ეკონომიკა
ეროვნულმა ბანკმა მონეტარული პოლიტიკის განაკვეთი 9.5%-მდე შეამცირა
საქართველოს ეროვნული ბანკის მონეტარული პოლიტიკის კომიტეტმა 2023 წლის 20 დეკემბერს მონეტარული პოლიტიკის განაკვეთის (რეფინანსირების განაკვეთი) 0.5 პროცენტული პუნქტით შემცირების გადაწყვეტილება მიიღო. მონეტარული პოლიტიკის განაკვეთი 9.5 პროცენტს შეადგენს. „საქართველოში ინფლაცია დამატებით, მოსალოდნელზე მეტად, შემცირდა და მიმდინარე წლის ნოემბერში 0.1 პროცენტი შეადგინა. საბაზო ინფლაციამაც შემცირების ტენდენცია შეინარჩუნა და ნოემბერში 1.8 პროცენტს გაუტოლდა. ინფლაციის დაბალ მაჩვენებლებს როგორც ადგილობრივი, ასევე საგარეო ფაქტორები განაპირობებს. მკაცრი მონეტარული პოლიტიკის შედეგად ინფლაციური მოლოდინები კლებადია. ამავდროულად ადგილობრივად წარმოებული პროდუქტების ინფლაციაც ეტაპობრივად მიზნობრივ 3 პროცენტიან მაჩვენებელს დაუახლოვდა და ნოემბერში 3.8 პროცენტი შეადგინა. საერთაშორისო ბაზრებზე ნედლეული პროდუქტის ფასების სტაბილურობა კვლავ ხელს უწყობს იმპორტირებული პროდუქტების დაბალ ინფლაციას. მიმდინარე პროგნოზით, სხვა თანაბარ პირობებში, ინფლაცია 2024 წელს, ძირითადად საბაზო ეფექტის გამო, მიზნობრივ მაჩვენებელს დროებით გადააჭარბებს და საბოლოოდ, საშუალოვადიან პერიოდში, მასთან ახლოს შენარჩუნდება. დადებით ტენდენციებთან ერთად აღსანიშნავია ინფლაციური რისკებიც. კერძოდ, ეკონომიკური ზრდის ტენდენციები მოთხოვნის მხრიდან ფასებზე ზეწოლის რისკებს შეიცავს. წინასწარი მონაცემებით, ადგილობრივი მოთხოვნა კვლავ ძლიერია და იანვარ-ოქტომბრის საშუალო ეკონომიკური ზრდა 6.9 პროცენტია. მაღალი ეკონომიკური ზრდის პირობებში, ერთობლივი მოთხოვნიდან წამოსულ ინფლაციურ წნეხს პოსტ-პანდემიურ პერიოდში ეკონომიკის საწარმოო პოტენციალის მატება ნაწილობრივ აბალანსებს. თუმცა, რამდენადაც პრე-პანდემიური ტრენდიდან ეკონომიკური აქტივობის ჩამორჩენა სრულად აღმოფხვრილია, მოთხოვნის მხრიდან შესაძლო ინფლაციური ზეწოლა საყურადღებოა. საქართველოს ეროვნული ბანკი აკვირდება და აფასებს ეკონომიკის დინამიკას და ინფლაციური წნეხის ნიშნების შემთხვევაში, მზადაა შესაბამისი ზომების მისაღებად. ბოლო პერიოდში შეინიშნება სესხების ზრდის ტემპის დაჩქარებაც, რის ძირითად წყაროსაც მნიშვნელოვნად გაზრდილი ბიზნეს სესხები წარმოადგენს. ინფლაციური რისკების გათვალისწინებით, მონეტარული პოლიტიკის განაკვეთი, შემცირების მიუხედავად, ჯერ კიდევ მაღალ დონეზე ნარჩუნდება და ეროვნული ბანკი მის ნორმალიზებას მხოლოდ ნელი ტემპით გააგრძელებს, ინფლაციის განახლებული პროგნოზების შესაბამისად. საქართველოს ეროვნული ბანკი მიმდინარე ეკონომიკურ პროცესებსა და საფინანსო ბაზრებს უწყვეტ რეჟიმში აკვირდება და ფასების სტაბილურობის უზრუნველსაყოფად მის ხელთ არსებულ ყველა ინსტრუმენტს გამოიყენებს,“ - ნათქვამია ეროვნული ბანკის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაში. მონეტარული პოლიტიკის კომიტეტის შემდეგი სხდომა 2024 წლის 31 იანვარს ჩატარდება.
ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანით ნავთობის ტრანსპორტირება 1,9%-ით, ტრანზიტი კი, 2,4%-ით გაიზარდა
2023 წლის იანვარ-ნოემბერში ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის (BTC) მილსადენზე ამოტუმბული ნავთობის მოცულობამ 27 მილიონ 635,3 ათასი ტონა შეადგინა, რაც 1,9%-ით მეტია 2022 წლის 11 თვის მაჩვენებელზე, განაცხადეს სტატისტიკის სახელმწიფო კომიტეტში. ტრანზიტი - 2,4%-ით გაიზარდა. 2023 წლის იანვარ-ნოემბერში აზერბაიჯანის მაგისტრალური ნავთობსადენებით გადაზიდული ნავთობის მთლიანი მოცულობის 75,9% ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანით გადაიზიდა. დეპარტამენტის მონაცემებით, 2023 წლის იანვარ-ნოემბერში BTC-ით ტრანსპორტირებული ნავთობის 82,7% - 22 მილიონ 854,5 ათასი ტონა (ზრდა 1,8%-ით - IF) აზერბაიჯანის ნავთობზე მოდიოდა. ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანით გადაზიდული ნავთობის მოცულობა 4,3 მილიარდ ბარელს შეადგენს BTC-ის ნავთობსადენის მთლიანი სიგრძე 1768 კილომეტრია, აქედან 443 კილომეტრი აზერბაიჯანის ტერიტორიაზე, 249 კილომეტრი - საქართველოს, ხოლო მარშრუტის 1076 კილომეტრი თურქეთის ტერიტორიაზე გადის. მილსადენის მშენებლობა 2003 წლის აპრილში, ხოლო მისი ნავთობით შევსება 2005 წლის მაისში დაიწყო.
ლარი დოლართან და ევროსთან გაუფასურდა
ეროვნული ბანკის მიერ გამოქვეყნებული მონაცემების თანახმად, დღევანდელი ვაჭრობის შედეგად 1 აშშ დოლარის ღირებულება ოფიციალური 2.6859 ლარი გახდა. კურსი, რომელიც დღეს მოქმედებდა, 2.6745 ლარი იყო. რაც შეეხება ევროს, მისი კურსი 2.9300 ლარია. მაშინ, როცა დღეს მოქმედი კურსი ლარს 2.8815 შეადგენდა. დღევანდელი ვაჭრობის შედეგად მიღებული კურსები ძალაში ხვალ შევა.
ტრადიციული მარშრუტების შეფერხების ფონზე, შუა დერეფანი კრიტიკული მნიშვნელობის ალტერნატივაა - ყაზახეთის პრემიერი
ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტი (TITR, შუა დერეფანი) მნიშვნელოვანი ალტერნატივაა ტრადიციული საკომუნიკაციო მარშრუტების შეფერხების ფონზე, განაცხადა 13 დეკემბერს ყაზახეთის პრემიერ-მინისტრმა ალიხან სმაილოვმა მთავრობის სხდომაზე. მისი განმარტებით, მსოფლიოში არსებული გეოპოლიტიკური სიტუაციიდან გამომდინარე და ტრადიციული საკომუნიკაციო გზების მოშლის გამო, საჭიროა ალტერნატიული მარშრუტების მოძიება. ამის ნათელი მაგალითი კი, ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტია. როგორც ყაზახეთის პრემიერმა აღნიშნა, საზღვაო ტრანსპორტი ტვირთბრუნვის 60 პროცენტზე მეტს და მთელი საერთაშორისო ვაჭრობის 80 პროცენტს შეადგენს. მისივე თქმით, შიდა საზღვაო ნავსადგურების სრული განვითარების მიზნით, კურიკის პორტში სამუშაო მომავალი წლის ბოლომდე დასრულდება, ხოლო 2025 წელს - აქტაუში, რაც დიდი ტონაჟის გემების მოზიდვას შესაძლებელს გახდის.
აზერბაიჯანმა ბუნებრივი აირის ექსპორტი 9%-ით გაზარდა - მინისტრი
აზერბაიჯანის გაზის ექსპორტი იანვარ-ნოემბერში 9%-ით გაიზარდა, - ამის შესახებ ეკონომიკის მინისტრმა ფარვიზ შაჰბაზოვმა განაცხადა. მისივე თქმით „ევროპაში ექსპორტირებულია 10,85 მილიარდი კუბური მეტრი გაზი, თურქეთში – 8,7 მილიარდი კუბური მეტრი, საქართველოში – 2,5 მილიარდი კუბური მეტრი. „ამ პერიოდის განმავლობაში TANAP-მა თურქეთს 5,1 მილიარდი კუბური მეტრი გაზი მიაწოდა,“ - წერს შაჰბაზოვი X-ზე (ყოფილი Twitter-ი).
ლარი დოლართან და ევროსთან გაუფასურდა
ეროვნული ბანკის ცნობით, დღევანდელი ვაჭრობის შედეგად 1 აშშ დოლარის ღირებულება ოფიციალური 2.6734 ლარი გახდა. კურსი, რომელიც დღეს მოქმედებდა, 2.6684 ლარი იყო. რაც შეეხება ევროს, მისი კურსი 2.8886 ლარია. მაშინ, როცა დღეს მოქმედი კურსი 2.8752 ლარს შეადგენდა. დღევანდელი ვაჭრობის შედეგად მიღებული კურსები ძალაში ხვალ შევა.
