ეკონომიკა
საერთაშორისო კვლევამ „შავი ზღვის წყალქვეშა კაბელის პროექტი“ პერსპექტიულად მიიჩნია - სამინისტრო
„შავი ზღვის წყალქვეშა კაბელის პროექტი“ პერსპექტიულია და ტექნიკურ-ეკონომიკურად-განხორციელებადი, – წერია კვლევაში, რომელიც, სახელმწიფო კომპანიის, „საქართველოს სახელმწიფო ელექტროსისტემის“ დაკვეთით, მსოფლიო ბანკის დაფინანსებითა და საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს მხარდაჭერით, იტალიურმა საკონსულტაციო კომპანიამ, CESI-მ მოამზადა. ეკონომიკის სამინისტროს ცნობით, ტექნიკურ-ეკონომიკური კვლევა ხსენებული პროექტის პრაქტიკული განხორციელების შესაძლებლობების და საუკეთესო გზების გამოვლენის მიზნით მომზადდა. „შავი ზღვის წყალქვეშა კაბელის პროექტი“ ითვალისწინებს მაღალი ძაბვის წყალქვეშა გადამცემი ქსელის მოწყობას, რომელმაც ერთმანეთთან უნდა დააკავშიროს საქართველოსა და ევროპის ელექტროენერგეტიკული სისტემები. პროექტის განხორციელება ხელს შეუწყობს ევროპისა და კავკასიის რეგიონის ენერგეტიკული უსაფრთხოების განმტკიცებას, განახლებადი ენერგიის სექტორის განვითარებას და გაზრდის სატრანზიტო შესაძლებლობებს მითითებულ რეგიონებს შორის. კვლევის ფარგლებში განისაზღვრა კაბელის ოპტიმალური შესაძლებლობები, განხორციელდა პროექტის მშენებლობის ღირებულების შეფასება და ეკონომიკური ანალიზი. ასევე დადგინდა კაბელის სახმელეთო და საზღვაო ნაწილების წინასწარი მარშრუტი, შემუშავდა პროექტის განხორციელების გეგმის და შესყიდვების სტრატეგია. პროექტის მარშრუტისათვის ასევე მოხდა ბუნებრივი გარემოსა და სოციალური საკითხების შესწავლა, საქართველოსა და რუმინეთისთვის მომზადდა გარემოსდაცვითი და სოციალური საკითხების სკრინინგის და სკოპინგის ანგარიშები. ასევე, შემუშავდა ზღვის ფსკერის გეოტექნიკური, გეოფიზიკური, ეკოლოგიური და არქეოლოგიური კვლევების ჩასატარებლად საჭირო სამუშაოთა აღწერილობა და მომზადდა სატენდერო ტექნიკური დავალების დოკუმენტი. პროექტის ტექნიკურ-ეკონომიკური კვლევა 2022 წლიდან ხორციელდებოდა. ასევე, მომზადდება გარემოსა და სოციალური ზემოქმედების და ზღვის ფსკერის კვლევები, რომელთა განხორციელება 2025-2026 წლებშია დაგეგმილი. აღსანიშნავია, რომ 2022 წლის 17 დეკემბერს აზერბაიჯანის რესპუბლიკის, საქართველოს, რუმინეთისა და უნგრეთის მთავრობებს შორის ხელი მოეწერა შეთანხმებას სტრატეგიული პარტნიორობის შესახებ მწვანე ენერგიის განვითარებისა და გადაცემის სფეროში, რაც მნიშვნელოვანად უწყობს ხელს რეგიონული ურთიერთობებისა და თანამშრომლობის გაღრმავებას. შეთანხმების ფარგლებში უკვე შედგა რამდენიმე მინისტერიალი, სადაც განიხილეს შავი ზღვის წყალქვეშა კაბელის პროექტის განვითარებასთან დაკავშირებული საკითხი და მიღებულ იქნა გადაწყვეტილება მონაწილე ქვეყნების მიერ ერთობილი შვილობილი საწარმოს დაფუძნების შესახებ, რომლის საშუალებითაც გაგრძელდება აღნიშნული პროექტის განვითარება. ამ პროექტის განვითარებით საქართველო, როგორც კანდიდატი ქვეყანა, გააძლიერებს თავის პოზიციას, როგორც ევროკავშირის ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვანი და სანდო პარტნიორი სახელმწიფო. შავი ზღვის წყალქვეშა კაბელის პროექტი საქართველოს დამატებით „ახალ ევროპულ დანიშნულებას“ მისცემს და მნიშვნელოვნად გაზრდის ჩვენი ქვეყნის როლს ევროპის ენერგეტიკული უსაფრთხოების უზრუნველყოფის მიმართულებით,“ – ნათქვამია გავრცელებულ ინფორმაციაში. მსოფლიო ბანკმა საქართველოსთვის შავი ზღვის წყალქვეშა კაბელის პროექტისთვის $35 მილიონის ინვესტიცია დაამტკიცა
უზბეკეთმა 2030 წლიდან, შესაძლებელია, ჭარბი ელექტროენერგია ევროპაში ექსპორტზე გაიტანოს
