიერ-მინისტრი ბატონი ირაკლი ღარიბაშვილი ოფიციალური ვიზიტით ეწვია ყაზახეთს. დღევანდელი შეხვედრების ფარგლებში განვიხილეთ ორმხრივი თანამშრომლობის თემატური საკითხები და ახალი, პერსპექტიული პროექტები. უპირველეს ყოვლისა მიმოვიხილეთ მზარდი სავაჭრო ბრუნვა და სასაქონლო ნომენკლატურის გაფართოების პერსპექტივები. გასულ წელს 7-ჯერადად გაიზარდა სავაჭრო ბრუნვის მოცულობა და 600 მილიონ დოლარს გადააჭარბა. ეს ძალიან კარგი მაჩვენებელია. მისი შემდგომი გაზრდის მიზნით, შევთანხმდით, რომ მაქსიმალურად გამოვიყენებთ მთავრობათაშორისი კომისიის ფორმატს. ბოლო 17 წლის განმავლობაში ქართველი ინვესტორების კაპიტალდაბანდება თითქმის 400 მილიონ დოლარს აღწევს. აქედან 100 მილიონზე მეტის ინვესტირება გასულ წელს განხორციელდა. ყაზახი მეწარმეების კაპიტალდაბანდება საქართველოს ეკონომიკაში 530 მილიონ დოლარს აღემატება“, - განაცხადა ყაზახეთის რესპუბლიკის პრემიერ-მინისტრმა.
ყაზახეთის პრემიერი: მზად ვართ საქართველოსთან თანამშრომლობის გაფართოებისთვის, მნიშვნელოვანია ორივე ქვეყნის საპორტო ინფრასტრუქტურის შესაძლებლობათა გამოყენება
საქართველო ყაზახეთისთვის მნიშვნელოვანი პოლიტიკური და ეკონომიკური პარტნიორია სამხრეთ კავკასიაში, მეგობრობასა და ნდობაზე დაფუძნებული ურთიერთობა სისტემატიურად ვითარდება, - ამის შესახებ ყაზახეთის რესპუბლიკის პრემიერ-მინისტრმა ალიხან სმაილოვმა საქართველოს პრემიერ-მინისტრ ირაკლი ღარიბაშვილთან ერთად გამართულ ბრიფინგზე განაცხადა. მისი თქმით, გასულ წელს 7-ჯერადად გაიზარდა სავაჭრო ბრუნვის მოცულობა და 600 მილიონ დოლარს გადააჭარბა, რაც ძალიან კარგი მაჩვენებელია და შეხვედრაზე მის შემდგომ გაზრდაზე შეთანხმდნენ. „საქართველო ყაზახეთისთვის მნიშვნელოვანი პოლიტიკური და ეკონომიკური პარტნიორია სამხრეთ კავკასიაში. მეგობრობასა და ნდობაზე დაფუძნებული ურთიერთობა სისტემატიურად ვითარდება. საერთაშორისო ორგანიზაციების ფორმატში ჩვენი ორმხრივი თანამშრომლობა ფართოა, ხოლო კავშირები - მჭიდრო. გასული წლის ივლისში საქართველოს პრემიერ-მინისტრი ბატონი ირაკლი ღარიბაშვილი ოფიციალური ვიზიტით ეწვია ყაზახეთს. დღევანდელი შეხვედრების ფარგლებში განვიხილეთ ორმხრივი თანამშრომლობის თემატური საკითხები და ახალი, პერსპექტიული პროექტები. უპირველეს ყოვლისა მიმოვიხილეთ მზარდი სავაჭრო ბრუნვა და სასაქონლო ნომენკლატურის გაფართოების პერსპექტივები. გასულ წელს 7-ჯერადად გაიზარდა სავაჭრო ბრუნვის მოცულობა და 600 მილიონ დოლარს გადააჭარბა. ეს ძალიან