ყაზახეთისა და თურქმენეთის პორტები რუმინეთის პორტ კონსტანცას, საქართველოს გავლით დაუკავშირდება
„აზერბაიჯანის რკინიგზის“ შვილობილი კომპანია „ADY Container-ი, მსოფლიოს ერთ-ერთ უმსხვილეს გადამზიდავ კომპანია - COSCO SHIPPING Lines-თან თანამშრომლობით იწყებს ახალ სერვისს, რომელიც ყაზახეთის აქტაუს და თურქმენეთის თურქმენბაშის პორტებს რუმინეთის კონსტანცის პორტთან დააკავშირებს. „ADY Container“-ისა და COSCO Shipping Lines-ის თანამშრომლობისას ერთობლივი ტრანსპორტირება აქტაუსა და თურქმენბაშის პორტებსა და რუმინეთის კონსტანცის პორტს შორის სარკინიგზო და საზღვაო გზით განხორციელდება. საკონტეინერო მატარებლები აქტაუსა და თურქმენბაშის პორტებიდან საქართველოში, ბათუმის პორტამდე კასპიის ზღვისა და რკინიგზის გავლით გადაადგილდება. კონტეინერები ბათუმიდან რუმინეთში, კონსტანცის პორტში გადაიგზავნება. კონტეინერები ბათუმიდან რუმინეთში, კონსტანცის პორტში გადაიგზავნება COSCO Shipping Lines-ის მეშვეობით. ახალი სარკინიგზო-საზღვაო კავშირი, აქტაუს და თურქმენბაშის პორტებსა და კონსტანცის პორტს შორის მიწოდების ჯაჭვის მთლიანობასა და ჩინეთისა და ცენტრალური აზიის ევროპასთან დაკავშირებას სწრაფი და ეფექტიანი მომსახურებით ურუნველყოფს. საქართველოს და რუმინეთს შორის საბორნე მიმოსვლა 27 ივნისიდან იწყება
მსოფლიო ბანკის რეგიონული დირექტორი: სწორად მიმართული ინვესტიციებითა და რეფორმების პოლიტიკით, შუა დერეფანს ვაჭრობის მოცულობის გასამმაგება და დროის განახევრება შეუძლია
მსოფლიო ბანკი მზადაა, მხარი დაუჭიროს შუა დერეფნის განვითარებას. მსოფლიო ბანკმა ანალიზის ჩატარებით უკვე გადადგა პირველი ნაბიჯი. მსოფლიო ბანკის რეგიონულმა დირექტორმა, როლანდ პრაისმა განაცხადა, რომ გამოქვეყნებული ანგარიში ყურადღებას ამახვილებდა აზერბაიჯანზე, ყაზახეთსა და საქართველოზე, როგორც შუა დერეფნის მთავარ აქტორებზე. „ერთ-ერთი მთავარი დასკვნა არის ის, რომ 2030 წლისთვის, სწორად მიმართული ინვესტიციებითა და რეფორმების პოლიტიკით, შუა დერეფანს ვაჭრობის მოცულობის გასამმაგების და ტრანსპორტირების დროის განახევრების პოტენციალი აქვს. წარსულში შუა დერეფანი არც ისე საინტერესო იყო ერთი დიდი ქვეყნის ჩრდილოეთით უწყვეტი მარშრუტის გამო. თუმცა არსებული გეოპოლიტიკური ვითარების გათვალისწინებით, ის უფრო საინტერესო გახდა, მაგრამ სამუშაო უნდა ჩატარდეს ინვესტიციებისა და რეფორმების მიმართულებით, რათა ის მართლაც სიცოცხლისუნარიანი გახდეს,“ - განაცხადა პრაისმა. შუა დერეფანს 2030 წლისთვის ვაჭრობის მოცულობის გასამმაგება შეუძლია - რა წერია მსოფლიო ბანკის ანგარიშში
შავი ზღვის წყალქვეშა კაბელის პროექტზე კვლევის შედეგები, 2024 წლის აპრილ-მაისში იქნება მზად - როლანდ პრაისი
მსოფლიო ბანკი რეგიონულმა დირექტორმა შავი ზღვის ენერგეტიკული წყალქვეშა კაბელის პროექტის ტექნიკურ-ეკონომიკური დასაბუთებასთან დაკავშირებით განაცხადა, რომ დოკუმენტი მზად იქნება 2024 წლის აპრილ-მაისისთვის. პრაისის თქმით, საწყისი ნაბიჯი მოიცავს საქართველოს მთავრობის მიერ ინიცირებულ ტექნიკურ-ეკონომიკურ კვლევას, რომელიც მსოფლიო ბანკის მიერ დაფინანსებული არსებული ოპერაციის ფარგლებში მიმდინარეობს. „ეს კვლევა, რომელიც მოიცავს მთელ პროექტს, სავარაუდოდ, მომავალი წლის აპრილში ან მაისში დასრულდება. ის იქნება საფუძველი ან საფუძველი პროექტში შემდგომი ინვესტიციებისთვის. კერძოდ, საქართველო ამჟამად ამზადებს ოპერაციას. მსოფლიო ბანკის მიერ დაფინანსებული ეს პროექტი არის სერიის ნაწილი. ჩვენ ვგეგმავთ ამ კონკრეტული