უზბეკეთის ენერგეტიკის მინისტრმა ჟურაბეკ მირზამახმუდოვმა განაცხადა, რომ უზბეკეთი თავისი ჭარბი ელექტროენერგიის ექსპორტს ევროპაში 2030 წლიდან შეძლებს, თუ ყაზახეთი-უზბეკეთი-აზერბაიჯანი კასპიის ზღვის ფსკერზე კაბელის გაყვანის პროექტს განახორციელებენ. „ამ წლის ბოლომდე ჩვენ განახლებადი წყაროებიდან მიღებული ენერგიის ჯამურ სიმძლავრეს - 4 გვტ-ზე მეტს მივაღწევთ, 2030 წლისთვის ეს მაჩვენებელი 20 გვტ-ზე მეტი იქნება, საიდანაც ორიდან ხუთ გიგავატამდე წავა ექსპორტზე ევროპაში“, - განაცხადა მინისტრმა. ექსპორტის ზუსტი მოცულობა დამოკიდებული იქნება ელექტროენერგიის გადაცემის სისტემის სიმძლავრეზე და ევროპელი მყიდველების საჭიროებებზე. უზბეკეთიდან ელექტროენერგია ყაზახეთის გავლით - ცენტრალური აზიის საერთო ელექტროენერგეტიკული სისტემის საშუალებით გავა, შემდეგ ღრმა წყლის კაბელით კასპიის ზღვის ფსკერზე აზერბაიჯანამდე, იქედან - საქართველოში და შემდგომში შავი ზღვის ფსკერზე რუმინეთში, უნგრეთსა და ბულგარეთში.
რუმინეთი და სერბეთი გაზის ინტერკონექტორის მშენებლობას იწყებენ
მოკრინის კვანძთან, BRUA-ს მილსადენთან (Petrovaselo east of Timișoara in Romania) დაკავშირებით, სერბეთი ბუნებრივი აირით მომარაგების კიდევ ერთ წყაროს მიიღებს. რუმინეთმა და სერბეთმა გაზის ინტერკონექტორის მშენებლობის პროექტთან დაკავშირებით ურთიერთგაგების მემორანდუმს ხელი მოაწერეს. ღონისძიებას რუმინეთის ენერგეტიკის მინისტრი სებასტიან ბურდუჯა და სერბეთის ენერგეტიკის მინისტრი დუბრავკა ჯედოვიჩ ჰანდანოვიჩი ესწრებოდნენ. ორმხრივი გაზსადენი სერბეთში 13 კილომეტრი და რუმინეთში 86 კილომეტრი, მისი სიმძლავრე კი, წელიწადში 1,6 მილიარდი კუბური მეტრი იქნება. სერბული მონაკვეთი 2027 წლისთვის დასრულდება. რუმინეთი და სერბეთი ფაქტობრივი მშენებლობის დაწყებას მომავალ წელს აპირებენ. ეს პროექტი მთავარ ნაბიჯად განიხილება ორივე ქვეყნის ენერგეტიკული უსაფრთხოების განმტკიცებისა და ბაზრების რეგიონული ინტეგრაციის მიმართულებით, მიწოდების მარშრუტების დივერსიფიკაციის გზით. „დღეს რუმინეთმა და სერბეთმა გადადგეს მნიშვნელოვანი ნაბიჯი ბუნებრივი აირის სატრანსპორტო სისტემების ურთიერთდაკავშირებისთვის. მემორანდუმი არის საფუძველი, რომ ორივე ქვეყანა დაიწყებს BRUA-Mokrin-ში ინვესტიციას. ამავდროულად, ჩვენ მჭიდროდ ვმუშაობთ ელექტროენერგიის ურთიერთკავშირების დასაჩქარებლად,“ განაცხადა ენერგეტიკის მინისტრმა სებასტიან ბურდუჯამ. მისივე თქმით, ენერგეტიკული უსაფრთხოება, ენერგეტიკული სისტემების დეინსულარიზაცია და მიწოდების წყაროების დივერსიფიკაცია - ასევე, რუმინეთის პოზიციონირება, როგორც რეგიონული ლიდერის ენერგეტიკულ სექტორში და გეოპოლიტიკური სტაბილურობის გარანტის ფუნქცია, უმნიშვნელოვანესია. „ეს კომბინირებული ელემენტები, ისევე როგორც თავად ინვესტიცია ინფრასტრუქტურაში, ქმნის ნდობას და ხელს უწყობს ეკონომიკურ ზრდას, სამუშაო ადგილების შექმნას და მთელი რეგიონის განვითარებას,“ აღნიშნა მინისტრმა. თავის მხრივ, ჯედოვიჩ ჰანდანოვიჩმა გამოაცხადა ენერგეტიკის სფეროში ორმხრივი თანამშრომლობის მორიგი ეტაპის დასაწყისი და აღნიშბა, რომ ის ხუთ ათწლეულზე მეტ ხანს გაგრძელდა. „სერბეთი ხდება შეუცვლელი სატრანზიტო ქვეყანა და მნიშვნელოვანი პარტნიორი ცენტრალური და აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნების ენერგეტიკული უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად, როდესაც საქმე ეხება გაზის მიწოდებას,“ აღნიშნა მინისტრმა. მან ხაზგასმით აღნიშნა, რომ რუმინეთი ასევე ხელს უწყობს ე.წ. ვერტიკალური გაზის დერეფანს. ინიციატივა საბერძნეთის, ბულგარეთის, რუმინეთის, უნგრეთის, სლოვაკეთის, მოლდოვისა და უკრაინის დაკავშირებას ითვალისწინებს.
ყაზახეთი აზერბაიჯანს და ცენტრალური აზიის ქვეყნებს, გაზის სექტორში პროექტების ერთობლივად განხორციელებას სთავაზობს
ყაზახეთი აზერბაიჯანთან და ცენტრალური აზიის რეგიონის სხვა ქვეყნებთან, გაზის სექტორში თანამშრომლობის გაფართოების მომხრეა, განაცხადა ენერგეტიკის მინისტრმა ალმასადამ სატკალიევმა ასტანაში. შესაბამის ინფორმაციას აზერბაიჯანული მედია ყაზახეთის რესპუბლიკის ენერგეტიკის სამინისტროზე დაყრდნობით ავრცელებს. ცენტრალური აზიის ქვეყნების ენერგეტიკის მინისტრების პირველ შეხვედრაზე გამოსვლისას მან აღნიშნა, რომ ყაზახეთი მწვანე ენერგიის განვითარებისა და გადაცემის სფეროში, აზერბაიჯანთან და უზბეკეთთან იწყებს გლობალური პროექტის განხორციელებას. გარდა ამისა, ქვეყანა ასევე აქტიურად განიხილავს ფართომასშტაბიანი ჰიდროელექტროსადგურის Kambarata HPP-1-ის მშენებლობას ყირგიზეთთან და უზბეკეთთან. „ამ კუთხით, მე გამოვდივარ შეთავაზებით, რომ განიხილებოდეს მსგავსი პროექტების განხორციელების შესაძლებლობა რეგიონის სახელმწიფოებთან, კერძოდ, გაზის ინდუსტრიაში,“ - აღნიშნა მან. მისივე თქმით, დღეს ცენტრალური აზიის ქვეყნების წინაშე მდგარი გამოწვევებია ენერგომომარაგების სტაბილურობის გლობალური დარღვევა, ნავთობისა და გაზის ფასების მერყეობა და სხვა ფაქტორები. „ენერგომომარაგების საიმედოობის უზრუნველსაყოფად აუცილებელია ამ გამოწვევების პროგნოზირებისა და მართვის მექანიზმების შემუშავება, ასევე ჩვენს ქვეყნებს შორის თანამშრომლობის გაძლიერება,“ - აღნიშნა სატკალიევმა. მან ასევე მოუწოდა კოლეგებს, გააძლიერონ თანამშრომლობა ენერგეტიკული ვაჭრობის შესაძლებლობების გაფართოების გზით.