კარგი მაჩვენებელია. მისი შემდგომი გაზრდის მიზნით, შევთანხმდით, რომ მაქსიმალურად გამოვიყენებთ მთავრობათაშორისი კომისიის ფორმატს. ბოლო 17 წლის განმავლობაში ქართველი ინვესტორების კაპიტალდაბანდება თითქმის 400 მილიონ დოლარს აღწევს. აქედან 100 მილიონზე მეტის ინვესტირება გასულ წელს განხორციელდა. ყაზახი მეწარმეების კაპიტალდაბანდება საქართველოს ეკონომიკაში 530 მილიონ დოლარს აღემატება“, - განაცხადა ყაზახეთის რესპუბლიკის პრემიერ-მინისტრმა. სმაილოვის თქმით, ყაზახეთი მზადაა საქართველოსთან თანამშრომლობის გაფართოებისთვის, რათა კასპიის და შავი ზღვის აუზების ათვისება მოხდეს მარშრუტების სახით. მისი თქმით, საქართველოს და ყაზახეთს მნიშვნელოვანი როლის შესრულება შეუძლიათ ევროპასა და აზიას შორის ტრანზიტის კუთხით, განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმო შუა დერეფანს. გასულ წელს ამ მიმართულებით ტვირთბრუნვა ორჯერ გაიზარდა, საკონტეინერო გადაზიდვები - 30%-ით. დადებითი დინამიკა ნარჩუნდება. „გვსურს, საშუალოვადიან პერიოდში 10 მილიონ ტონამდე გავზარდოთ ტვირთბრუნვა. ამ მიზნით წარმატებით ვახორციელებთ გზამკვლევს - 2022 - 2027 წლებში დერეფნის განსავითრებლად და დაბრკოლებების მოსახსნელად. მზად ვართ საქართველოსთან თანამშრომლობის გაფართოებისთვის, რათა კასპიის და შავი ზღვის აუზების ათვისება მოხდეს მარშრუტების სახით. ამ კონტექსტში ძალიან მნიშვნელოვანია ორივე ქვეყნის საპორტო ინფრასტრუქტურის შესაძლებლობათა გამოყენება სატვირთო გადაზიდვების მიზნით. „მოლაპარაკებების დროს ასევე განვიხილეთ მრავალი სხვა საკითხი, მათ შორის სოფლის მეურნეობა, მრეწველობა და ტურიზმი. მოგეხსენებათ, რომ მიმდინარე წლის 1-ელ ივნისს დაიწყო პირდაპირი ფრენების განხორციელება ჩვენი ქვეყნების დედაქალაქებს შორის. ქართულ ავიაკომპანიებს მოვუწოდებთ ყაზახეთის მიმართულებით რეგულარული ფრენების განხორციელებისკენ. დარწმუნებული ვართ, რომ ამას კარგი გავლენა ექნება ბიზნეს კავშირებზე და ხალხთა შორის ურთიერთობებზე, ისევე როგორც ტურიზმის სექტორზე. მოლაპარაკებების საფუძველზე რამდენიმე მნიშვნელოვან დოკუმენტს მოეწერა ხელი. საერთო ჯამში, გვწამს რომ ამ სფეროებში ურთიერთობების განვითარება ახალ ბიძგს მისცემს ჩვენს ქვეყნებს შორის ურთიერთობას, ხოლო დადებული შეთანხმებები კიდევ უფრო გააძლიერებს ჩვენს თანამშრომლობას. ყაზახეთის მთავრობა მზაობას აცხადებს ამ მნიშვნელოვანი პროექტების ერთობლივი განხორციელებისთვის“, - განაცხადა ყაზახეთის პრემიერმა.