პროექტის წარდგენას საბჭოსთვის მომავალი წლის მარტისთვის,“ - განაცხადა პრაისმა. მისივე თქმით, ბოლოდროინდელმა ღონისძიებებმა, მათ შორის, თბილისის აბრეშუმის გზის ფორუმმა გამოავლინა სხვა ქვეყნების მხრიდან მონაწილეობის მზარდი ინტერესი. შავი ზღვის წყალქვეშა კაბელის პროექტი არამხოლოდ ენერგიის ექსპორტზეა ორიენტირებული, არამედ, ციფრულ ინიციატივებზეც, რაც ხელს უწყობს ქვეყნების მდგრადობას იმ გზებით, რომლებიც ამჟამად არსებობს. „ეს არის მნიშვნელოვანი დრო, მნიშვნელოვანი მიღწევებით, როგორც შუა დერეფნის სამუშაოს, ასევე შავი წყალქვეშა ზღვის კაბელის პროექტის თვალსაზრისით,“ - განაცხადა როლანდ პრაისმა. შეგახსენებთ, რომ „საქართველო-რუმინეთის დამაკავშირებელი შავი ზღვის წყალქვეშა კაბელის პროექტი“ წყალქვეშა მაღალი ძაბვის გადამცემი ქსელის მოწყობას ითვალისწინებს. ინიციატივა მიზნად ისახავს სამხრეთ კავკასიის რეგიონის სამხრეთ-აღმოსავლეთ ევროპასთან დაკავშირებას შავი ზღვის წყალქვეშა ელექტროგადამცემი კაბელის საშუალებით, რომლის მთლიანი სიგრძე დაახლოებით 1195 კმ. (95 კმ. სახმელეთო და 1100 კმ. წყალქვეშა ნაწილი) იქნება, ხოლო სიმძლავრე - 1000 მგვტ. წყალქვეშა ელექტროგადამცემი კაბელი ასევე აღჭურვილი იქნება ციფრული კავშირით, რომელიც უზრუნველყოფს მაღალი ხარისხის ტელეკომუნიკაციას რუმინეთსა და საქართველოს შორის.
სერბეთ-ბულგარეთის გაზის ინტერკონექტორის ინაუგურაცია გაიმართა
სერბეთის ქალაქ ნიშში გაიმართა სერბეთ-ბულგარეთის გაზსადენის მსხვილი ენერგეტიკული პროექტის ინაუგურაცია. ცერემონიაში მონაწილეობდნენ აზერბაიჯანის რესპუბლიკის პრეზიდენტი ილჰამ ალიევი, სერბეთის რესპუბლიკის პრეზიდენტი ალექსანდრ ვუჩიჩი და ბულგარეთის რესპუბლიკის პრეზიდენტი რუმენ რადევი. ხაზის მშენებლობის პროექტი ნაწილობრივ ფინანსდება ევროკავშირის გრანტებით, 49,6 მილიონი ევროს ოდენობით, ასევე, 25 მილიონი ევროს ხელსაყრელი სესხი ევროპის საინვესტიციო ბანკისგან, რომლის ნაწილს სერბეთი დაფარავს. სერბეთის რესპუბლიკამ სამუშოსთვის 20 მილიონ ევროზე მეტი გამოყო. გაზის ინტერკონექტორი, რომელიც სერბეთისა და ბულგარეთის გაზის ქსელებს აკავშირებს, სერბეთსა და დასავლეთ ბალკანეთის რეგიონში ენერგიის წყაროების დივერსიფიკაციას შეუწყობს ხელს, რაც სერბეთს საშუალებას მისცემს, უფრო უსაფრთხო და სტაბილური მიწოდება უზრუნველყოს გაზის ქსელის სხვადასხვა სისტემიდან, განსაკუთრებით, აზერბაიჯანიდან. სერბეთსა და ბულგარეთს შორის დამაკავშირებელი ხაზის მშენებლობა ერთ წელიწადში დასრულდა, რის შემდეგაც ქვეყანა აზერბაიჯანიდან გაზის იმპორტს განახორციელებს. სამხრეთის გაზის დერეფანი არის ევროკომისიის ინიციატივა, რომელიც კასპიისა და ახლო აღმოსავლეთის რეგიონებიდან ევროპისკენ ბუნებრივი გაზის მიწოდებას უზრუნველყოფს. სამხრეთის გაზის დერეფანმა აზერბაიჯანული გაზის ევროპაში ტრანსპორტირება 2020 წლის 31 დეკემბერს დაიწყო, რამაც ხელი შეუწყო გაზის გადაზიდვას კასპიის ზღვის რეგიონიდან ევროპის ქვეყნებში, საქართველოსა და თურქეთის გავლით. პროექტის ჯამურმა ღირებულებამ $33 მილიარდი შეადგინა, რაც მნიშვნელოვნად ნაკლებია თავდაპირველად პროგნოზირებულ $45 მილიარდზე. სამხრეთ გაზის დერეფნის პროექტის კაპიტალური ხარჯები, სავარაუდოდ, სრულად 8-10 წლის განმავლობაში ანაზღაურდება. 2022 წლის ივლისში აზერბაიჯანმა და ევროკავშირმა მიაღწიეს შეთანხმებას სამხრეთის გაზის დერეფნის გავლით გაზის მიწოდების მოცულობის გაზრდის შესახებ - არსებული 10 მილიარდი კუბური მეტრიდან 20 მილიარდ კუბურ მეტრამდე - 2027 წლისთვის.
