ეკონომიკა
ყაზახეთი სთხოვს ვიეტნამის კომპანიებს, გამოიყენონ შუა დერეფანი ექსპორტისთვის
ყაზახეთი იწვევს ვიეტნამს, განიხილოს შუა დერეფნის შესაძლებლობები ევროპაში საქონლის ექსპორტისთვის, ნათქვამია ყაზახეთის მთავრობის შეტყობინებაში. „ყაზახეთის პრემიერ-მინისტრის მოადგილემ სერიკ ჟუმანგარინმა 15 მაისს შეხვედრა გამართა ვიეტნამის მრეწველობისა და ვაჭრობის მინისტრთან ნგუენ ჰონგ დიენთან. შეხვედრის დროს ჟუმანგარინმა განაცხადა, რომ ვიეტნამი ყაზახეთისთვის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი პარტნიორია აზიაში. ორ ქვეყანას შორის სავაჭრო ბრუნვა [2023 წლის შედეგებზე დაყრდნობით] 85%-ით გაიზარდა და მან თითქმის 1 მილიარდ დოლარს მიაღწია,“ - ნათქვამია ინფორმაციაში. ვიეტნამის ვიცე-პრემიერმა ასევე მოიწვია ვიეტნამური კომპანიები, გამოიკვლიონ ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტის (TITR, შუა დერეფანი) შესაძლებლობები, რაც საშუალებას მისცემს ვიეტნამის ექსპორტს აღმოსავლეთიდან დასავლეთისკენ განხორციელდეს 3-4-ჯერ უფრო სწრაფად, ვიდრე საზღვაო მარშრუტებზე, რაც მნიშვნელოვნად ამცირებს ხარჯებს. „ჩვენ მიგვაჩნია TITR ყველაზე ოპტიმალურ მარშრუტად აზიასა და ევროპას შორის. ჩვენ ასევე ვთავაზობთ ყაზახურ-ჩინური ტერმინალის სიმძლავრეების გამოყენებას ლიანიუნგანის საზღვაო პორტსა და სიანიშის მშრალ პორტში,“ - ხაზგასმით აღნიშნა მან. შუა დერეფანი არის სატრანსპორტო და სავაჭრო გზა, რომელიც აზიასა და ევროპას აკავშირებს, რეგიონის რამდენიმე ქვეყანაში, მათ შორის, საქართველოზე გადის. მარშრუტი იწყება ჩინეთიდან და კვეთს შუა აზიის ქვეყნებს, როგორიცაა, ყაზახეთი, უზბეკეთი და თურქმენეთი. შემდეგ ის გადის კასპიის ზღვაში, აზერბაიჯანში, საქართველოსა და თურქეთში, ვიდრე ევროპას მიაღწევს. შუა დერეფანი გთავაზობთ სახმელეთო მარშრუტს, რომელიც აკავშირებს აზიის აღმოსავლეთ ნაწილებს, მათ შორის, ჩინეთს, ევროპასთან, გრძელი საზღვაო მარშრუტების გვერდის ავლით.
აზერბაიჯანი ბუნებრივი აირის ექსპორტს 18%-ით ზრდის
2024 წლის იანვარ-აპრილში აზერბაიჯანმა 2 758 782 820 აშშ დოლარის ღირებულების 7 706 860 610 კუბური მეტრი ბუნებრივი აირი გაიტანა, იუწყება მედია სახელმწიფო საბაჟო კომიტეტზე დაყრდნობით. საანგარიშო პერიოდში ბუნებრივი აირის ექსპორტირებული მოცულობა 2023 წლის იანვარ-აპრილთან შედარებით 18,3%-ით გაიზარდა, ხოლო ღირებულება განახევრდა. ბუნებრივი აირის წილმა აზერბაიჯანის მთლიან ექსპორტში მიმდინარე წლის იანვარ-აპრილში 33,77% შეადგინა.
ლარი დოლართან და ევროსთან მკვეთრად გაუფასურდა
ეროვნული ბანკის ოფიციალური მონაცემებით, დღევანდელი ვაჭრობის შედეგად 1 აშშ დოლარის ღირებულება 2.7323 ლარია. კურსი, რომელიც დღეს მოქმედებდა, 2.6866 ლარი იყო. რაც შეეხება ევროს, მისი კურსი 2.9577 ლარია. დღეს მოქმედი კურსი 2.9005 ლარს შეადგენდა. ევროს ცვლილებამ ეროვნულ ვალუტასთან მიმართებით 0.0572 ლარი შეადგინა. დღეს დადგენილი სავალუტო კურსები ხვალ, 16 მაისს შევა ძალაში. ბანკთაშორის ბაზარზე ვაჭრობა Bloomberg-ის საერთაშორისო სავაჭრო სისტემაში მიმდინარეობს. დადებულ გარიგებათა გათვალისწინებით გამოითვლება ლარის საშუალო შეწონილი კურსი დოლარის მიმართ, რომელიც ცხადდება ოფიციალურ გაცვლით კურსად შემდგომი დღისთვის.
20 მაისიდან ბაქო-თბილისი-ყარსის ახლად გარემონტებულ სარკინიგზო ხაზზე სატვირთო მატარებლების მოძრაობა დაიწყება - რუსტამოვი
20 მაისიდან ბაქო-თბილისი-ყარსის (BTK) ახლად გარემონტებულ სარკინიგზო ხაზზე სატვირთო მატარებლების მოძრაობა დაიწყება. ამ ინფორმაციას აზერბაიჯანული მედია ავრცელებს. მისივე ცნობით, საქართველოზე გამავალი BTK-ის სარკინიგზო ხაზის 184-კილომეტრიანი მონაკვეთის სარემონტო-აღდგენითი, რეკონსტრუქციისა და გაფართოების სამუშაო უკვე დასრულებულია. ამის შესახებ „აზერბაიჯანის რკინიგზის" თავმჯდომარემ როვშან რუსტამოვმა განაცხადა. „20 მაისიდან, განახლებული BTK-ის სარკინიგზო ხაზით სატვირთო გადაზიდვები დაიწყება. ამ რკინიგზის მოდერნიზაციის უპირველესი მიზანი იყო შუა დერეფნის კონკურენტუნარიანობის ამაღლება და სარკინიგზო მარშრუტის სტატუსის ამაღლებ. მე მჯერა, რომ ეს განვითარება აზერბაიჯანს, როგორც სატრანსპორტო კვანძს აღმოსავლეთ-დასავლეთის მარშრუტზე დააყენებს,“ - აღნიშნა რუსტამოვმა. ბაქო-თბილისი-ყარსის (BTK) სარკინიგზო მარშრუტი, რომელიც შუა დერეფნის სასიცოცხლო მნიშვნელობის კომპონენტია, 2024 წლის 20 მაისს მოდერნიზაციის შემდეგ გაზრდის მის სატრანსპორტო გამტარუნარიანობას წელიწადში ხუთ მილიონ ტონამდე, რაც ხუთჯერ მეტია წინა სიმძლავრეზე, იუწყება აზერბაიჯანის რკინიგზა CJSC. ბაქო-თბილისი-ყარსის რკინიგზის ქართული ნაწილი სარემონტო-აღდგენითი სამუშაოს გამო, 2023 წლის 16 მაისიდან დაიკეტა. სარკინიგზო ხაზი აზიისა და ევროპის სარკინიგზო ქსელებს აკავშირებს. ეს არის უმოკლესი გზა არამხოლოდ სამ ქვეყანას შორის, არამედ, აზიასა და ევროპას შორის. BTK შესაძლებელს ხდის საქონლის ტრანსპორტირების დროის განახევრებას. რკინიგზა ამარტივებს ცენტრალური აზიის ქვეყნების - თურქმენეთის, ყაზახეთის, უზბეკეთის, ყირგიზეთის, ტაჯიკეთისა და ავღანეთის წვდომას ევროპულ და მსოფლიო ბაზრებზე. რკინიგზის საერთო სიგრძე 846 კმ-ია. აზერბაიჯანის ტერიტორიაზე გადის 504 კმ, საქართველოს გავლით - 263 კმ, თურქეთის გავლით - 79 კმ. საწყის ეტაპზე BTK-ით ტვირთის გადაზიდვის მოცულობა წელიწადში 6,5 მლნ ტონა იქნება, ხოლო დაგეგმილია 1 მილიონამდე მგზავრის გადაყვანა. შუა დერეფანი - სუეცის არხის ალტერნატივა: რეალობა და პერსპექტივები