შუა დერეფნის განვითარებაში ინვესტირება გაააუმჯობესებს სახმელეთო კავშირს ევროკავშირთან - ბორელი
ევროკავშირის უმაღლესმა წარმომადგენელმა საგარეო საქმეთა და უსაფრთხოების პოლიტიკის საკითხებში ჯოზეფ ბორელმა განაცხადა, რომ ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტის (TITR, შუა დერეფნის) განვითარებაში ინვესტირება გააუმჯობესებს სახმელეთო კავშირს ევროკავშირთან. ამის შესახებ მან ყაზახეთის საგარეო საქმეთა მინისტრ მურატ ნურტლეუსთან შეხვედრის შემდეგ გამართულ პრესკონფერენციაზე განაცხადა. „დაკავშირებადობა კიდევ ერთი საკვანძო სიტყვაა. ეს ორმხრივი ინტერესის სფეროა. მომავალი ინვესტიციები გააძლიერებს სახმელეთო კავშირს ტრანსკასპიური სატრანსპორტო დერეფნის განვითარების მხარდაჭერით," - განაცხადა ბორელმა. მანვე აღნიშნა, რომ ჰორიზონტალური საავიაციო შეთანხმება, რომელიც თითქმის მზადაა, გაზრდის საჰაერო კავშირს ევროკავშირსა და ყაზახეთს შორის. „ჩემთვის ადვილი იქნება თქვენთან სტუმრობა და ევროპელებს კი მეტი საშუალება ექნებათ, რომ მოვიდნენ და მოინახულონ თქვენი ლამაზი ქვეყანა,“ - აღნიშნა უმაღლესმა წარმომადგენელმა. ცნობისთვის, შუა დერეფანი არის სატრანსპორტო და სავაჭრო მარშრუტი, რომელიც აკავშირებს აზიასა და ევროპას, გადის რეგიონის რამდენიმე ქვეყანაში. ეს არის ტრადიციული ჩრდილოეთ დერეფნის ალტერნატიული მარშრუტი, რომელიც იწყება ჩინეთიდან და კვეთს შუა აზიის ქვეყნებს, როგორიცაა ყაზახეთი, უზბეკეთი და თურქმენეთი. შემდეგ ის გადის კასპიის ზღვაში, აზერბაიჯანში, საქართველოსა და თურქეთში, ვიდრე ევროპას მიაღწევს. ტრანსკასპიის დერეფანში სტრატეგიული პროექტების „ხელშესახები წინსვლისთვის“, აშშ ინფრასტრუქტურაში ინვესტიციებისთვის პოტენციურ სფეროებს აფასებს
საქსტატის მონაცემებით, ივნისში ქვეყნის ეკონომიკა 7,5%-ით გაიზარდა
საქსტატის 2024 წლის ივნისისთვის ეკონომიკური ზრდის შესახებ წინასწარი შეფასებით, 2024 წლის ივნისში, წინა წლის იმავე პერიოდთან შედარებით, ქვეყნის ეკონომიკა 7,5 პროცენტით გაიზარდა. ივნისში მშპ-ს ზრდას ხელი შეუწყო შემდეგმა სფეროებმა: საფინანსო და სადაზღვევო საქმიანობები; მშენებლობა; ინფორმაცია და კომუნიკაცია; ტრანსპორტი და დასაწყობება; პროფესიული; სამეცნიერო და ტექნიკური საქმიანობები. საქსტატის ინფორმაციით, მიმდინარე წლის პირველ ექვს თვეში, გასული წლის იმავე პერიოდთან შედარებით, მშპ 9%-ით გაიზარდა.
აზერბაიჯანმა სერბეთი მწვანე ენერგიის ტრანსპორტირების პროექტში მიიწვია
აზერბაიჯანმა სერბეთი მწვანე ენერგიის ტრანსპორტირების პროექტში მიიწვია. საუბარია „კასპია-შავი ზღვა-ევროპის მწვანე ენერგეტიკულ დერეფანზე.“ შესაბამისი განცხადება აზერბაიჯან-სერბეთის მთავრობათაშორისი კომისიის (ISC) აზერბაიჯანელმა თანათავმჯდომარემ საჰილ ბაბაევმა შეხვედრის შემდგომ პრესკონფერენციაზე გააკეთა. მანვე აღნიშნა, რომ ეს საკითხი ორმხრივი მოლაპარაკებების საკითხებს შორის იყო და რომ სერბეთის მონაწილეობა პროექტში ძალიან სასარგებლო იქნება. აზერბაიჯანის ენერგეტიკის მინისტრის მოადგილემ კამალ აბასოვმა აღნიშნა, რომ მწვანე ენერგეტიკული დერეფნის პროექტზე მუშაობა კარგად მიმდინარეობს და მასში ჯერჯერობით ოფიციალურად არიან ჩართულნი აზერბაიჯანის, საქართველოს, რუმინეთისა და უნგრეთის მთავრობები. „ამ პროექტზე შემდეგი შეხვედრა სექტემბერში ბუქარესტში გაიმართება და ერთობლივი საწარმო ოფიციალურად დაფუძნდება. ენერგეტიკული დერეფნის ტექნიკურ-ეკონომიკური შესწავლა წლის ბოლომდე დასრულდება,“ - განაცხადა აბასოვმა.
EBRD თბილისის წყლის ქსელის ინფრასტრუქტურას 40 მილიონი დოლარით დააფინანსებს
ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკი (EBRD) 40 მილიონი აშშ დოლარის ინვესტიციას ახორციელებს თბილისის წყლის ქსელის ინფრასტრუქტურის დასაფინანსებლად. თანხა თბილისში წყლის ქსელის ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესებას მოხმარდება. პროექტი EBRD Green Cities-ის ფარგლებში ხორციელდება - ეს არის პროგრამა, რომელმაც უკვე დაუჭირა მხარი რვა პროექტს თბილისში, მწვანე ქალაქის სამოქმედო გეგმის მეშვეობით. დღეისათვის ბანკმა 5 მილიარდ ევროზე მეტი ინვესტიცია განახორციელა 299 პროექტში ფინანსურ, კორპორატიულ, ინფრასტრუქტურულ და ენერგეტიკულ სექტორებში, ამ ინვესტიციების 82 პროცენტი კი, კერძო სექტორზე მოდის.