შუა დერეფანს 2030 წლისთვის ვაჭრობის მოცულობის გასამმაგება შეუძლია - რა წერია მსოფლიო ბანკის ანგარიშში
27 ნოემბერს შუა დერეფანთან დაკავშირებით მსოფლიო ბანკის ანგარიში გამოქვეყნდა. დოკუმენტი, რომელსაც Europetime გაეცნო, 70-გვერდიანია. მსოფლიო ბანკის ანგარიშში შეფასებულია გამოწვევები და შესაძლებლობები. ძირითადი მიგნებების თანახმად, შუა დერეფანს 2030 წლისთვის ვაჭრობის მოცულობის გასამმაგება შეუძლია. როგორც მოხსენებაში ნათქვამია, შუა დერეფნის მნიშვნელობა და სიძლიერე მდგომარეობს იმ სარგებელში, რომელიც მას შეუძლია მოიტანოს, როგორც შიდარეგიონულმა სავაჭრო დერეფანმა. ანგარიშში ვკითხულობთ, რომ გაზრდილი ვაჭრობა აზერბაიჯანს, საქართველოს, ყაზახეთსა და ევროპას შორის მოთხოვნის ძირითადი განმაპირობებელი და მამოძრავებელი ძალაა, რაც „გულისხმობს რეგიონის შიდა ვაჭრობის 37%-იან ზრდას და ხსენებულ ქვეყნებსა და ევროკავშირს შორის ვაჭრობის 28%-იან ზრდას. ანგარიშში აღნიშნულია, რომ სწორი ინვესტიციებითა და პოლიტიკით, შუა დერეფანმა შეიძლება, ხელი შეუწყოს ვაჭრობის მოცულობის გასამმაგებას, ხოლო მარშრუტის გასწვრივ მგზავრობის დროის განახევრებას 2030 წლისთვის. ანგარიში სახელწოდებით - „სავაჭრო და სატრანსპორტო შუა დერეფანი – დარგობრივი პოლიტიკა და ინვესტიციები 2030 წლისთვის ტვირთების გადაზიდვების გასასამმაგებლად და მგზავრობის დროის გასანახევრებლად“, ფოკუსირებულია ყაზახეთზე, აზერბაიჯანსა და საქართველოზე. დოკუმენტში ის პრიორიტეტული ღონისძიებები განსაზღვრული, რომლებსაც მულტიმოდალური სარკინიგზო და საზღვაო დერეფნის სიცოცხლისუნარიან და სანდო სავაჭრო გზად გარდაქმნა შეუძლია. „აზერბაიჯანმა, საქართველომ და ყაზახეთმა, სხვა ქვეყნებთან ერთად, მნიშვნელოვან პროგრესს მიაღწიეს საკუთარი ხედვების შეთანხმებასა და დერეფნის წინსვლაში. მსოფლიო ბანკი სხვა მრავალმხრივ ორგანიზაციებთან და ქვეყნების მთავრობებთან ერთად მზადაა შუა დერეფნის მხარდასაჭერად,“ აღნიშნა მსოფლიო ბანკის ვიცე-პრეზიდენტმა ევროპისა და ცენტრალური აზიის რეგიონში ანტონელა ბასანიმ. ის ხაზს უსვამს, რომ ახალი მონაცემები ადასტურებს - შუა დერეფანი არამარტო სიცოცხლისუნარიანია, არამედ, შესაძლებელია არსებითი მნიშვნელობის მატარებელიც კი გახდეს მის გასწვრივ მდებარე ქვეყნების ეკონომიკისთვის.“ ანგარიში განსაზღვრავს ძირითად პოლიტიკას და ინვესტიციებს, რომლებიც საჭიროა ყაზახეთში, აზერბაიჯანსა და საქართველოში ტრანსპორტზე არსებულ მოთხოვნაზე რეაგირებისთვის და ეკონომიკური განვითარების მხარდასაჭერად, რაც გულისხმობს შემდეგს: დერეფანში ლოგისტიკური გადაწყვეტა ოპერაციების შეუფერხებელი წარმოებისთვის; პროცესებისა და პროცედურების რეფორმირება და გამარტივება, განსაკუთრებით საზღვრის კვეთისას მულტიმოდალური დერეფნების ტრაფიკის, მონაცემებისა და მახასიათებლების შეუფერხებელი გაცვლის უზრუნველსაყოფად; ერთიან, თავსებად სისტემას შეუძლია დერეფანში პროცესებისა და ღონისძიებების ციფრული გარდაქმნის ხელშეწყობა; ეფექტიანობის ამაღლებას კასპიისა და შავი ზღვის გადაკვეთისას საზღვაო სატრანსპორტო საშუალებების ხელმისაწვდომობის მიმართულებით, პრობლემების აღმოფხვრასა და პორტის პროდუქტიულობის ზრდაზე ფოკუსირებასთან ერთად; ინვესტიციების პრიორიტეტულობის განსაზღვრის ერთიან სისტემაზე შეთანხმება. ანგარიში განსაზღვრავს საინვესტიციო შესაძლებლობების მნიშვნელოვან რაოდენობას, რომლებიც შემდგომ შეფასებას და პრიორიტეტულობის განსაზღვრას