პრემიერი ყაზახ კოლეგასთან ერთად გამართულ ბრიფინგზე: საქართველოს მთავრობა მზადაა, ააშენოს ანაკლიის პორტი და სამუშაო დაიწყება წელს
თბილისში ვიზიტით მყოფმა ალიხან სმაილოვმა საქართველოს პრემიერთან გამართულ შეხვედრაზე, შუა დერეფნის საკითხიც განიხილა. ალიხან ისმაილოვთან მოლაპარაკებების შემდეგ, ირაკლი ღარიბაშვილმა ამ თემაზე ისაუბრა. „მე აქვე მინდა შევეხო შუა დერეფნის საკითხს, რომელიც ჩვენს ქვეყნებს შორის ერთ-ერთი მთავარი განსახილველი საკითხი იყო და არის. გასული წლის ნოემბერში ჩვენ გავაფორმეთ სამმხრივი მემორანდუმი. ამ პროექტში ჩართული ვართ აზერბაიჯანთან ერთად, საქართველო, აზერბაიჯანი და ყაზახეთი ვთანამშრომლობთ იმისთვის, რომ ყველა შემაფერხებელი ბარიერი იყოს მოხსნილი და „შუა დერეფანი“ გახდეს კიდევ უფრო მეტად მიმზიდველი, მათ შორის ცენტრალური აზიის ქვეყნებისთვის, ჩინეთისთვის, ზოგადად აზიის ქვეყნებისთვის, რომ მეტი ტვირთი წამოვიდეს ამ მარშრუტის მეშვეობით შუა დერეფანი“. ღარიბაშვილმა ქვეყნებს შორის არსებულ საგზაო რუკაზეც გაამახვილა ყურადღება და ამ კონტექსტში ანაკლიის პორტის მშენებლობა ახსენა. „ჩვენ გვაქვს კონკრეტული საგზაო რუკა, რომელზეც უკვე შევთანხმდით ყაზახეთთან, ესაა 5 წლიანი გეგმა დაახლოებით, 2027 წლამდე ჩვენ ზუსტად ვიცით, რა უნდა გააკეთოს საქართველომ, აზერბაიჯანმა და ყაზახეთმა თავის მხრივ. ჩვენ ახლა მნიშვნელოვან ინვესტიციებს ვახორციელებთ რკინიგზის მოდერნიზაციის მიმართულებით, რომელიც ძალიან მალე დასრულდება და გააორმაგებს გამტარუნარიანობას ჩვენი რკინიგზის. ჩვენ ასევე გვაქვს სხვა მნიშვნელოვანი პროექტები დაგეგმილი ამ მიმართულებით, ვმუშაობთ ასევე ახალი პორტის მშენებლობაზე. მე ბატონ პრემიერ-მინისტრს პირადად ვაცნობე, რომ საქართველოს მთავრობა მზადაა, ააშენოს ახალი პორტი, ღრმაწყლოვანი ანაკლიის პორტი და სამუშაოები დაიწყება წელს, შემოდგომაზე, ოქტომბერში დაახლოებით, მთავრობა იქნება მეპატრონე, 51% იქნება საქართველო მთავრობის და დანარჩენ 49%-ზე ჩვენ ვაპირებთ, გავმართოთ მნიშვნელოვანი მოლაპარაკებები“, - აღნიშნა საქართველოს პრემიერმა. პრემიერ-მინისტრის ირაკლი ღარიბაშვილის განცხადებით, საქართველოსა და ყაზახეთს შორის სავაჭრო ბრუნვამ მიმდინარე წლის იანვარ-აპრილში 188 მლნ დოლარი შეადგინა. როგორც მან ყაზახ კოლეგასთან შეხვედრის დასრულების შემდეგ აღნიშნა, ეს მონაცემი 283%-ით მეტია წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით. „მინდა მივესალმო ჩემს კოლეგასა და მეგობარს, ყაზახეთის პრემიერ-მინისტრს. ეს არის პრემიერ-მინისტრის პირველი ოფიციალური ვიზიტი საქართველოში. მინდა ჩვენი მთავრობისა და ხალხის სახელით დავუდასტურო ჩვენი მადლიერება და პატივისცემა. ჩვენ ყაზახეთთან გვაქვს მჭიდრო, სტრატეგიული თანამშრომლობა და ურთიერთობა, მეგობრობა, რომელიც გამყარებულია ორ მთავრობას შორის არსებული მჭიდრო თანამშრომლობითა და ურთიერთობით. ჩვენ გვქონდა ძალიან შინაარსიანი განხილვები, მიმოვიხილეთ მიმდინარე საკითხები, რომელიც უკავშირდება ყაზახეთსა და საქართველოს. აღვნიშნეთ, რომ გვახარებს ის ტენდენცია, რომელიც დაფიქსირდა ბოლო პერიოდში, ვგულისხმობ ექსპორტის, ზოგადად, სავაჭრო ბრუნვის ზრდას. ასევე, მინდა სიხარულით აღვნიშნო, რომ ყაზახეთიდან საქართველოში ტურისტების რაოდენობა ყოველ წელს იზრდება, მოხარულები ვართ, მეტი ყაზახი ტურისტი და ინვესტორი ვიხილოთ საქართველოში. ყაზახეთს განხორციელებული აქვს ძალიან მნიშვნელოვანი ინვესტიციები ჩვენს ქვეყანაში და ჩვენ ვთანამშრომლობთ ყველა მიმართულებით. რა თქმა უნდა, ჩვენ ასევე განვიხილეთ დაგეგმილი პროექტები, რომელიც კიდევ უფრო გაამყარებს ჩვენს ქვეყნებს შორის არსებულ სტრატეგიულ თანამშრომლობას“. ირაკლი ღარიბაშვილი მიესალმა ყაზახეთის ენერგორესურსების ტრანსპორტირების გაზრდის პერსპექტივებს, საქართველოს სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურისა და შავი ზღვის პორტების გამოყენებით. „რა თქმა უნდა, ეს ყველაფერი უნდა იყოს მიმზიდველი ყაზახური მხარისთვის. ამ მიმართულებით ჩვენ უფრო აქტიურად ვითანამშრომლებთ ჩვენს მეგობრებთან“, - განაცხადა ღარიბაშვილმა. პრემიერის განცხადებით, გასულ წელს ყაზახეთთან ვაჭრობის მოცულობა გაიზარდა. „დაფიქსირდა 136%-იანი ზრდა, რაც სასიხარულოა. ეს ტენდენცია შენარჩუნებულია წელსაც. წელს იანვარ-აპრილში სავაჭრო ბრუნვამ შეადგინა 188 მლნ დოლარი. რაც 283%-ით მეტია წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით. ჩვენ ასევე დიდ მნიშვნელობას ვანიჭებთ ჩვენს ქვეყნებს შორის არსებული თანამშრომლობის გაძლიერებას კულტურის, მეცნიერების, განათლების და სპორტის სფეროებში. ჩვენ ასევე გამოვხატეთ მზადყოფნა, რომ გაგრძელდეს თანამშრომლობა ყაზახურ მხარესთან რეფორმების სფეროში, ურთიერთგამოცდილების გაცვლის კუთხით. ვფიქრობ, ჩვენ გვაქვს დიდი პოტენციალი. ამ პოტენციალის სრულად ათვისებაზე სრული მზაობა არის ორივე მხრიდან. კიდევ ერთხელ მინდა მადლობა გადავუხადო პრემიერ-მინისტრს ვიზიტისთვის“, - განაცხადა ირაკლი ღარიბაშვილმა.
ყაზახეთს ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტით ტვირთბრუნვის 10 მლნ ტონამდე გაზრდა სურს
ყაზახეთს ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტით ტვირთბრუნვის 10 მლნ ტონამდე გაზრდა სურს. შესაბამისი განცხადება ყაზახეთის პრემიერ-მინისტრმა, ალიხან სმაილოვმა პრემიერ-მინისტრ, ირაკლი ღარიბაშვილთან შეხვედრის შემდეგ გამართულ ბრიფინგზე გააკეთა. სმაილოვმა ხაზი გაუსვა, რომ საქართველოს და ყაზახეთს მნიშვნელოვანი როლის შესრულება ძალუძთ ევროპასა და აზიას შორის ტრანსპორტის კუთხით. თბილისში ვიზიტისას ალიხან სმაილოვმა აღნიშნა, რომ საქართველოს პრემიერ-მინისტრთან შეხვედრაზე განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმო ტრანს-კასპიურ საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტს. „მოლაპარაკებების დროს მოხდა პოზიციების თანხვედრა მასზედ, რომ საქართველოს და ყაზახეთს მნიშვნელოვანი როლის შესრულება ძალუძთ ევროპასა და აზიას შორის ტრანსპორტის კუთხით. განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმო ტრანს-კასპიურ საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტს. გასულ წელს ამ მიმართულებით ტვირთბრუნვა 2-ჯერადად გაიზარდა, ხოლო საკონტეინერო გადაზიდვები - 30 პროცენტით. დადებითი დინამიკა დღემდე ნარჩუნდება. გვსურს, ამ მიმართულებით საშუალოვადიან პერიოდში 10 მილიონ ტონამდე გავზარდოთ ტვირთბრუნვა. ამ მიზნის მისაღწევად, მხარეები წარმატებით ვახორციელებთ ერთობლივ გზამკვლევს 2022-2027 წლებში ამ დერეფნის გასავითარებლად და დაბრკოლებების სინქრონულ რეჟიმში მოსახსნელად“,- განაცხად ალიხან სმაილოვმა. შუა დერეფანზე EBRD-სა და ევროკავშირის ანგარიშის შემდეგ, ყაზახეთმა და საქართველომ თანამშრომლობის გაფართოება დაგეგმეს - ანალიზი (TITR) „ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტი“ - შუა დერეფანი ჩინეთზე, ყაზახეთზე, კასპიის ზღვაზე, აზერბაიჯანზე, საქართველოსა და თურქეთზე გადის. მისი მეშვეობით, შავი ზღვის გავლით ევროპის ქვეყნებისკენ ტვირთების გატანაა შესაძლებელი.