საქართველოს ბაზარზე ჩინეთის სახელმწიფო ავიაკომპანია Air China შემოდის
საქართველოს ბაზარზე ჩინეთის სახელმწიფო ავიაკომპანია Air China შემოდის, რომელიც რეგულარული ფრენების შესრულებას შემოდგომიდან დაიწყებს. ავიაკომპანია თბილისი-ურუმჩის შორის ავიარეისებს კვირაში სამი სიხშირით შეასრულებს. ეკონომიკის სამინისტროს ცნობით, „Air China-ს დელეგაცია ამ და სხვა სიახლეების შესახებ ინფორმაცია, დღეს, ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრის მოადგილეს მარიამ ქვრივიშვილს მიაწოდა. შეხვედრას ასევე დაესწრნენ საქართველოს სამოქალაქო ავიაციის დირექტორი გივი დავითაშვილი და საქართველოს აეროპორტების გაერთიანების ხელმძღვანელი ირაკლი ქარქაშაძე.“ მინისტრის მოადგილის განცხადებით, საქართველოსა და ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკას შორის სტრატეგიული თანამშრომლობის შესახებ ხელშეკრულების გაფორმებამ ძალიან დიდი სტიმული მისცა სავაჭრო - ეკონომიკური ურთიერთობების გაძლიერებას. მისი თქმით, ხელმოწერის შემდეგ ამოქმედდა უვიზო რეჟიმი, რამაც დამატებითი სტიმული მისცა მიმდინარე მოლაპარაკებებს ჩინეთის ავიაკომპანიებთან, Air China - სთან კი აღნიშნული პროცესის წარმატებით დასრულება დააჩქარა. „Air China-ს ხელმძღვანელებთან შევთანხმდით, რომ საერთო ძალისხმევით განვაგრძობთ საქართველოს ცნობადობის გაზრდას ჩინეთში, რათა გავზარდოთ ტურისტების რაოდენობა. იმედს გვაქვს, რომ გაიზრდება იმ ჩინური ქალაქების ჩამონათვალი, საიდანაც საქართველოში პირდაპირი ფრენები შესრულდება. მათ შორის, პეკინიდან და შანხაიდან,“ - აღნიშნა მარიამ ქვრივიშვილმა.
შუა დერეფნის გავლით ტვირთების გადაზიდვის მოცულობა 65%-ით გაიზარდა
ტრანსკასპიის საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტზე (TITR) ტვირთის გადაზიდვის მოცულობა 2024 წლის პირველ ნახევარში 65%-ით გაიზარდა. მაჩვენებელმა 2,1 მილიონ ტონას მიაღწია, იუწყება აზერბაიჯანული მედია ყაზახეთის მთავრობაზე დაყრდნობით. მანამდე ყაზახეთის ტრანსპორტის მინისტრის მოადგილემ სატჟან აბლალიევმა განაცხადა, რომ წელს TITR-ით ტრანსპორტირების მოცულობა 4,2 მლნ ტონამდეა დაგეგმილი. 2023 წელს TITR-ით ტვირთის გადაზიდვის მოცულობა 2022 წელთან შედარებით 65%-ით გაიზარდა და გადაზიდვებმა 2,7 მლნ ტონა შეადგინა. შუა დერეფანი ჩინეთის, ყაზახეთის, აზერბაიჯანის, საქართველოსა და თურქეთის გავლით, ევროპის ქვეყნებამდე ვრცელდება. ამ დერეფნის ნაწილია ბაქო-თბილისი-ყარსის სარკინიგზო ხაზი. ტრანსკასპიის დერეფანში სტრატეგიული პროექტების „ხელშესახები წინსვლისთვის“, აშშ ინფრასტრუქტურაში ინვესტიციებისთვის პოტენციურ სფეროებს აფასებს
ყაზახეთმა ხორბლის იმპორტის აკრძალვა წლის ბოლომდე გაახანგრძლივა
ყაზახეთის მთავრობამ ყველა სატრანსპორტო საშუალებით ხორბლის იმპორტის აკრძალვა 2024 წლის ბოლომდე გაახანგრძლივა. ამის შესახებ მთავრობის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაში წერია. ყაზახეთმა რესპუბლიკაში ხორბლის იმპორტის დროებითი აკრძალვა თავდაპირველად, 2024 წლის 12 აპრილს შემოიღო. „სატრანსპორტო საშუალებებით ყაზახეთის ტერიტორიაზე ხორბლის შემოტანის აკრძალვა წლის ბოლომდე გაგრძელდა. კვლავ რჩება ქვეყანაში ხორბლის შემოტანის საფრთხე რუსეთის ფედერაციის საზღვრისპირა რეგიონებიდან სახმელეთო გზით. კომისიამ ასევე გაითვალისწინა მარცვლეულის მოსავლის პროგნოზები, რომელიც მოსალოდნელია ყაზახეთში გასულ წელთან შედარებით,“ ნათქვამია ინფორმაციაში.