საჭიროებს. დოკუმენტში ვკითხულობთ: საქართველოს ორი პორტი აქვს შავ ზღვაზე, რომლებიც კომერციულ ტვირთნაკადებს უზრუნველყოფს, კერძოდ ფოთსა და ბათუმში, ქვეყანა ასევე ფლობს ორ საზღვაო ნავთობტერმინალს - სუფსა და ყულევი. ფოთი AP Moller Terminals-ს ეკუთვნის (APMT), ხოლო „ბათუმის პორტს“ „ყაზტრანსოილი“ მართავს. „ამრიგად, საქართველოს სახელმწიფოს როლი შემოიფარგლება პოლიტიკის შემქმნელისა და მარეგულირებლის როლით, რომელიც მოიცავს გემების მოძრაობას მართვას, საზღვაო უსაფრთხოებას და ასე შემდეგ. „საქართველოს პორტებში კონტეინერების ყოფნის დრო შედარებით მაღალია, ძირითადად, საგზაო/სარკინიგზო გადაზიდვების დაბალი ხარისხის გამო. საქართველოს პორტებში ტვირთების დაბინავების დროის ანალიზი მსოფლიო ბანკის ბოლო მოხსენებისთვის გამოყენებული მონაცემების საფუძველზე გაკეთდა,“ ნათქვამია დოკუმენტში, რომელშიც აღნიშნულია, რომ საჭიროა საკონტეინერო გადაზიდვების ტარიფების შემცირება ( ამჟამად უმაღლესი ტარიფებია საქართველოში, მთელი შავი ზღვის მასშტაბით). რეკომენდაციების ნაწილში ასევე მოცემულია, რომ უნდა იყოს უზრუნველყოფილი პორტის სერვისებზე წვდომა ყველასთვის ბაზრის მოთამაშისათვის. ასევე უნდა შემცირდეს პორტში ტვირთის გაჩერების დრო. უზრუნველყოფილი უნდა იყოს გადაზიდვების საბოლოო საფასურის გამჭვირვალობა და პროგნოზირებადობა. ამასთან, საჭიროა ტვირთის გადაადგილებაზე თვალყურის მიდევნება. ელექტრონულ დოკუმენტბრუნვის სისტემაზე გადასვლა. დოკუმენტში ტვირთების კონსოლიდაციის რეკომენდაციაზეც არის საუბარი. ყაზახური მხარის ვარაუდით, რომელმაც აღნიშნული ანგარიში მსოფლიო ბანკთან უკვე განიხილა, ანგარიშის პრიორიტეტული მიმართულებები შესაძლებელს გახდის ძირითადი ნაკადების დივერსიფიკაციას და მეტი პოტენციალის შექმნას საერთაშორისო ვაჭრობის განვითარებისთვის. ამასთან, ყახაზეთი მიიჩნევს, რომ TITR არის ერთ-ერთი ყველაზე პერსპექტიული მარშრუტი არსებული ლოგისტიკური მდგომარეობის გათვალისწინებით.
მეორე დღეა, ლარი დოლართან და ევროსთან მყარდება
1 აშშ დოლარის ოფიციალური 2.6695 ლარი გახდა. კურსი, რომელიც დღეს მოქმედებდა, 2.6790 ლარი იყო. ეროვნული ბანკის მიერ გამოქვეყნებული მონაცემების თანახმად, დღევანდელი ვაჭრობის შედეგად, ევროს კურსი 2.8793 ლარია. დღეს მოქმედი კურსი 2.8850 ლარს შეადგენდა. დღევანდელი ვაჭრობის შედეგად მიღებული კურსები ძალაში ხვალ შევა.
შაჰ-დენიზის საბადოზე 2024 წელს გაზის წარმოების ზრდას პროგნოზირებენ
კასპიის ზღვის აზერბაიჯანულ სექტორში მდებარე შაჰ-დენიზის გაზის კონდენსატის საბადო 2024 წელს 26,1 მილიარდ კუბურ მეტრ გაზს მოიპოვებს, რაც 0,8 მილიარდი კუბური მეტრით, 3,16%-ით მეტია 2023 წლის პროგნოზზე. ამის შესახებ აზერბაიჯანული მედია წერს. მედია აზერბაიჯანის რესპუბლიკის სახელმწიფო ნავთობის ფონდის ანგარიშებს ეყრდნობა. შაჰ-დენიზის ბუნებრივი აირის საბადო — აზერბაიჯანში ყველაზე დიდი ბუნებრივი აირის ველი. მდებარეობს კასპიის ზღვაში ბაქოდან 70 კმ-ში სამხრეთ-აღმოსავლეთით. შაჰ-დენიზის საბადოს ბუნებრივი აირის მარაგი დაახლოებით 1 ტრილიონი კუბური მეტრია. საბადოდან ბუნებრივი აირი მიეწოდება სანგაჩალის (აზერბაიჯანი) ტერმინალს, საიდანაც მისი შეშვება ხდება სამხრეთ კავკასიის გაზსადენში. სამხრეთ კავკასიური მილსადენიდან საქართველოს გაზმომარაგება ხდება 30 დუიმიანი განშტოებით, რომელიც მდებარეობს გარდაბნის მუნიციპალიტეტში (სოფელი ჯანდარი). საბადოს 140 კვადრატული კილომეტრი უჭირავს.