ყაზახეთმა ბათუმის ნავთობტერმინალის მეშვეობით, საწვავის ექსპორტი 82%-ით გაზარდა
ყაზახეთმა 2024 წლის პირველ კვარტალში, ბათუმის ნავთობტერმინალის (BNT) მეშვეობით, საწვავის ექსპორტი 2023 წლის ანალოგიური პერიოდის 136,685 ტონიდან 248,887 ტონამდე გაზარდა. „2024 წელს ყაზახური ნავთობის ექსპორტი BNT-ით 600 000 ტონას შეადგენს,“ აღნიშნა Kaztranoil-მა. BNT-ის ტექნიკური შესაძლებლობები საშუალებას აძლევს მას წელიწადში, 1,5-2,0 მლნ ტონა საწვავი გადაზიდოს. 2024 წელს BNT-ის მეშვეობით იგეგმება 1,980 მილიონი ტონა ნავთობისა და ნავთობპროდუქტების გადაზიდვა. BNT Kaztransoil-ს ეკუთვნის და აქვს 12 მილიონი ტონა ნავთობისა და ნავთობპროდუქტების გადაზიდვის მოცულობა წელიწადში - სამი ნავმისადგომი გემებისთვის 5000-დან 140000 ტონამდე გადაადგილებისთვის. BNT-ს აქვს ხუთი სატანკო მეურნეობა, რომელიც აერთიანებს 134 საწყობს, რომელთა საერთო მოცულობა 590000 კუბურ მეტრზე მეტია.
EBRD-ის რეგიონული ხელმძღვანელი: შუა დერეფანი რეგიონში თამაშის წესების შემცვლელია, ის გეოპოლიტიკური გამოწვევებიდან გამოსავალს წარმოადენს
EBRD-ის რეგიონული ხელმძღვანელის შეფასებით, შუა დერეფანი ძალიან მნიშვნელოვანი კონცეფცია და პროექტია, რომელიც სარგებელს მოუტანს საქართველოს ეკონომიკას - საქართველო უკვე ბევრს აკეთებს შუა დერეფნისთვის და უნდა განაგრძოს ამის გაკეთება. ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკის (EBRD) რეგიონულმა ხელმძღვანელმა კავკასიაში ალკის ვრიენიოს დრაკინოსმა აზიის განვითარების ბანკის 57-ე ყოველწლიურ შეხვედრაზე, ჟურნალისტებთან განაცხადა, რომ ცენტრალური აზიისა და ევროპის დაკავშირება ვაჭრობის, ენერგეტიკული უსაფრთხოების, პროდუქტების ტრანსპორტირების თვალსაზრისით სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია და სწორედ აქედან გამომდინარე, შუა დერეფანი ძალიან მნიშვნელოვანი პროექტია. „შუა დერეფანი ძალიან მნიშვნელოვანი კონცეფცია და პროექტია, რომელიც სარგებელს მოუტანს საქართველოს ეკონომიკას. თუმცა ამასთან გეტყვით, რომ შუა დერეფანს უფრო დიდი გავლენა ექნება, რადგან შუა დერეფანს განშტოებები აქვს და რეგიონის ყველა ქვეყანას ექნება უზარმაზარი ბენეფიტები ამისგან. ცენტრალური აზიისა და ევროპის დაკავშირება ვაჭრობის, ენერგეტიკული უსაფრთხოების, პროდუქტების ტრანსპორტირების თვალსაზრისით სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია და სწორედ აქედან გამომდინარე შუა დერეფანი ძალიან მნიშვნელოვანი პროექტია, შეიძლება, ითქვას, რომ თამაშის წესების შემცვლელია რეგიონში და ის ასევე უპასუხებს არსებულ საჭიროებებს და წარმოადგენს გეოპოლიტიკური გამოწვევებიდან გამოსავალს. ფინანსური ინსტიტუტები და ხელისუფლებები, რომლებიც ამ პროცესში, შუა დერეფნის შესახებ დისკუსიაში არიან ჩართულები, ელიან შესაძლებლობებს და გამოწვევების ტექნიკურ და პოლიტიკურ გამოსავალს. თქვენ მკითხეთ საქართველოს პოტენციალთან დაკავშირებით და რა შეუძლია საქართველოს, ამ მიმართულებით გააკეთოს და გეტყვით, რომ საქართველო უკვე ბევრს აკეთებს შუა დერეფნისთვის და უნდა განაგრძოს ეს და უნდა მოიწვიოს ქვეყნები უფრო ფართო თანამშრომლობისთვის," - განაცხადა ალკის ვრიენიოს დრაკინოსმა. შუა დერეფანი არის სატრანსპორტო და სავაჭრო გზა, რომელიც აზიასა და ევროპას აკავშირებს, რეგიონის რამდენიმე ქვეყანაში, მათ შორის, საქართველოზე გადის. მარშრუტი იწყება ჩინეთიდან და კვეთს შუა აზიის ქვეყნებს, როგორიცაა, ყაზახეთი, უზბეკეთი და თურქმენეთი. შემდეგ ის გადის კასპიის ზღვაში, აზერბაიჯანში, საქართველოსა და თურქეთში, ვიდრე ევროპას მიაღწევს. შუა დერეფანი გთავაზობთ სახმელეთო მარშრუტს, რომელიც აკავშირებს აზიის აღმოსავლეთ ნაწილებს, მათ შორის, ჩინეთს, ევროპასთან, გრძელი საზღვაო მარშრუტების გვერდის ავლით. აშშ სატრანსპორტო მარშრუტებზე, მათ შორის შუა დერეფანზე ევროკავშირისა და EBRD-ის კვლევას მხარს უჭერს ევროკავშირისა და EBRD-ის კვლევა: საჭიროა არსებული სარკინიგზო ხაზების მოდერნიზაცია, დამატებითი სარკინიგზო, საგზაო კავშირების უზრუნველყოფა, პორტების სიმძლავრის გაფართოება
თურქმენეთი შუა დერეფნის გასწვრივ სატრანსპორტო ოპერაციების გამარტივების ზომებს უცხოელ პარტნიორებთან განიხილავს