აზერბაიჯანი ევროკავშირისთვის გაზის მიწოდების გასაძლიერებლად, სამხრეთ კავკასიური მილსადენის სიმძლავრეს აფართოებს - მედია
აზერბაიჯანი სამხრეთ კავკასიური მილსადენის (SCP) სიმძლავრის გაზრდაზე მუშაობს. აზერბაიჯანული მედიის ცნობით, ბაქოს სურს, ევროპაში გაზის ექსპორტის გაზრდის ამოცანა შეასრულოს. „2021 წელს ევროპას სულ 8,1 მილიარდი კუბური მეტრი გაზი მიეწოდება; 2027 წლის ბოლოსთვის ჩვენ გვინდა, მივაღწიოთ წლიურ ექსპორტს 16 მილიარდი კუბური მეტრამდე,“ განუცხადა Trend-ს წყარომ. შეგახსენებთ, აზერბაიჯანის პრეზიდენტ ილჰამ ალიევის თქმით, აზერბაიჯანის მიზანია ევროპაში აზერბაიჯანული გაზის ტრანსპორტირების გაორმაგება. ცნობისთვის, სამხრეთ კავკასიური მილსადენი (SCP) არის ბუნებრივი აირის მილსადენი, რომელიც ახდენს ბუნებრივი აირის ტრანსპორტირებას სანგაჩალის ტერმინალიდან (შეიქმნა შაჰდენიზის საბადოს ექსპლუატაციის პირველ ფაზაში) საქართველო–თურქეთის საზღვრამდე. SCP მილსადენი პარალელურად მიჰყვება ბაქო–თბილისი–ჯეიჰანის (BTC) ნედლი ნავთობის მილსადენს აზერბაიჯანსა და საქართველოში და გრძელდება თურქეთის ტერიტორიაზე, სადაც ის უერთდება თურქეთის ბუნებრივი გაზის გადამცემ სისტემას. სამშენებლო პროცესი დაიწყო 2004 წელს და დასრულდა 2006 წლის ბოლოს. მილსადენის სიგრძეა 690 კმ, დიამეტრი – 42’’, ხოლო სისტემის საპროექტო წარმადობა – 7მლრდ. კუბ. მ. (მილიარდი კუბური მეტრი წელიწადში). ბუნებრივი აირის მიწოდება თურქეთში დაიწყო 2006 წლის სექტემბერში. 2010 წელს SCP- ს დღიური გამტარიანობა იყო დაახლოებით 12.5 მილიონი კუბური მეტრი აირი, ანუ დაახლოებით 73,500 ბარელი ნავთობის ექვივალენტი დღეში. SCP–ს ადგილმდებარეობას ასახავს სურათი 1-1, სადაც SCP–ს აზერბაიჯანისა და საქართველოს მონაკვეთები აღნიშნულია წითლად, ხოლო თურქეთის გადამცემი სისტემა ქალაქ ერზერუმამდე – ლურჯად.
აზერბაიჯანი და ყაზახეთი ტრანსკასპიური ოპტიკურ-ბოჭკოვანი საკაბელო ხაზის გაყვანას დაიწყებენ
აზერბაიჯანსა და ყაზახეთს შორის ტრანსკასპიური ოპტიკურ-ბოჭკოვანი საკაბელო ხაზის მშენებლობის პრაქტიკული სამუშაო სავარაუდოდ, 2024 წელს დაიწყება. ამის შესახებ ყაზახეთის ელჩმა აზერბაიჯანში ალიმ ბაილმა განაცხადა. მისი თქმით, ამ დროისთვის კონტრაქტორი კომპანიის შერჩევა მიმდინარეობს. „პირველ რიგში საჭიროა კაბელის დამზადება, შემდეგ კასპიის ზღვაში ჩაყვანა და ფსკერზე ჩაშვება. პროექტის უმეტესი ნაწილი დასრულდება წელს და მომავალ წელს,“ - აღნიშნა ელჩმა. ტრანსკასპიური ოპტიკურ-ბოჭკოვანი საკაბელო ხაზის პროექტი, კასპიის ზღვის ფსკერზე, აზერბაიჯანსა და ცენტრალურ აზიის ქვეყნებს შორის მაღალსიჩქარიანი ოპტიკურ-ბოჭკოვანი საკაბელო ხაზების გაყვანას გულისხმობს. პროექტის მიზანია აზერბაიჯანის გავლით ევროპასა და აზიას შორის ციფრული აბრეშუმის გზის ჩამოყალიბება მაგისტრალური საკაბელო ხაზების გაყვანით, რაც კასპიის ზღვის ფსკერზე დიდი მოცულობის მონაცემების გადაცემის საშუალებას იძლევა.