შუა დერეფანზე EBRD-სა და ევროკავშირის ანგარიშის შემდეგ, ყაზახეთმა და საქართველომ თანამშრომლობის გაფართოება დაგეგმეს - ანალიზი
დაახლოებით, ერთი თვის წინ, ევროკავშირისა და EBRD-ის შუალედური დასკვნის გამოქვეყნების შემდეგ, ყაზახეთის პრემიერ-მინისტრმა, ალიხან ისმაილოვმა, საქართველოში ვიზიტისას განიხილა ტრანსკასპიურ საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტის მნიშვნელობა. სმაილოვის თქმით, საქართველოს პრემიერ-მინისტრთან შეხვედრაზე განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმო სწორედ შუა დერეფნის საკითხს. უფრო ადრე, რამდენიმე დღის წინ ყაზახეთში ვიზიტით იმყოფებოდა გერმანიის პრეზიდენტი, ფრანკ ვალტერ შტაინმაიერი, რომელიც მიესალმა ყაზახეთის ძალისხმევას, განავითაროს ახალი მარშრუტები რუსეთის გვერდის ავლით და ევროპულ ბაზარზე ექსპორტისთვის, რადგან რუსეთის სრულმასშტაბიანი აგრესია უკრაინის წინააღმდეგ გრძელდება. გერმანიამ ყაზახეთს მხარდაჭერა აღუთქვა. ბერლინმა და ასტანამ შუა დერეფნის განვითარების მიზნით, ნაბიჯების გააქტიურებაც დაგეგმეს. გერმანია მიესალმა ყაზახეთის ძალისხმევას, განავითაროს ახალი მარშრუტები რუსეთის გვერდის ავლით უკვე თბილისში ვიზიტისას ყაზახეთის პრემიერმა ხაზი გაუსვა, რომ მოლაპარაკებების დროს მოხდა პოზიციების თანხვედრა მასზედ, რომ საქართველოს და ყაზახეთს მნიშვნელოვანი როლის შესრულება ძალუძთ ევროპასა და აზიას შორის ტრანსპორტის კუთხით. „განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმო ტრანს-კასპიურ საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტს. გასულ წელს ამ მიმართულებით ტვირთბრუნვა 2-ჯერადად გაიზარდა, ხოლო საკონტეინერო გადაზიდვები - 30 პროცენტით. დადებითი დინამიკა დღემდე ნარჩუნდება. გვსურს ამ მიმართულებით საშუალოვადიან პერიოდში 10 მილიონ ტონამდე გავზარდოთ ტვირთბრუნვა. ამ მიზნის მისაღწევად, მხარეები წარმატებით ვახორციელებთ ერთობლივ გზამკვლევს 2022-2027 წლებში ამ დერეფნის გასავითარებლად და დაბრკოლებების სინქრონულ რეჟიმში მოსახსნელად“,- განაცხადა ალიხან სმაილოვმა. თავის მხრივ, ირაკლი ღარიბაშვილმა ქვეყნებს შორის არსებულ საგზაო რუკაზეც გაამახვილა ყურადღება და ამ კონტექსტში ანაკლიის პორტის მშენებლობა ახსენა. „შუა დერეფანი ჩვენს ქვეყნებს შორის ერთ-ერთი მთავარი განსახილველი საკითხი იყო და არის. გასული წლის ნოემბერში ჩვენ გავაფორმეთ სამმხრივი მემორანდუმი. ამ პროექტში ჩართული ვართ აზერბაიჯანთან ერთად, საქართველო, აზერბაიჯანი და ყაზახეთი ვთანამშრომლობთ იმისთვის, რომ ყველა შემაფერხებელი ბარიერი იყოს მოხსნილი და შუა დერეფანი გახდეს კიდევ უფრო მეტად მიმზიდველი, მათ შორის ცენტრალური აზიის ქვეყნებისთვის, ჩინეთისთვის, ზოგადად აზიის ქვეყნებისთვის, რომ მეტი ტვირთი წამოვიდეს ამ მარშუტის მეშვეობით „შუა კორიდორში“. ჩვენ გვაქვს კონკრეტული საგზაო რუკა, რომელზეც უკვე შევთანხმდით ყაზახეთთან, ესაა 