თურქმენეთი შუა დერეფნის გასწვრივ სატრანსპორტო ოპერაციების გამარტივების ზომებს უცხოელ პარტნიორებთან განიხილავს. აზერბაიჯანული მედიის ცნობით, ეს საკითხი განიხილეს თურქული სახელმწიფოების ორგანიზაციის (OTS) ტრანსპორტის საკოორდინაციო კომიტეტის მე-2 სხდომაზე, რომელიც უნგრეთში, ბუდაპეშტში 25-26 აპრილს იმართება. დელეგატების დისკუსიისას ყურადღება გამახვილდა შუა დერეფნის გასწვრივ სატრანსპორტო და სატრანზიტო ოპერაციების გამარტივების, სატრანსპორტო პროცედურების დიგიტალიზაციისა და მულტიმოდალური კავშირებისკენ მიმართულ ნაბიჯებზე. შეხვედრას ესწრებოდა თურქმენეთის საზღვაო და სამდინარო ტრანსპორტის სააგენტოს თავმჯდომარე (Turkmendenizderyayollary) ბატირ ანაევი, რომელმაც თავის გამოსვლაში ყურადღება გაამახვილა თურქმენეთის სატრანსპორტო და ლოგისტიკის სექტორში სისტემურ გარდაქმნებზე, იმისთვის, რომ ქვეყანამ გააცნობიეროს გეოგრაფიული უპირატესობები ევრაზიული მიწოდების ჯაჭვების სატრანზიტო ჩარჩოს ფორმირებაში. შუა დერეფანი არის სატრანსპორტო და სავაჭრო გზა, რომელიც აზიასა და ევროპას აკავშირებს. ის გადის რეგიონის რამდენიმე ქვეყანაში. მარშრუტი იწყება ჩინეთიდან და კვეთს შუა აზიის ქვეყნებს, როგორიცაა, ყაზახეთი, უზბეკეთი და თურქმენეთი. შემდეგ ის გადის კასპიის ზღვაში, აზერბაიჯანში, საქართველოსა და თურქეთში, ვიდრე ევროპას მიაღწევს. შუა დერეფანი გვთავაზობს სახმელეთო მარშრუტს, რომელიც აკავშირებს აზიის აღმოსავლეთ ნაწილებს, მათ შორის, ჩინეთს, ევროპასთან, გრძელი საზღვაო მარშრუტების გვერდის ავლით.
სებ-ი „ოფშორების კანონის“ გამო „ფულის გათეთრების რისკის ზრდას“ სპეკულაციას უწოდებს
საქართველოს ეროვნული ბანკი ოფშორულ ქვეყნებთან დაკავშირებით საგადასახადო კოდექსში შესულ ცვლილებას ეხმაურება და სიცრუეს უწოდებს, რომ ამით სანქციების დარღვევის რისკი გაიზრდება. „გვსურს, გამოვეხმაუროთ ეროვნული ბანკისა და ფინანსური სისტემის მიმართ თითქოსდა ფულის გათეთრებასა და სანქციების რეჟიმისთვის თავის შესაძლო არიდების გაზრდილ რისკებთან დაკავშირებით ბოლო დროს გავრცელებულ სპეკულაციებს, რომელიც "საგადასახადო კოდექსში" ცვლილებების შეტანას უკავშირდება. ხაზგასმით აღვნიშნავთ, რომ "საგადასახადო კოდექსში" ცვლილებების შეტანა, რომელიც ეხება შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული უცხოური საწარმოს და პარტნიორი ფიზიკური პირის მიერ მიღებული შემოსავლის მოგების/საშემოსავლო გადასახადისგან გათავისუფლებას, არ ეხება და არ არეგულირებს საბანკო ტრანზაქციებს, ვინაიდან თანხის ჩარიცხვა/გადმორიცხვა ცალკე გადასახადით არ იბეგრება,“ წერია სებ-ის განცხადებაში. სებ-ის თანახმად, საქართველოს საბანკო სისტემის მხრიდან მსგავსი ტიპის ტრანზაქციები დღესაც მკაცრ შემოწმებას გადის და მომავალშიც ასე გაგრძელდება. "ამდენად, აღნიშნული ცვლილება არ გამოიწვევს პროცესების ცვლილებას საფინანსო სისტემაში, სახსრების წარმომავლობისა და კომპანიის სადამფუძნებლო დოკუმენტაციის შესწავლა მოხდება იმავე მაღალი სტანდარტებით, როგორც ეს აქამდე ხდებოდა," - აცხადებენ ეროვნულ ბანკში. პარლამენტმა ოფშორიდან ბიზნესის გადმოტანის გამარტივებას მხარი დაუჭირა
ყაზახეთმა შუა დერეფნის ფარგლებში, კასპიის ზღვით სატვირთო გადაზიდვები განაახლა
ყაზახეთმა სატვირთო მანქანების ტრანსპორტირება განაახლა კასპიის ზღვის გავლით ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტის (TITR, ანუ შუა დერეფნის) ფარგლებში, იუწყება Trend. ყაზახეთის ტრანსპორტის სამინისტროს ცნობით, 14 აპრილს, კულსარი-აქტაუს გზატკეცილზე მოძრაობის აღდგენის შემდეგ, 840 სატვირთო მანქანის გადაზიდვა TITR-ის გასწვრივ კურიკის პორტის საბორნე კომპლექსით იყო უზრუნველყოფილი. ყაზახეთის დასავლეთ რეგიონებში ადგილობრივი წყალდიდობის გამო, მანამდე საერთაშორისო მაგისტრალებზე დროებითი სატრანსპორტო შეზღუდვები დაწესდა. 14 აპრილს, სიტუაციის სტაბილიზაციის გამო, შეზღუდვა მოიხსნა, რის შედეგადაც სატვირთო მანქანების დიდი ნაკადი კურიკის პორტისკენ დაიძრა. როგორც სამინისტრომ აღნიშნა, პორტისა და აზერბაიჯანის კასპიის საზღვაო გადაზიდვის კომპანიის (ASCO) კარგად კოორდინირებული ერთობლივი მუშაობის წყალობით, დროული ორგანიზაციული ღონისძიებები იყო მიღებული ნავსადგურში გადატვირთულობისა და შეფერხების თავიდან ასაცილებლად. 25 აპრილის 7:00 საათისთვის (GMT+5) კურიკის პორტში 78 სატვირთო მანქანა ელოდება ალათის პორტში (ბაქო) გაგზავნას. შუა დერეფანი არის სატრანსპორტო და სავაჭრო გზა, რომელიც აზიასა და ევროპას აკავშირებს, რეგიონის რამდენიმე ქვეყანაში, მათ შორის, საქართველოზე გადის. მარშრუტი იწყება ჩინეთიდან და კვეთს შუა აზიის ქვეყნებს, როგორიცაა, ყაზახეთი, უზბეკეთი და თურქმენეთი. შემდეგ ის გადის კასპიის ზღვაში, აზერბაიჯანში, საქართველოსა და თურქეთში, ვიდრე ევროპას მიაღწევს. შუა დერეფანი გთავაზობთ სახმელეთო მარშრუტს, რომელიც აკავშირებს აზიის აღმოსავლეთ ნაწილებს, მათ შორის, ჩინეთს, ევროპასთან, გრძელი საზღვაო მარშრუტების გვერდის ავლით.