ყაზახეთმა ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანით, 6 თვეში 700 000 ტონაზე მეტი ნავთობის ექსპორტი განახორციელა
2024 წლის პირველ ნახევარში აზერბაიჯანის ტერიტორიაზე ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის (BTC) მთავარი საექსპორტო მილსადენით 700 000 ტონაზე მეტი ყაზახური ნავთობის ტრანზიტი განხორციელდა, იუწყება KazMunayGaz-ი. კომპანიისვე ცნობით, KazMunayGaz-ის (KMG) დირექტორთა საბჭოს თავმჯდომარე ასხატ ხასენოვი აზერბაიჯანის სახელმწიფო ნავთობკომპანიის (SOCAR) პრეზიდენტს როვშან ნაჯაფს შეხვდა. „მხარეებმა თანამშრომლობის ძირითადი საკითხები განიხილეს. შეხვედრაზე საუბარი შეეხო ყაზახეთის ნავთობის სტაბილურ მიწოდებას. 2023 წელს აქტაუს პორტიდან 1,057 მილიონი ტონა ნავთობი გაიგზავნა, ხოლო 2024 წლის პირველ ნახევარში ეს მაჩვენებელი 700 000 ტონაზე მეტი იყო,“ - ნათქვამია ინფორმაციაში. ხასენოვმა აღნიშნა, რომ KazMunayGaz-ის მიზანია ექსპორტის კიდევ უფრო გაზრდა. ამჟამად KazMunayGaz პარტნიორებთან ერთად სწავლობს ყაზახეთის ნავთობის მიწოდების გაზრდის შესაძლებლობებს ტრანსკასპიის მარშრუტზე. მან იმედი გამოთქვა, რომ ორი კომპანიის ერთობლივი ინიციატივები წარმატებით განხორციელდება.
რუმინეთი, კასპია-შავი ზღვის სატრანსპორტო დერეფნის პროექტზე შეხვედრის ორგანიზებას, სექტემბრისთვის გეგმავს - მედია
2024 წლის სექტემბერში, რუმინეთი, ბუქარესტში, აზერბაიჯანის, რუმინეთის, საქართველოსა და თურქმენეთის საგარეო საქმეთა მინისტრებსა და ტრანსპორტის მინისტრებს შორის შეხვედრას უმასპინძლებს. ინფორმაციას აზერბაიჯანული მედია ავრცელებს. შეკრება კასპიის ზღვა-შავი ზღვის სატრანსპორტო დერეფნის ახალ პროექტს უკავშირდება. დღეს ცნობილი გახდა, რომ თურქმენეთმა დაადასტურა თავისი განზრახვა, ხელი მოაწეროს ხელშეკრულებას კასპია ზღვა-შავი ზღვის საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტის შექმნის შესახებ. საქართველო, აზერბაიჯანი, თურქმენეთი და რუმინეთი კასპია-შავი ზღვის სატრანსპორტო მარშრუტის შექმნის შეთანხმებას გააფორმებენ - მედია
საქართველო, აზერბაიჯანი, თურქმენეთი და რუმინეთი კასპია-შავი ზღვის სატრანსპორტო მარშრუტის შექმნის შეთანხმებას გააფორმებენ - მედია
თურქმენეთმა დაადასტურა თავისი განზრახვა, ხელი მოაწეროს ხელშეკრულებას კასპია ზღვა-შავი ზღვის საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტის შექმნის შესახებ. ეს ინფორმაცია თურქმენეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილის აჰმედ გურბანოვის შეხვედრას მოჰყვა რუმინეთის ტრანსპორტისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს სახელმწიფო მდივანთან ადრიან გეორგე ფოგისთან. ინფორმაციას აზერბაიჯანული Trend-ი ავრცელებს. შეხვედრის მონაწილეებმა დაადასტურეს თავიანთი განზრახვა, მოემზადონ 2024 წელს ბუქარესტში ოთხმხრივი (თურქმენეთი-აზერბაიჯანი-საქართველო-რუმინეთი) მთავრობათაშორისი შეთანხმების ხელმოწერისთვის კასპია ზღვა-შავი ზღვა საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტის შექმნის შესახებ. ამავდროულად, მხარეებმა განიხილეს ტრანსპორტის სფეროში ორმხრივი სამუშაო ჯგუფების საქმიანობის კონტექსტში ადრე მიღწეული შეთანხმებების განხორციელება, ასევე, სატრანზიტო-სატრანსპორტო სფეროში ორმხრივად მომგებიანი თანამშრომლობის პერსპექტივები, მათ შორის, გლობალური კარიბჭის ინიციატივის ფარგლებში. (Global Gateway) ინიციატივა მიზნად ისახავს 300 მილიარდ ევრომდე ინვესტიციის