5-წლიანი გეგმა დაახლოებით, 2027 წლამდე ჩვენ ზუსტად ვიცით, რა უნდა გააკეთოს საქართველომ, აზერბაიჯანმა და ყაზახეთმა თავის მხრივ. ჩვენ ახლა მნიშვნელოვან ინვესტიციებს ვახორციელებთ რკინიგზის მოდერნიზაციის მიმართულებით, რომელიც ძალიან მალე დასრულდება და გააორმაგებს გამტარუნარიანობას ჩვენი რკინიგზის. ჩვენ ასევე გვაქვს სხვა მნიშვნელოვანი პროექტები დაგეგმილი ამ მიმართულებით, ვმუშაობთ ასევე ახალი პორტის მშენებლობაზე. მე ბატონ პრემიერ-მინისტრს პირადად ვაცნობე, რომ საქართველოს მთავრობა მზადაა, ააშენოს ახალი პორტი, ღრმაწყლოვანი ანაკლიის პორტი და სამუშაოები დაიწყება წელს, შემოდგომაზე, ოქტომბერში დაახლოებით, მთავრობა იქნება მეპატრონე, 51% იქნება საქართველო მთავრობის და დანარჩენ 49%-ზე ჩვენ ვაპირებთ, გავმართოთ მნიშვნელოვანი მოლაპარაკებები“, - განაცხადა თავის მხრივ, საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა, ირაკლი ღარიბაშვილმა. თურქეთში ატლანტიკური საბჭოს ყოფილი უფროსი თანამშრომელი, აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის თანაშემწის ყოფილი მოადგილე, მეთიუ ბრაიზა შუა დერეფნის შესაძლებლობების განვითარების გზებს განიხილავს. ბრაიზა პირველ რიგში, პორტებში ინვესტიციების განხორცილებას გადაუდებელ საჭიროებად მიიჩევს. „ამერიკის შეერთებული შტატები საქართველოსთან, აზერბაიჯანთან და თურქეთთან ერთად, თითქმის 30 წელი მუშაობდა, რომ სატრანსპორტო კავშირები განევითარებინა. ვსაუბრობ ერთი მხრივ, კასპიის დიდ რეგიონზე, მეორე მხრივ, შავ ზღვასა და ხმელთაშუა ზღვაზე. ერთმანეთთან თანამშრომლობით, საერთაშორისო და ეროვნული გაზის კომპანიების თანამშრომლობით, ჩვენ ჩავუყარეთ საფუძველი მთელ შუა დერეფანს, რათა განგვევითარებინა ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის ნავთობსადენი და სამხრეთ კავკასიური გაზსადენი. შემდგომში, ეს სატრანზიტო კავშირები გაფართოვდა ბაქო-თბილისი ყარსის სარკინიგზო ხაზამდე, ასევე, ალათის პორტამდე, აზერბაიჯანში და თურქმენბაშის პორტამდე, თურქმენეთში, შემდგომში გაფართოვდა აქტაუს პორტამდე, ყაზახეთში. მოგეხსენებათ, ახლა ტვირთის დიდი მოცულობის გატარება მოუწევს შუა დერეფანს, რომელიც რუსეთს აუვლის გვერდს მას შემდეგ, რაც მოსკოვი უკრაინაში შეიჭრა. ამდენად, სასწრაფოდ საჭიროა ინვესტიციების გაფართოება მათ შორის პორტებში, რეალურ შესაძლებლობებში - გზებში, პორტების ოპერაციების ეფექტიანობაში და ასე შემდეგ. იმედი მაქვს, რომ მალე აზერბაიჯანი და სომხეთი სამშვიდობო შეთანხმებას მიაღწევენ, რაც ზანგეზურის კორიდორს შესაძლებლობებს მისცემს. ეს კორიდორი დამატებით კავშირს უზრუნველყოფს აზერბაიჯანიდან სომხეთის გავლით ნახიჩევანამდე, აზერბაიჯანის ნაწილამდე და შემდეგ გაგრძელდება თურქეთისკენ. ეს შუა დერეფანს შესაძლებლობას მისცემს, თავისი შესაძლებლობები მნიშვნელოვნად გააფართოოს“, - აღნიშნავს მეთიუ ბრაიზა. იმ ფონზე, რომ რუსეთი და ირანი