მე-3 კვარტალში პირდაპირი ინვესტიციები 61,5%-ით შემცირდა
საქსტატის ცნობითმ 2023 წლის მესამე კვარტალში, გასული წლის იმავე პერიოდთან შედარებით, პირდაპირი ინვესტიციების მოცულობა 62,5 პროცენტით შემცირდა. საქსტატის თანახმად, კლების გამომწვევი უმთავრესი მიზეზი სავალო ვალდებულებებისა და რეინვესტიციის მოცულობის შემცირებაა. ივლისი-სექტემბრის პერიოდში საქართველოში 316 მლნ. აშშ დოლარის მოცულობის ინვესტიცია განხორციელდა. მონაცემები აჩვენებს, რომ კლება ფიქსირდება არამხოლოდ გასული წლის იმავე პერიოდთან ($820,3 მლნ) შედარებით, არამედ, წინა კვარტალთანაც ($505,7 მლნ). პირდაპირი ინვესტიციების მხრივ პირველ ადგილზეა აშშ - 51,8 მლნ. აშშ დოლარით. მას მოყვება გაერთიანებული სამეფო (45,8 მლნ. აშშ დოლარი), ნიდერლანდი (45,3 მლნ. აშშ დოლარი). ათეულში შედიან საქართველოს მეზობელი ქვეყნები თურქეთი და აზერბაიჯანი, თუმცა არა სომხეთი და რუსეთი.
ბაქო-თბილისი-ყარსის რკინიგზის მშენებლობა 2024 წელს დასრულდება - ეკონომიკის სამინისტრო
ეკონომიკის სამინისტროს ცნობით, ბაქო-თბილისი-ყარსის რკინიგზის მშენებლობა 2024 წელს დასრულდება. დღეისათვის ბაქო-თბილისი-ყარსის რკინიგზის საქართველოს მონაკვეთზე სამშენებლო სამუშაოების 90% შესრულებულია და აზერბაიჯანის გამოყოფილი საკრედიტო ხაზიდან 756 მლნ დოლარია ათვისებული. პროექტის დასრულება 2024 წელს იგეგმება, რის შემდეგაც მარაბდა-კარწახის სარკინიგზო უბანი ექსპლოატაციაში შევა. ბაქო-თბილისი-ყარსის რკინიგზის პროექტის 90% დასრულებულია
ლარი დოლართან და ევროსთან გამყარდა
ეროვნული ბანკის მიერ გამოქვეყნებული მონაცემების თანახმად, დღევანდელი ვაჭრობის შედეგად 1 აშშ დოლარის ღირებულება 2.6790 ლარი გახდა. კურსი, რომელიც დღეს მოქმედებდა, 2.6860 ლარი იყო. ევროს კურსი 2.8850 ლარია. დღეს მოქმედი კურსი 2.8987 ლარს შეადგენდა. შესაბამისად, ევროს ცვლილებამ 0.0137 ლარი შეადგინა. დღევანდელი ვაჭრობის შედეგად მიღებული კურსები ძალაში ხვალ შევა.
მსოფლიო ბანკი მზადაა, შუა დერეფნის შესაძლებლობების განვითარებაში წვლილი შეიტანოს
ყაზახეთის ეროვნული ეკონომიკის მინისტრმა ალიბეკ კუანტიროვმა შეხვედრა მსოფლიო ბანკის წარმომადგენლებთან შეხვედრა გამართა. როგორც აერბაიჯანული მედია წერს, შეხვედრისას საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტის (TITR, შუა დერეფანი) განვითარების საკითხები განიხილეს. Trend ბანკის რეგიონული დირექტორის კომენტარსაც აქვეყნებს, რომლის თანახმად, მსოფლიო ბანკი მზადაა, შუა დერეფნის შესაძლებლობების განვითარებაში წვლილი შეიტანოს. 27 ნოემბერს შუა დერეფანთან დაკავშირებით მსოფლიო ბანკის ანგარიში გამოქვეყნდა. მსოფლიო ბანკის ანგარიშში შეფასებულია მარშრუტის გასწვრივ არსებული გამოწვევები და შესაძლებლობები. ძირითადი მიგნებების თანახმად, შუა დერეფანს 2030 წლისთვის ვაჭრობის მოცულობის გასამმაგება შეუძლია. როგორც მოხსენებაში ნათქვამია, შუა დერეფნის მნიშვნელობა და სიძლიერე მდგომარეობს იმ სარგებელში, რომელიც მას შეუძლია მოიტანოს, როგორც შიდარეგიონულმა სავაჭრო დერეფანმა. ყაზახური მხარის ვარაუდით, რომელმაც აღნიშნული ანგარიში მსოფლიო ბანკთან უკვე განიხილა, ანგარიშის პრიორიტეტული მიმართულებები შესაძლებელს გახდის ძირითადი ნაკადების დივერსიფიკაციას და მეტი პოტენციალის შექმნას საერთაშორისო ვაჭრობის განვითარებისთვის. ამასთან, ყახაზეთი მიიჩნევს, რომ TITR არის ერთ-ერთი ყველაზე პერსპექტიული მარშრუტი არსებული ლოგისტიკური მდგომარეობის გათვალისწინებით. ალიბეკ კუანტიროვმა აღნიშნა, რომ მოხსენების პრიორიტეტული სფეროები შესაძლებელს გახდის ძირითადი ნაკადების დივერსიფიკაციას და შექმნის მეტ პოტენციალს საერთაშორისო ვაჭრობის განვითარებისთვის. შუა დერეფანს 2030 წლისთვის ვაჭრობის მოცულობის გასამმაგება შეუძლია - რა წერია მსოფლიო ბანკის ანგარიშში
