დღეს დილიდან, მედიაში წყაროებზე დაყრდნობით ვრცელდება ინფორმაცია, რომ სომხეთის პრემიერ-მინისტრ ნიკოლ ფაშინიანისა და აზერბაიჯანის პრეზიდენტ ილჰამ ალიევის შეხვედრა ვაშინგტონში, პარასკევს, 8 აგვისტოს შედგება. გავრცელებული ცნობით, აშშ-ის პრეზიდენტი დონალდ ტრამპი თეთრ სახლში, სომხეთისა და აზერბაიჯანის ლიდერებს სამშვიდობო შეთანხმების ხელმოწერის მიზნით მიიღებს.
ამ ეტაპზე ჩვენ ვერც უარვყოფთ და ვერც დავადასტურებთ პრესასა და სოციალურ ქსელებში გავრცელებულ ინფორმაციას, პრემიერ-მინისტრ ნიკოლ ფაშინიანის მოსალოდნელ ვიზიტზე შეერთებულ შტატებში.
ასეთი ვიზიტების შემთხვევაში, ბუნებრივია, არსებობს ოფიციალური განცხადებები და ინფორმაცია შეიძლება, ჩაითვალოს დადასტურებულად ოფიციალური განცხადების შემთხვევაში. ამ დროისთვის ჩვენ ოფიციალური განცხადება არ გამოგვიქვეყნებია. ამიტომ, გთხოვთ, ვიზიტის შესახებ ინფორმაცია დადასტურებულად მხოლოდ ოფიციალური განცხადების შემდეგ მიიჩნიოთ,“ – აღნიშნავენ სომხეთის მთავრობის პრესსამსახურში.
ცნობისთვის, Kyiv Post-ის ვაშინგტონის კორესპონდენტი ალექს რაუფოღლუ სოციალურ ქსელში წერს, რომ სომხეთი და აზერბაიჯანი მზად არიან, ვაშინგტონში მშვიდობის დამყარების შესახებ მიღწეული შეთანხმება გამოაცხადონ.
„რამდენიმე წყარო ადასტურებს, რომ სომხეთი და აზერბაიჯანი მზად არიან, ამ კვირის ბოლოს ვაშინგტონში მშვიდობის დამყარების შესახებ მიღწეული შეთანხმება გამოაცხადონ.
წყაროების ცნობით, ტრამპი, სავარაუდოდ, პარასკევს თეთრ სახლში ნიკოლ ფაშინიანს და ილჰამ ალიევს უმასპინძლებს,“ - წერს ჟურნალისტი.
ამასთან, რაუფოღლუ აღნიშნავს, რომ ტრამპი აზერბაიჯანისა და სომხეთის ლიდერებს ზუსტად მაშინ შეხვდება, როდესაც პუტინისთვის მიცემული 10-დღიანი ვადა იწურება.
„აქვე საინტერესო ფაქტი: ტრამპის, ფაშინიანისა და ალიევის შეხვედრა პუტინთან შეხვედრის ვადის ამოწურვის დღეს გაიმართება,“ - წერს ჟურნალისტი.
აზერბაიჯანი და სომხეთი, სავარაუდოდ, პარასკევს ვაშინგტონში ხელს მოაწერენ ურთიერთგაგების მემორანდუმს, რომლითაც ისინი მშვიდობისკენ სწრაფვაზე ვალდებულებას აიღებენ, წერს თავის მხრივ, Middle East Eye წყაროებზე დაყრდნობით.
მისი წყაროების ცნობით, აშშ-ის პრეზიდენტი დონალდ ტრამპი თეთრ სახლში აზერბაიჯანის პრეზიდენტს ილჰამ ალიევს და სომხეთის პრემიერ-მინისტრს ნიკოლ ფაშინიანს ხელმოწერის ცერემონიაზე უმასპინძლებს.
მიუხედავად იმისა, რომ სომხეთმა და აზერბაიჯანმა მარტში მიაღწიეს კონსენსუსს სამშვიდობო შეთანხმების პროექტზე, ბაქო კვლავ დაჟინებით მოითხოვს რამდენიმე დამატებითი პირობის შესრულებას. აზერბაიჯანის მოთხოვნებიდან მთავარია, რომ ერევანმა ცვლილებები შეიტანოს კონსტიტუციაში.
ივლისში, აბუ დაბიში შეხვედრის შემდეგ, ალიევმა განაცხადა, რომ ორივე ქვეყანას შეუძლია შეთანხმების ტექსტის, ან სულ მცირე მისი ძირითადი პრინციპების შესრულება რამდენიმე თვეში და შემდეგ მათი პარაფირება. „ძირითად პრინციპებზე შეთანხმების მიღწევა, მათი პარაფირება და შემდეგ ტექსტზე მუშაობა შეიძლება, ვარიანტი იყოს,“ - აღნიშნა ალიევმა და ხაზგასმით აღნიშნა, რომ ასეთი მიდგომა დამოკიდებულია სომხეთის მიერ კონსტიტუციის შეცვლაზე.
წყაროების ცნობით, მოსალოდნელია, რომ ორი ლიდერი ხელს მოაწერს „განზრახვათა წერილს“ და არა სამშვიდობო შეთანხმების პროექტს, რაც ტრამპისთვის დიპლომატიური წარმატება იქნება.
„აზერბაიჯანის საგარეო საქმეთა მინისტრმა ჯეიჰუნ ბაირამოვმა ორშაბათს, 4 აგვისტოს, თავის თურქ კოლეგას ჰაკან ფიდანს დაურეკა, რათა სამიტის შესახებ მიეწოდებინა ინფორმაცია,“ - განუცხადა MEE-ს კიდევ ერთმა წყარომ. თურქეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს წყაროების ცნობით, ფიდანმა ბაირამოვთან ორმხრივი და რეგიონული საკითხები განიხილა.
აღსანიშნავია, რომ დავის ერთ-ერთ მთავარ საგანად რჩება ე.წ. ზანგეზურის დერეფანი, რომელიც სომხეთის ტერიტორიის გავლით აზერბაიჯანის მატერიკულ ნაწილს მის ანკლავ ნახიჩევანთან დააკავშირებს. სომხეთი უარყოფს ტერმინ „ზანგეზურის დერეფანს“ და ამტკიცებს, რომ მას ირედენტისტური შედეგები მოჰყვება მისი სუვერენული ტერიტორიისთვის, რომელიც სიუნიქის სახელითაა ცნობილი.
გასულ თვეში, აშშ-ის ელჩმა თომას ბარაკმა ოფიციალურად შესთავაზა ამერიკულ კომპანიას დერეფნის 100 წლით იჯარით აღება და ექსპლუატაცია, რაც მიზნად ისახავდა სატრანსპორტო მარშრუტის უსაფრთხოებასა და საიმედოობასთან დაკავშირებული ორივე მხარის შეშფოთების მოგვარებას. თუმცა სომხეთმა უარყო ეს წინადადება და განაცხადა, რომ თავის სუვერენულ ტერიტორიას მესამე ქვეყანას ვერ გადასცემდა.
წყარომ MEE-ს განუცხადა, რომ თავდაპირველად, თურქეთმა შესთავაზა კერძო კომპანიის იდეა, რომელიც დამტკიცებული იქნებოდა როგორც სომხეთის, ასევე აზერბაიჯანის მიერ და რომელიც დერეფნის მართვას უზრუნველყოფდა.
„თუმცა სომხურმა მხარემ მოითხოვა, რომ კომპანიას ასევე ემოქმედა დერეფნის ნახიჩევანის მხარეს, რაც ბაქოსთვის მიუღებელი იყო,“ - განმარტა წყარომ.