ახალი 3,000-კილომეტრიანი ტრანსკონტინენტური სავაჭრო მარშრუტის გაყვანას გეგმავენ, რომელმაც ერთმანეთთან ევროპის აღმოსავლეთ ნაწილი და ინდოეთის ოკეანე უნდა დააკავშიროს, ბუშის ადმინისტრაციის წარმომადგენელი ხაზს უსვამს, რომ შუა დერეფანი ტრანსატლანტიკური საზოგადოების კეთილგანწყობას იმსახურებს. „მე ვიცი, რომ მცირე მოცულობის ტვირთმა დაიწყო გადაადგილება ავღანეთისა და პაკისტანის გავლით. რა თქმა უნდა, „თალიბანთან“ მუშაობა დიდი გამოწვევაა, მაგრამ რაც ჩემთვის არის ცნობილი იმ ადამიანებისგან, რომლებიც ლოგისტიკაში ერკვევიან, არის ის, რომ „თალიბანის“ მმართველობის ქვეშ, უბრალოდ უნდა იმუშაო ერთ ხელისუფალთან, რაც ბევრად უკეთესია, ვიდრე ადრე, როდესაც მრავალი ან რეგიონული ლიდერების დონეზე წყვეტდნენ ამ საკითხს. მაგრამ შუა დერეფანი, როგორც ცენტრალური აზიის ქვეყნების გაერთიანების გზა (რა თქმა უნდა, მათ შორის ყაზახეთი) და მარშრუტი, რომელიც კვეთს კასპიის ზღვას, სამხრეთ კავკასიასა და თურქეთს, გეოპოლიტიკურად ტრანსატლანტიკური საზოგადოების კეთილგანწყობას იმსახურებს“, - აღნიშნავს მეთიუ ბრაიზა. შეგახსენებთ, Europetime-თან კომენტარში, ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტში აცხადებენ, რომ ვაშინგტონი აღიარებს ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესების იმ შესაძლებლობებს, რომლებიც შუა დერეფნის კონცეფციის შემდგომ განვითარებას სჭირდება. აქედან გამომდინარე აშშ მხარს უჭერს ევროკავშირისა და EBRD-ის კვლევას, რომლის მიზანიც ევროკავშირის გაფართოებულ ტრანსევროპულ სატრანსპორტო ქსელთან (TEN-T) ინტეგრაციისთვის ყველაზე პერსპექტიული სატრანსპორტო ქსელის იდენტიფიცირებაა. „ევროკავშირისა და EBRD-ის ანგარიშის მიხედვით, რკინიგზის, გზების აღდგენისა და მოდერნიზაციისთვის, პორტების გამტარუნარიანობის გაზრდისა და საზღვრებზე ინფრასტრუქტურის გასაუმჯობესებლად, ინვესტიციებია საჭირო. სახელმწიფო დეპარტამენტში აცხადებენ, რომ ამერიკის შეერთებული შტატები დიდი ხანია, მხარს უჭერს საქართველოს ეკონომიკურ განვითარებას. აქვე აღსანიშნავია, რომ აშშ მტკიცედ უჭერს მხარს ანაკლიის ღრმაწყლოვანი პორტის განვითარებას, რომელიც დეპარტამენტის შეფასებით, საქართველოს განვითარებისთვის უმნიშვნელოვანესი ინფრასტრუქტურაა: ეს უდიდესი წვლილი იქნება, რადგან ცენტრალური აზიიდან ევროპაში ტვირთის ტრანზიტის შედეგად, საქართველო შუა დერეფანში თავის როლს განავითარებს. პორტის განვითარება საქართველოსა და რეგიონს სამუშაო ადგილებს მოუტანს. ვიმედოვნებთ, რომ საქართველოს მთავრობა პროექტის ტენდერის მიმართულებით წინ წაიწევს“, - მიიჩნევენ ვაშინგტონში. სატრანსპორტო მარშრუტებზე საბოლოო ანგარიში, რომლის მიზანს ასევე წარმოადგენდა ქსელის განვითარებისთვის ძირითადი ქმედებების შეთავაზება, მათ შორის ინფრასტრუქტურაში ინვესტიციების მიმართულებით, 2023 წლის ივნისის ბოლოს გამოქვეყნდება. „ამერიკის შეერთებული შტატები