სერბეთ-ბულგარეთის გაზსადენის მსხვილი ენერგეტიკული პროექტი 12 თვეში დასრულდა
სერბეთმა ბულგარეთთან ინტერკონექტორის მშენებლობა დაასრულა, რის შემდეგაც ქვეყანა აზერბაიჯანიდან გაზის იმპორტს განახორციელებს. ამის შესახებ სერბეთის ენერგეტიკის მინისტრმა დუბრავკა ჯედოვიჩ ჰანდანოვიჩმა განაცხადა. „სერბეთი-ბულგარეთის გაზსადენი არის პირველი მსხვილი ენერგეტიკული პროექტი, რომელიც დროულად, 12 თვეში დასრულდა. სულ რაღაც ერთი წლის წინ დავიწყეთ სამუშაო და 12 თვის თავდადებული შრომის შედეგად, ველოდებით გაზსადენის საცდელ რეჟიმში მუშაობის დაწყებას, კვირის ბოლომდე,“ - განაცხადა მინისტრმა. მინისტრმა განმარტა, რომ ეს პროექტი აძლიერებს სერბეთის პოზიციას ევროპის რუკაზე. აზერბაიჯანმა და სერბეთმა ბუნებრივი აირის სფეროში სტრატეგიული დოკუმენტი გააფორმეს თავის მხრივ, აზერბაიჯანის ენერგეტიკის მინისტრმა პარვიზ შაჰბაზოვმა განაცხადა, რომ „სტრატეგიული მნიშვნელობის დოკუმენტები ქმნის საფუძველს გაზის სფეროში მრავალმხრივ თანამშრომლობასთან დაკავშირებით, მათ შორის, პირველად, აზერბაიჯანიდან სერბეთში გაზის მიწოდებას უზრუნველყოფს. ცნობისთვის, სერბეთმა აზერბაიჯანთან 2024 წლიდან წელიწადში 400 მილიონი კუბური მეტრი ბუნებრივი აირის შესყიდვის შესახებ ხელშეკრულებას ხელი მოაწერა. AFP: სერბეთს აზერბაიჯანთან გაფორმებული შეთანხმება, რუსულ გაზზე დამოკიდებულების დასრულებისკენ გზას უხსნის
ლარი დოლართან და ევროსთან გამყარდა
ეროვნული ბანკის მიერ გამოქვეყნებული მონაცემების თანახმად, დღევანდელი ვაჭრობის შედეგად 1 აშშ დოლარის ღირებულება 2.6943 ლარი გახდა. კურსი, რომელიც დღეს მოქმედებდა, 2.7026 ლარი იყო. რაც შეეხება ევროს, მისი კურსი 2.9279 ლარია. დღეს მოქმედი კურსი 2.9421 ლარს შეადგენდა. დღევანდელი ვაჭრობის შედეგად მიღებული კურსები ძალაში ხვალ შევა.
აზერბაიჯანი და ევროკავშირი სამხრეთის გაზის დერეფნის გაფართოებაზე მსჯელობენ
აზერბაიჯანის ენერგეტიკის მინისტრი, პარვიზ შაჰბაზოვმა, რომელიც არაბთა გაერთიანებულ სამეფოში ვიზიტით იმყოფება, ენერგეტიკის საკითხებში ევროკომისარ კადრი სიმსონს დუბაიში შეხვდა. მხარეებმა სამხრეთის გაზის დერეფნის გაფართოებისა და ე.წ. მწვანე დერეფნის რეალიზაციის საკითხები განიხილეს. აზერბაიჯანული მედიის ცნობით, შაჰბაზოვისა და სიმსონის შეხვედრის შემდეგ ცნობილი გახდა, რომ, ე.წ. მწვანე დერეფნის პროექტის რეალიზაციის მიზნით, უახლოეს ხანში შეიქმნება ერთობლივი საწარმო, რომელიც პროექტის განხორციელებაზე იქნება პასუხისმგებელი, ხოლო 2024 წლის ბოლომდე დაგეგმილია პროექტის ტექნიკური და ეკონომიკური დასაბუთების მომზადება. ე.წ. მწვანე დერეფნით, აზერბაიჯანიდან განახლებადი ენერგიის ევროპაში შავი ზღვის გავლით ტრანსპორტირებაა დაგეგმილი. პროექტში ჩართულები არიან აზერბაიჯანი, საქართველო, რუმინეთი და უნგრეთი. გერმანია სამხრეთის გაზის დერეფნის გაფართოებას მხარს უჭერს - ოლაფ შოლცი