შუა დერეფნის გამტარუნარიანობის გაზრდის მიზნით შექმნილმა ერთობლივმა საწარმომ ოპერირება შესაძლოა, წლის ბოლოს დაიწყოს
აზერბაიჯანის, ყაზახეთისა და საქართველოს მონაწილეობით შექმნილმა ერთობლივმა საწარმომ შპს Middle Corridor Multimodal-მა შესაძლოა, ფუნქციონირება მიმდინარე წლის ბოლოს დაიწყოს, განუცხადა Report-ს აზერბაიჯანის ციფრული განვითარებისა და ტრანსპორტის სამინისტროს სატრანსპორტო პოლიტიკის დეპარტამენტის ხელმძღვანელმა ფარიზ ალიევმა. გასულ წელს თბილისში გამართული აბრეშუმის გზის ფორუმის ფარგლებში, აზერბაიჯანის რკინიგზას, ყაზახეთის რკინიგზასა და საქართველოს რკინიგზას შორის ერთობლივი კომპანიის შექმნის შესახებ ხელშეკრულებას მოეწერა ხელი. ფარიზ ალიევმა ხაზგასმით აღნიშნა, რომ კომპანია შეასრულებს ერთი ოპერატორის როლს შუა დერეფნის ფარგლებში, რომლის სათაო ოფისი ასტანაშია. თბილისის აბრეშუმის გზის ფორუმის ფარგლებში, საქართველოს სატრანზიტო დერეფნის გაძლიერების, კერძოდ ჩინეთს, ევროპასა და თურქეთს შორის გადაზიდვების სტიმულირების მიზნით, საქართველოს ყაზახეთსა და აზერბაიჯანს შორის ხელი მოეწერა ერთობლივი საწარმოს Middle Corridor Multimodal-ის შექმნას. ერთობლივი კომპანიის მიზანი შუა დერეფანში საკონტეინერო გადაზიდვების ზრდის ხელშეწყობაა. შუა დერეფანი - სუეცის არხის ალტერნატივა: რეალობა და პერსპექტივები
ყაზახეთი კასპიის ზღვის ფსკერზე ნავთობსადენის მშენებლობის შესაძლებლობას შეისწავლის
ყაზახეთის ენერგეტიკის სამინისტრო კასპიის ზღვის ფსკერზე ნავთობსადენის მშენებლობის შესაძლებლობის შესწავლას გეგმავს. ამის შესახებ უწყების პრესსამსახურში განაცხადეს. გარდა ამისა, „საშუალოვადიან პერსპექტივაში განიხილება ქალაქ ატირაუდან კურიკამდე ნავთობსადენის მშენებლობის შესაძლებლობა (ყაზახეთის პორტი კასპიის ზღვის სანაპიროზე). ასევე შესაძლებელია ტრანსკასპიური საზღვაო ნავთობის ტრანსპორტირების გაზრდა 7 მილიონ ტონამდე, რაც შეესაბამება აქტაუს პორტის არსებულ სიმძლავრეებს.“ ყაზახეთი ახლა ნავთობის ექსპორტს კასპიის ზღვაზე ტანკერების გამოყენებით ახორციელებს. ენერგეტიკის სამინისტროში ხაზს უსვამენ, რომ ყაზახეთი მოპოვებული ნედლეულის დაახლოებით 80% ექსპორტზე გააქვს. ტრადიციულად, ყაზახური ნავთობი ექსპორტზე ძირითადად ევროკავშირის ბაზარზე, თურქეთში, აშშ-სა და აზიის ქვეყნებში გადის. ყაზახური მხარე აწარმოებს კონსულტაციებს ევროკავშირის, შეერთებული შტატების (OFAC) და გაერთიანებული სამეფოს შესაბამის უფლებამოსილ ორგანოებთან, რათა შეიმუშაონ შესაბამისი გამონაკლისები ევროკავშირის/გაერთიანებული სამეფოს კანონმდებლობის ფარგლებში (CPC) კასპიის მილსადენისთვის საქონლისა და მომსახურების მიწოდების შესახებ, რათა უზრუნველყოს მისი სტაბილური და საიმედო ოპერირება.“
ლარი დოლართან და ევროსთან გამყარდა
ეროვნული ბანკის მიერ გამოქვეყნებული მონაცემების თანახმად, დღევანდელი ვაჭრობის შედეგად 1 აშშ დოლარის ღირებულება 2.6699 ლარი გახდა. კურსი, რომელიც დღეს მოქმედებდა, 2.6709 ლარი იყო. რაც შეეხება ევროს, მისი კურსი 2.8450 ლარია. მაშინ, როცა დღეს მოქმედი კურსი 2.8453 ლარს შეადგენდა. დღევანდელი ვაჭრობის შედეგად მიღებული კურსები ძალაში ხვალ შევა.
ბაქო-თბილისი-ერზრუმის მილსადენით გაზის ტრანსპორტირება მცირედით გაიზარდა
აზერბაიჯანმა მიმდინარე წლის იანვარ-მარტში მაგისტრალური გაზსადენებით დაახლოებით, 11,133,6 მილიარდი კუბური მეტრი გაზი გაიტანა, რაც 1,2 პროცენტით მეტია გასული წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით. სახელმწიფო სტატისტიკური კომიტეტის მონაცემებით, ბაქო-თბილისი-ერზრუმის მილსადენით გაზის ტრანსპორტირებამ დაახლოებით 5,582,1 მილიარდი კუბური მეტრი გაზი შეადგინა, რაც სამი თვის განმავლობაში 1,3 პროცენტით ზრდას ასახავს და ბუნებრივი გაზის მთლიანი ექსპორტის 50,1%-ს შეადგენს. ამასთან, 2024 წლის იანვარ-მარტში აზერბაიჯანში მაგისტრალურმა მილსადენებმა 9,644 მილიონ ტონაზე მეტი ნავთობი გადაზიდეს. სახელმწიფო სტატისტიკური კომიტეტის მონაცემებით, ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანით, მიმდინარე წლის იანვარ-მარტში 7,267,2 მლნ ტონა ნედლი ნავთობი გადაზიდეს, რაც ნავთობის ტრანსპორტირების მთლიანი მოცულობის 75,2%-ს შეადგენს. ამ პერიოდის განმავლობაში, აზერბაიჯანში წარმოებულმა ნავთობმა, BTC-ის მილსადენით გაგზავნილი მთლიანი მოცულობის 80,7 პროცენტი ან 5,866,9 მილიონი ტონა შეადგინა. 19,3 პროცენტი ანუ 1,400,3 მილიონი ტონა ნავთობი თურქმენეთიდან და ყაზახეთიდან გადმოიზიდა.
OPEC: ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანით ნავთობის ექსპორტი, თებერვალში 15%-ით გაიზარდა
თებერვალში BTC-ით ნავთობის ექსპორტი 15%-ით გაიზარდა. ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის (BTC) მილსადენით ნავთობის ექსპორტმა 2024 წლის თებერვალში საშუალოდ 618 ათასი ბარელი შეადგინა. ინფორმაციას OPEC-ი (ნავთობის ექსპორტიორ ქვეყანათა ორგანიზაცია) ავრცელებს.