დიდი ხანია, მხარს უჭერს საქართველოს ეკონომიკურ განვითარებას, პოსტ-საბჭოთა სივრცის სხვა ქვეყნებთან ერთად. ჩვენ ვაღიარებთ ინფრასტრუქტურის განვითარების შესაძლებლობებს, რომლებიც აუცილებელია შუა დერეფნის კონცეფციის შემდგომი განვითარებისთვის. ჩვენ მხარს ვუჭერთ ევროკავშირისა და EBRD-ის (ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკი) კვლევას და მოუთმენლად ველით მის შედეგებს, - განუცხადა Europetime-ს აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის ოფიციალურმა წარმომადგენელმა. ინფორმაციისთვის, ევროკავშირისა და EBRD-ის კვლევის წინასწარი დასკვნის თანახმად, ცენტრალური ტრანსკასპიური ქსელი (CTCN) (მასაც „შუა დერეფნად“ მოიხსენიებენ), რომელიც სამხრეთ ყაზახეთს კვეთს, ევროკავშირის ტრანსევროპულ სატრანსპორტო ქსელთან (TEN-T) ინტეგრაციისთვის, ყველაზე მდგრად ვარიანტად განიხილება. TEN-T მოიცავს ევროკავშირის 27 წევრ ქვეყანას, მაგრამ ასევე ვრცელდება დასავლეთ ბალკანეთში, აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებსა (მათ შორის კავკასიაში) და თურქეთში. კვლევის ავტორების თანახმად, ზემოთ აღნიშნული კვლევა მყარ საფუძველს ქმნის იმისთვის, რომ ერთობლივი მუშაობის შედეგად, „ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტი“ (ასევე შუა დერეფანი) რაც შეიძლება მალე გახდეს უფრო ეფექტიანი. (TITR) ცნობილია, რომ „ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტი“ (ასევე მოიხსენიებენ როგორც „შუა დერეფანი“) ჩინეთზე, ყაზახეთზე, კასპიის ზღვაზე, აზერბაიჯანზე, საქართველოსა და თურქეთზე გადის. მისი მეშვეობით, შავი ზღვის გავლით ევროპის ქვეყნებისკენ ტვირთების გატანაა შესაძლებელი. რაც შეეხება ცენტრალურ ტრანსკასპიურ ქსელს (CTCN), მის მნიშვნელოვნად გასაუმჯობესებლად, საინვესტიციო საჭიროება დაახლოებით, 18,5 მილიარდ ევროდ შეფასდა. კვლევის ორი ძირითადი მიზანი პირველი: ცენტრალური აზიის ხუთ ქვეყანას (ყაზახეთი, ყირგიზეთის რესპუბლიკა, ტაჯიკეთი, თურქმენეთი და უზბეკეთი) და ევროკავშირის გაფართოებულ ტრანსევროპულ სატრანსპორტო ქსელს (TEN-T) შორის ყველაზე მდგრადი სატრანსპორტო კავშირების იდენტიფიცირება მდგრადობის მკაცრი კრიტერიუმების საფუძველზე, სადაც გათვალისწინებულია გარემოსდაცვითი, სოციალური, ეკონომიკური და ფისკალური მდგრადობა და პოლიტიკური სიცოცხლისუნარიანობა; მეორე: იდენტიფიცირებული კავშირების განვითარებისათვის საკვანძო ქმედებების შეთავაზება როგორც ხელშემწყობი გარემოს, ისე ფიზიკური ინფრასტრუქტურის (მყარი კავშირი) თვალსაზრისით, მათ შორის მათი პრიორიტეტიზაცია, რომელიც თანმიმდევრულ და მდგრად სატრანსპორტო დერეფნის განვითარების მიდგომას ეფუძნება. კვლევა 2021 წლის ნოემბრიდან 2023 წლის ივნისამდე პერიოდში ჩატარდა. კვლევა ევროპის რესკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკმა ევროკომისიის დაფინანსებითა და ხელმძღვანელობით ჩაატარა.