მსოფლიო ბანკის ანგარიში: სამხრეთ კავკასიაში ეკონომიკური ზრდა 3.8%-დან 3.5%-მდე შემცირდება
მსოფლიო ბანკმა გამოაქვეყნა ევროპისა და ცენტრალური აზიის რეგიონის ეკონომიკური მიმოხილვა, რომელშიც წარმოდგენილია რეგიონის და მასში შემავალი ქვეყნების, მათ შორის, საქართველოს ეკონომიკური ზრდის პროგნოზები. მსოფლიო ბანკის ანგარიშის თანახმად, ევროპისა და ცენტრალური აზიის რეგიონის განვითარებადი და ფორმირებადი ქვეყნებისთვის ეკონომიკური აქტივობა სავარაუდოდ შენელდება. ანგარიშის თანახმად, ევროპისა და ცენტრალური აზიის რეგიონის განვითარებადი და ფორმირებადი ქვეყნებისთვის ეკონომიკური აქტივობა სავარაუდოდ შენელდება, რადგან შესუსტებული გლობალური ეკონომიკა, მკაცრი მონეტარული პოლიტიკა, ჩინეთის შენელება და შემცირებული სასაქონლო ფასები ტვირთად აწევს რეგიონის ეკონომიკური ზრდის პერსპექტივას. ანგარიშის სრული ვერსია ხელმისაწვდომია მსოფლიო ბანკის ოფიციალურ ვებგვერდზე. ანგარიშის პროგნოზის მიხედვით, სამხრეთ კავკასიაში ეკონომიკური ზრდა 2023 წელს არსებული 3.8 პროცენტიდან 2024 წელს 3.5 პროცენტამდე შემცირდება, ძირითად პარტნიორ ქვეყნებში, მათ შორის, ევროკავშირში ზრდის შენელების პარალელურად. ამ ფონზე ეკონომიკური ზრდა საქართველოში 2024 წელს სავარაუდოდ 5.2 პროცენტის დონეზე შენარჩუნდება, რაც რეგიონის საშუალო მაჩვენებელზე მეტია. ფულადი გზავნილების შემოდინების კლების მიუხედავად, მოსალოდნელია, რომ აქტიური ინვესტიციები და ტურიზმი გაამყარებს ეკონომიკური ზრდის მაჩვენებელს. პროგნოზის მიხედვით, ინფლაცია 2024 წლის ბოლოსთვის 3 პროცენტიან სამიზნე მაჩვენებელს გაუტოლდება, ფულად - საკრედიტო პოლიტიკის თანდათანობით შემსუბუქებასთან ერთად.
კასპიის მილსადენის კონსორციუმი ნავთობის ამოტუმბვას დროებით წყვეტს
კასპიის მილსადენის კონსორციუმმა (CPC), რომელიც ყაზახური ნავთობის ექსპორტს ახორციელებს, 9 აპრილიდან მუშაობა შეაჩერა. „2024 წლის 9 აპრილის მდგომარეობით, CPC-მა თენგიზ-ნოვოროსიისკის ნავთობსადენის ობიექტებზე ახალი აღჭურვილობის მოვლა და დაკავშირება დაიწყო. ამ დროისთვის საზღვაო ტერმინალში ნავთობის ჩატვირთვაც შეჩერებულია, მისი აღდგენა 11 აპრილს იგეგმება,“ - ნათქვამია განცხადებაში. CPC-ის განმარტებით, ნავთობის ამოტუმბვის 72-საათიანი შეჩერებები წელიწადში ორჯერ მაინც ხდება. „მათი განრიგი წინასწარ კოორდინირებულია ყველა გამგზავნთან, ასევე, ყაზახეთის ენერგეტიკის სამინისტროსთან,“ - აღნიშნავს კონსორციუმი. ყაზახეთისთვის მთავარი საექსპორტო მარშრუტი კასპიის მილსადენის კონსორციუმია, რომელიც რუსეთის საზღვაო ტერმინალთან, ნოვოროსიისკის მახლობლად მთავრდება. ცნობისთვის, ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანი (BTC) შექმნილია კასპიის ნავთობის ტრანსპორტირებისთვის თურქეთის პორტ ჯეიჰანში, რომელიც ხმელთაშუა ზღვის სანაპიროზე მდებარეობს. ყაზახეთი ცდილობს, გაზარდოს ნავთობის ექსპორტი რუსეთის გვერდის ავლით, წელს, ის BTC-ით 1,5 მილიონი ტონა ნავთობის ექსპორტს გეგმავს.
შუა დერეფნის განვითარება ესპანეთს შესაძლოა, ენერგორესურსებით ვაჭრობის გაზრდაში დაეხმაროს - სამინისტრო
ესპანეთი შუა დერეფნის განვითარებით დაინტერესებულია. ამის შესახებ აზერბაიჯანულ ქვეყნის საგარეო უწყებაში განუცხადეს. ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტის (TITR, შუა დერეფნის) განვითარება შეიძლება, დაეხმაროს ესპანეთს ენერგორესურსებით ვაჭრობის გაზრდაში, განუცხადა Trend-ს ესპანეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს წყარომ. „ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტი არის ევრაზიული ვაჭრობის გასაღები და, შესაბამისად, აუცილებელია მისი განვითარების მხარდაჭერა. რა თქმა უნდა, ესპანეთი და მთლიანად ევროკავშირი დაინტერესებულია მისი განვითარებით, რაც ხელს უწყობს ყველა სახის საქონლის ტრანსპორტირებას. ეს ჩვენს უკვე კარგ საერთაშორისო ვაჭრობის მაჩვენებლებსაც ეხმარება. კერძოდ, ესპანეთისთვის ეს შეიძლება, ნიშნავდეს ჩვენი ვაჭრობის ზრდას ენერგეტიკის, ასევე, სხვა მეტალურგიული პროდუქტებისა და აგროსასურსათო სექტორში,“ - აღნიშნა წყარომ. ევროკავშირისა და EBRD-ის კვლევის დასკვნის თანახმად, ცენტრალური ტრანსკასპიური ქსელი (CTCN - მასაც „შუა დერეფნად“ მოიხსენიებენ), რომელიც სამხრეთ ყაზახეთს კვეთს, ევროკავშირის ტრანსევროპულ სატრანსპორტო ქსელთან (TEN-T) ინტეგრაციისთვის, ყველაზე მდგრად ვარიანტად განიხილება. TEN-T მოიცავს ევროკავშირის 27 წევრ ქვეყანას, მაგრამ ასევე ვრცელდება დასავლეთ ბალკანეთში, აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებსა (მათ შორის კავკასიაში) და თურქეთში. კვლევის ავტორების თანახმად, ზემოთ აღნიშნული კვლევა მყარ საფუძველს ქმნის იმისთვის, რომ ერთობლივი მუშაობის შედეგად, „ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტი“ (ასევე შუა დერეფანი) რაც შეიძლება მალე გახდეს უფრო ეფექტიანი. ცნობილია, რომ „ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტი“(TITR) (ასევე მოიხსენიებენ, როგორც „შუა დერეფანი“) ჩინეთზე, ყაზახეთზე, კასპიის ზღვაზე, აზერბაიჯანზე, საქართველოსა და თურქეთზე გადის. მისი მეშვეობით, შავი ზღვის გავლით ევროპის ქვეყნებისკენ ტვირთების გატანაა შესაძლებელი. რაც შეეხება ცენტრალურ ტრანსკასპიურ ქსელს (CTCN), მის მნიშვნელოვნად გასაუმჯობესებლად, საინვესტიციო საჭიროება დაახლოებით, 18,5 მილიარდ ევროდ შეფასდა. ეს ინვესტიციები საჭიროა სარკინიგზო და საგზაო ქსელების რეაბილიტაციისა და მოდერნიზაციისთვის, მოძრავი შემადგენლობის გაფართოების, პორტის სიმძლავრის გაზრდისთვის, სასაზღვრო 6 გამშვები პუნქტის გაუმჯობესებისათვის ხუთივე ქვეყანაში. აღნიშნული კვლევის მიზანი იყო: ყველაზე მდგრადი სატრანსპორტო ქსელის იდენტიფიცირება, რომელიც ცენტრალური აზიის ხუთ ქვეყანას (ყაზახეთი, ყირგიზეთი, ტაჯიკეთი, თურქმენეთი, უზბეკეთი) ევროკავშირის გაფართოებულ ტრანსევროპულ სატრანსპორტო ქსელთან (TEN-T) აკავშირებს. გეოგრაფიულად, კვლევა აფასებს არსებულ და პოტენციურ ახალ დერეფნებს, რომლებიც შუა აზიის ხუთ რესპუბლიკასა (ყირგიზეთი, ყაზახეთი, ტაჯიკეთი, თურქმენეთი და უზბეკეთი) და ევროკავშირის ტრანსევროპულ სატრანსპორტო ქსელს შორის (TEN-T) ყველაზე მდგრად სატრანსპორტო კავშირებს უზრუნველყოფენ. კვლევის ავტორებს მიაჩნიათ, რომ ტრანსკასპიური ქსელის განვითარება მნიშვნელოვან სარგებელს მოუტანს რეგიონს: 1) მაგალითად, მოიტანს უფრო ძლიერ რეგიონულ კოორდინაციას, რაც გამოიწვევს ერთიან ტარიფებს, ერთიან მიდგომას, 2) გაზრდის დაკავშირებადობას ეკონომიკურ ცენტრებს შორის, რაც გამოიწვევს უფრო მაღალ რეგიონულ და საერთაშორისო ღირებულების ჯაჭვს და სხვა. ევროკავშირის შეფასებით, კვლევაში ასახული დასკვნები ხელს შეუწყობს ცენტრალურ აზიაში სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურის დაგეგმვისა და განვითარების გამჭვირვალე ქმედებების იდენტიფიკაციას და პრიორიტეტიზაციას, რომელიც მდგრადობის მკაცრ კრიტერიუმებს, მათ შორის გარემოსდაცვით, სოციალურ-ეკონომიკურ, პოლიტიკურ, ფინანსურ და ფისკალურ ასპექტებს ეფუძნება. ამასთან, ევროკავშირში მიიჩნევენ, რომ შედეგები ასევე ხელს უწყობს დაინტერესებული მხარეების საინვესტიციო შესაძლებლობების იდენტიფიცირებას, მათ შორის საერთაშორისო საფინანსო ინსტიტუტებს (IFIs) და კერძო სექტორს. კვლევის განმავლობაში კონსულტაციები გაიმართა დაინტერესებულ მხარეებთან, მათ შორის სამთავრობო ორგანოებთან ცენტრალური აზიის თითოეულ ქვეყანაში, ასოციაციებთან და კერძო სექტორთან ცენტრალურ აზიაში, ევროპაში, კავკასიაში, თურქეთში, ევროკავშირის წევრ ქვეყნებში, საერთაშორისო საფინანსო ინსტიტუტებსა და სხვა შესაბამის საერთაშორისო ორგანიზაციებში. კვლევის ორი ძირითადი მიზანი პირველი: ცენტრალური აზიის ხუთ ქვეყანას (ყაზახეთი, ყირგიზეთის რესპუბლიკა, ტაჯიკეთი, თურქმენეთი და უზბეკეთი) და ევროკავშირის გაფართოებულ ტრანსევროპულ სატრანსპორტო ქსელს (TEN-T) შორის ყველაზე მდგრადი სატრანსპორტო კავშირების იდენტიფიცირება მდგრადობის მკაცრი კრიტერიუმების საფუძველზე, სადაც გათვალისწინებულია გარემოსდაცვითი, სოციალური, ეკონომიკური და ფისკალური მდგრადობა და პოლიტიკური სიცოცხლისუნარიანობა; მეორე: იდენტიფიცირებული კავშირების განვითარებისათვის საკვანძო ქმედებების შეთავაზება როგორც ხელშემწყობი გარემოს, ისე ფიზიკური ინფრასტრუქტურის (მყარი კავშირი) თვალსაზრისით, მათ შორის მათი პრიორიტეტიზაცია, რომელიც თანმიმდევრულ და მდგრად სატრანსპორტო დერეფნის განვითარების მიდგომას ეფუძნება. კვლევა 2021 წლის ნოემბრიდან 2023 წლის ივნისამდე პერიოდში ჩატარდა. კვლევა ევროპის რესკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკმა ევროკომისიის დაფინანსებითა და ხელმძღვანელობით ჩაატარა.
აქტაუს პორტმა შუა დერეფნის გავლით ტვირთების გადაზიდვა 85%-ით გაზარდა
ტვირთის გადაზიდვის მთლიანმა მოცულობამ 2024 წლის პირველ კვარტალში აქტაუს საზღვაო პორტის გავლით 1,1 მილიონ ტონაზე მეტი შეადგინა, რაც 14%-ით მეტია 2023 წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით, იტყობინება ყაზახეთის რკინიგზა. პორტმა უზრუნველყო 24 000 ტონა მარცვლეულის, 920 000 ტონაზე მეტი ნავთობისა და ნავთობპროდუქტების გადაზიდვა. საზღვაო პორტმა 7400-ზე მეტი ოცი ფუტის ეკვივალენტური კონტეინერი (TEU) დამუშავდა, რაც 33%-ით მეტია გასული წლის პირველ კვარტალთან შედარებით. ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტის (TITR) გასწვრივ 6400 TEU-ზე მეტი ტვირთი გადაიზიდა. ეს მაჩვენებელი გასულ წელთან შედარებით 85%-ით გაიზარდა. ევროკავშირისა და EBRD-ის კვლევის დასკვნის თანახმად, ცენტრალური ტრანსკასპიური ქსელი (CTCN - მასაც „შუა დერეფნად“ მოიხსენიებენ), რომელიც სამხრეთ ყაზახეთს კვეთს, ევროკავშირის ტრანსევროპულ სატრანსპორტო ქსელთან (TEN-T) ინტეგრაციისთვის, ყველაზე მდგრად ვარიანტად განიხილება. TEN-T მოიცავს ევროკავშირის 27 წევრ ქვეყანას, მაგრამ ასევე ვრცელდება დასავლეთ ბალკანეთში, აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებსა (მათ შორის კავკასიაში) და თურქეთში. კვლევის ავტორების თანახმად, ზემოთ აღნიშნული კვლევა მყარ საფუძველს ქმნის იმისთვის, რომ ერთობლივი მუშაობის შედეგად, „ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტი“ (ასევე შუა დერეფანი) რაც შეიძლება მალე გახდეს უფრო ეფექტიანი. ცნობილია, რომ „ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტი“(TITR) (ასევე მოიხსენიებენ, როგორც „შუა დერეფანი“) ჩინეთზე, ყაზახეთზე, კასპიის ზღვაზე, აზერბაიჯანზე, საქართველოსა და თურქეთზე გადის. მისი მეშვეობით, შავი ზღვის გავლით ევროპის ქვეყნებისკენ ტვირთების გატანაა შესაძლებელი. რაც შეეხება ცენტრალურ ტრანსკასპიურ ქსელს (CTCN), მის მნიშვნელოვნად გასაუმჯობესებლად, საინვესტიციო საჭიროება დაახლოებით, 18,5 მილიარდ ევროდ შეფასდა. ეს ინვესტიციები საჭიროა სარკინიგზო და საგზაო ქსელების რეაბილიტაციისა და მოდერნიზაციისთვის, მოძრავი შემადგენლობის გაფართოების, პორტის სიმძლავრის გაზრდისთვის, სასაზღვრო 6 გამშვები პუნქტის გაუმჯობესებისათვის ხუთივე ქვეყანაში. აღნიშნული კვლევის მიზანი იყო: ყველაზე მდგრადი სატრანსპორტო ქსელის იდენტიფიცირება, რომელიც ცენტრალური აზიის ხუთ ქვეყანას (ყაზახეთი, ყირგიზეთი, ტაჯიკეთი, თურქმენეთი, უზბეკეთი) ევროკავშირის გაფართოებულ ტრანსევროპულ სატრანსპორტო ქსელთან (TEN-T) აკავშირებს. გეოგრაფიულად, კვლევა აფასებს არსებულ და პოტენციურ ახალ დერეფნებს, რომლებიც შუა აზიის ხუთ რესპუბლიკასა (ყირგიზეთი, ყაზახეთი, ტაჯიკეთი, თურქმენეთი და უზბეკეთი) და ევროკავშირის ტრანსევროპულ სატრანსპორტო ქსელს შორის (TEN-T) ყველაზე მდგრად სატრანსპორტო კავშირებს უზრუნველყოფენ. კვლევის ავტორებს მიაჩნიათ, რომ ტრანსკასპიური ქსელის განვითარება მნიშვნელოვან სარგებელს მოუტანს რეგიონს: 1) მაგალითად, მოიტანს უფრო ძლიერ რეგიონულ კოორდინაციას, რაც გამოიწვევს ერთიან ტარიფებს, ერთიან მიდგომას, 2) გაზრდის დაკავშირებადობას ეკონომიკურ ცენტრებს შორის, რაც გამოიწვევს უფრო მაღალ რეგიონულ და საერთაშორისო ღირებულების ჯაჭვს და სხვა. ევროკავშირის შეფასებით, კვლევაში ასახული დასკვნები ხელს შეუწყობს ცენტრალურ აზიაში სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურის დაგეგმვისა და განვითარების გამჭვირვალე ქმედებების იდენტიფიკაციას და პრიორიტეტიზაციას, რომელიც მდგრადობის მკაცრ კრიტერიუმებს, მათ შორის გარემოსდაცვით, სოციალურ-ეკონომიკურ, პოლიტიკურ, ფინანსურ და ფისკალურ ასპექტებს ეფუძნება. ამასთან, ევროკავშირში მიიჩნევენ, რომ შედეგები ასევე ხელს უწყობს დაინტერესებული მხარეების საინვესტიციო შესაძლებლობების იდენტიფიცირებას, მათ შორის საერთაშორისო საფინანსო ინსტიტუტებს (IFIs) და კერძო სექტორს. კვლევის განმავლობაში კონსულტაციები გაიმართა დაინტერესებულ მხარეებთან, მათ შორის სამთავრობო ორგანოებთან ცენტრალური აზიის თითოეულ ქვეყანაში, ასოციაციებთან და კერძო სექტორთან ცენტრალურ აზიაში, ევროპაში, კავკასიაში, თურქეთში, ევროკავშირის წევრ ქვეყნებში, საერთაშორისო საფინანსო ინსტიტუტებსა და სხვა შესაბამის საერთაშორისო ორგანიზაციებში. კვლევის ორი ძირითადი მიზანი პირველი: ცენტრალური აზიის ხუთ ქვეყანას (ყაზახეთი, ყირგიზეთის რესპუბლიკა, ტაჯიკეთი, თურქმენეთი და უზბეკეთი) და ევროკავშირის გაფართოებულ ტრანსევროპულ სატრანსპორტო ქსელს (TEN-T) შორის ყველაზე მდგრადი სატრანსპორტო კავშირების იდენტიფიცირება მდგრადობის მკაცრი კრიტერიუმების საფუძველზე, სადაც გათვალისწინებულია გარემოსდაცვითი, სოციალური, ეკონომიკური და ფისკალური მდგრადობა და პოლიტიკური სიცოცხლისუნარიანობა; მეორე: იდენტიფიცირებული კავშირების განვითარებისათვის საკვანძო ქმედებების შეთავაზება როგორც ხელშემწყობი გარემოს, ისე ფიზიკური ინფრასტრუქტურის (მყარი კავშირი) თვალსაზრისით, მათ შორის მათი პრიორიტეტიზაცია, რომელიც თანმიმდევრულ და მდგრად სატრანსპორტო დერეფნის განვითარების მიდგომას ეფუძნება. კვლევა 2021 წლის ნოემბრიდან 2023 წლის ივნისამდე პერიოდში ჩატარდა. კვლევა ევროპის რესკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკმა ევროკომისიის დაფინანსებითა და ხელმძღვანელობით ჩაატარა.
აზერბაიჯანმა არასანავთობო სექტორში წარმოება 8%-ით გაზარდა
აზერბაიჯანის სტატისტიკის სახელმწიფო კომიტეტის ცნობით, ნავთობისა და გაზის სექტორში წარმოება გასულ წელს 0,2%-ით, ხოლო არასანავთობო და გაზის სექტორში - 7,8%-ით გაიზარდა. სამრეწველო პროდუქციის დაახლოებით 64,5% მომზადდა სამთო სექტორში, 29% გადამამუშავებელ სექტორში, 5,7% ელექტროენერგიის, გაზისა და ორთქლის წარმოების, განაწილებისა და მიწოდების სექტორში და 0,8% წყალმომარაგების, ნარჩენების დამუშავებისა და გადამუშავების სექტორში. სამთო სექტორში სარეალიზაციო ნავთობის მოპოვება შემცირდა 6%-ით, ხოლო სარეალიზაციო გაზის წარმოება გაიზარდა 5,4%-ით. ელექტროენერგიის, გაზისა და ორთქლის წარმოების, განაწილებისა და მიწოდების სექტორში წარმოება შემცირდა 5.2%-ით, ხოლო წყალმომარაგების, ნარჩენების დამუშავებისა და გადამუშავების სექტორში 6.6%-ით.
Romgaz-სა და SOCAR-ს რუმინეთში, LNG ტერმინალის მშენებლობაში ინვესტირება სურთ
რუმინეთის ბუნებრივი გაზის უმსხვილესი მწარმოებელი Romgaz და აზერბაიჯანის სახელმწიფო ნავთობკომპანია (SOCAR) კონსტანცის პორტში, ტერმინალის მშენებლობაში ინვესტიციის განხორციელებას გეგმავენ. ამის შესახებ რუმინეთის ენერგეტიკის მინისტრმა სებასტიან-იოან ბურდუჯამ განაცხადა. ბაქოში საქმიანი ვიზიტის დროს აზერბაიჯანელ კოლეგასთან პარვიზ შაჰბაზოვთან შეხვედრისას ბურდუჯამ აღნიშნა, რომ Romgaz-ისა და SOCAR-ის მიერ კონსტანცის პორტში გათხევადებული ბუნებრივი გაზის (LNG) ტერმინალის მშენებლობის ერთობლივი პროექტის ტექნიკურ-ეკონომიკური შესწავლა დასრულდა. მან ასევე აღნიშნა, რომ შავ ზღვაში LNG ტერმინალის მშენებლობაში ინვესტიციების შესახებ, 2022 წელს Romgaz-მა (მემორანდუმი) SOCAR-თან ურთიერთგაგების მემორანდუმი გააფორმა. პროექტი მოიცავს LNG ტერმინალის და რეგაზიფიკაციის ტერმინალის, ასევე, სხვა ობიექტებისა და სტრუქტურების მშენებლობას, რომლებიც საჭიროა კასპიის რეგიონიდან რუმინეთში გაზის ტრანსპორტირებისთვის. Romgaz-მა და SOCAR-მა ცოტა ხნის წინ დაასრულეს ტექნიკურ-ეკონომიკური კვლევა: შედეგები დადებითია და საჭირო თანხები გამოიყოფა შავი ზღვის LNG ტერმინალის დაფინანსებისთვის. აღსანიშნავია, რომ ამ პროექტს ოდესღაც AGRI (აზერბაიჯანი-საქართველო-რუმინეთის ურთიერთდაკავშირების პროექტი) ერქვა. პროექტის მიზანია აზერბაიჯანული გაზის ევროპის ბაზარზე გატანა საქართველოსა და შავი ზღვის გავლით. პირველ ეტაპზე გაცხადებული იყო რომ: AGRI-ს პროექტის აქციონერები იყვნენ SOCAR (აზერბაიჯანი-25%), GOGC (საქართველო-25%), ROMGAZ (რუმინეთი-25%) და MVM (უნგრეთი-25%). მინისტრმა განაცხადა, რომ რუმინეთმა გამოავლინა მზადყოფნა კონსტანცის პორტში ტერმინალის მშენებლობის დასაფინანსებლად: „მიმდინარე წლის ბოლომდე დადგინდება პროექტის კომპანიის სტრუქტურა და საჭირო დაფინანსება. რუმინეთისთვის ინვესტიცია გააძლიერებს ჩვენს, როგორც ენერგეტიკული ცენტრის პოზიციას, ხოლო ევროპისთვის ეს იქნება რუსული გაზის ახალი ალტერნატივა.“ ცნობისთვის, იულიან კიფუ, რუმინეთის პრემიერ-მინისტრის უკვე ყოფილი მრჩეველი უსაფრთხოების საკითხებში, Europetime-თან საუბრობდა : რა თქმა უნდა, თუ ტრანსკასპიურ მილსადენს (ეს მილსადენი უზრუნველყოფს ბუნებრივი აირის ტრანსპორტირებას თურქმენეთიდან და ყაზახეთიდან აზერბაიჯანის გავლით თურქეთსა და საქართველოში და შემდეგ ევროკავშირის ქვეყნებში) ავაშენებთ, ეს კარგი იქნება, თუმცა მისი განხორცილება ნამდვილად დამოკიდებულია რამდენიმე ფაქტორზე. მათ შორის არის არამხოლოდ თურქმენეთისა და აზერბაიჯანის საზღვრების დელიმიტაციის საკითხი, არამედ კასპიის ზღვის წესები. ვსაუბრობთ რა მის როგორც სრულად მულტიმოდალურობაზე, ეს პროექტი ძალიან მნიშვნელოვანია. ეს ბიძგს მისცემს ბათუმი-კონსტანცის პროექტს, რომელიც ჩვენ რამდენჯერმე ავამოქმედეთ და რომელსაც სამწუხაროდ, არ აქვს მხარდაჭერა... ამრიგად, ეს ძალიან მნიშვნელოვანია, ყოველთვის ვეძებთ გზებს მის განსახორციელებლად. განსაკუთრებით ენერგეტიკის სფეროში ამას ჯერ თურქმენეთისთვის და შემდეგ კი, რა თქმა უნდა, ყაზახეთისთვის დამატებითი ღირებულება აქვს. ყაზახეთისთვის ის არის დიდი პრობლემა, რომ გააჩნიათ ნავთობი და გაზი, მაგრამ შეზღუდული ექსპლუატაციის შესაძლებლობით, რადგან მას რუსეთი ყიდულობს და არ აქვთ ტრანსკასპიური სიმძლავრე/მოცულობა. ასე რომ, ძირითადად, ამიტომ ვართ აქ.“ აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის თანაშემწე ევროპისა და ევრაზიის საკითხებში ჯეიმს ო'ბრაიენი მიმდინარე წლის დასაწყისში აცხადებდა, რომ შავი ზღვა ეკონომიკური ჩართულობისთვის აქტიური ზონა გახდება. აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის თანაშემწემ შავი ზღვის უსაფრთხოების კონტექსტში საქართველოზე და ოკუპირებულ აფხაზეთში რუსეთის მიერ საზღვაო ბაზის მშენებლობის გეგმაზე, ამერიკის ხმის მიერ დასმულ შეკითხვას უპასუხა. მან ხაზი გაუსვა, რომ საქართველოსა და რუმინეთს შორის გათხევადებული გაზის ტრანსპორტირება მოხდება. ასევე იქნება რამდენიმე წყალქვეშა კაბელი ელექტროენერგიისთვის, კომუნიკაციებისთვის და ასე შემდეგ. ჯეიმს ო'ბრაიენმა აღნიშნა, რომ აშშ შავი ზღვის რიგ პროექტებზე ევროკავშირთან ერთად იმუშავებს. დაფინანსების წყაროებზე სასაუბროდ, მომავალ კვირას, ბრიუსელში, საერთაშორისო საინვესტიციო ინსტიტუტების (EBRD,EIB) მონაწილეობით, კონფერენცია გაიმართება. ო'ბრაიენი ევროკავშირთან პარტნირობას ხაზს უსვამს. „ჩვენ კვლავ ვიმუშავებთ ევროკავშირთან, რადგან ეს არის ფუნდამენტური პარტნიორობა,“ აღნიშნავს ჯეიმს ო'ბრაიენი და ხაზს უსვამს, რომ შავი ზღვა ეკონომიკური ჩართულობისთვის იმაზე აქტიური და მნიშვნელოვანი ზონა გახდება, ვიდრე ეს მანამდე იყო. „ჩვენ უნდა დავრწმუნდეთ, რომ ეს ყველაფერი დაცულია და უნდა დავრწმუნდეთ, რომ ამ ფართო სპექტრის ქვეყნებში ჩართულობის წესები ყველასთვის გასაგებია, მათ შორის, რუსეთისთვის. ჩვენ ამას გავაკეთებთ საქართველოსთან ერთად.“ AGRI-ს პროექტი საქართველოს შავი ზღვისპირეთის გავლით რუმინეთის, უნგრეთისა და სხვა აღმოსავლეთ ევროპული ქვეყნებისთვის კასპიის რეგიონიდან გათხევადებული გაზის მიწოდებას ისახავს მიზნად.