მობილიზებას 2021 წლიდან 2027 წლამდე პერიოდში. ცნობისთვის, კასპია-შავი ზღვის სატრანსპორტო მარშრუტი, რომელიც მოიცავს რუმინეთს, საქართველოს, აზერბაიჯანსა და თურქმენეთს, მნიშვნელოვან სარგებელს მოუტანს რეგიონს. ეს მარშრუტი აძლიერებს ვაჭრობას ევროპასა და აზიას შორის, რაც ხელს უწყობს საქონლის გადაადგილებას შავ ზღვასა და კასპიის ზღვას შორის საზღვაო, სარკინიგზო და საავტომობილო ტრანსპორტის კომბინაციით. ტრანსპორტირების ხარჯების მოსალოდნელი შემცირება და მიწოდების დრო დერეფანს უფრო ეფექტიანს და ეკონომიურს გახდის. შავი ზღვა-კასპიის ზღვის საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტის ინიცირება 2018 წელს მოხდა. 2018 წლის 24-25 ოქტომბერს აშხაბადში კასპიის ზღვა-შავი ზღვის სატრანსპორტო დერეფნის თაობაზე ექსპერტთა შეხვედრა გაიმართა, რომელშიც აღნიშნული ქვეყნების წარმომადგენლები მონაწილეობდნენ. 2019 წლის მარტში, საქართველოს, რუმინეთის, აზერბაიჯანისა და თურქმენეთის საგარეო საქმეთა მინისტრებმა ხელი მოაწერეს ბუქარესტის დეკლარაციას კასპიის ზღვა – შავი ზღვის სატრანსპორტო დერეფნის განვითარების თაობაზე. საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს ინფორმაციით, ოთხი ქვეყნის საგარეო უწყების ხელმძღვანელებმა დააფიქსირეს მათი სახელმწიფოების პოლიტიკური ნება რეგიონში ახალი სატრანსპორტო დერეფნების განვითარების თაობაზე. დეკლარაციის ხელმოწერისას მინისტრებმა ხაზი გაუსვეს აღნიშნული მარშრუტის მნიშვნელობას დასავლეთისა და აღმოსავლეთის დამაკავშირებელ სატრანზიტო სქემაში და აღნიშნეს, რომ ცენტრალური აზიის ევროპასთან დაკავშირება ორი ზღვის მეშვეობით ყველაზე მოკლე და რენტაბელური მარშრუტია აქამდე არარსებულ სატრანსპორტო ქსელებში. ასევე, აღინიშნა ახალ სამარშრუტო ხაზში ერთ-ერთი მონაწილის სახით რუმინეთის – ევროკავშირის წევრი სახელმწიფოს ჩართულობა, რამაც ხელი უნდა შეუწყოს ევროკავშირის აქტიურ მონაწილეობას სატრანსპორტო მარშრუტში. განსაკუთრებით აღინიშნა ოთხივე ქვეყნის სატრანსპორტო, განსაკუთრებით კი, საზღვაო ინფრასტრუქტურის განვითარება – ფოთის პორტის მოდერნიზაცია და ანაკლიის ღრმაწყლოვანი პორტის განვითარება.
ევროკავშირი რეკორდულ, €7 მილიარდის ინვესტიციას განახორციელებს მდგრად, უსაფრთხო და „ჭკვიან სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურაში“
ევროკომისიამ, „ევროპის შეკავშირების ფონდიდან“ (Connecting Europe Facility - CEF), რომელიც ინფრასტრუქტურაში სტრატეგიული ინვესტიციების განხორციელების ინსტრუმენტს წარმოადგენს, 7 მილიარდ ევროზე მეტი მოცულობის გრანტის მისაღებად, 134 სატრანსპორტო პროექტი შეარჩია. დაფინანსების დაახლოებით 83% მოხმარდება პროექტებს, რომლებიც ევროკავშირის კლიმატის მიზნებს ემსახურება, აუმჯობესებენ ევროკავშირის სარკინიგზო, შიდა წყლისა და საზღვაო მარშრუტების ქსელს ტრანსევროპული სატრანსპორტო (TEN-T) ქსელის გასწვრივ. სარკინიგზო პროექტებს 7 მილიარდი ევროს 80% მოხმარდება. დაფინანსება მოხმარდება მსხვილ პროექტებს, რათა გააუმჯობესოს ტრანსსასაზღვრო სარკინიგზო კავშირები TEN-T ძირითადი ქსელის გასწვრივ - ბალტიის ქვეყნებში (Rail Baltica), საფრანგეთსა და იტალიას შორის (ლიონ-ტურინი) და დანიასა და გერმანიას შორის (Fehmarnbelt გვირაბი). გარდა ამისა, დაახლოებით 20 საზღვაო პორტი ირლანდიაში, ესპანეთში, ფინეთში, ნიდერლანდებში, გერმანიაში, მალტაში, ლიეტუვაში, კვიპროსზე, ხორვატიაში, საბერძნეთსა და პოლონეთში მიიღებს მხარდაჭერას ინფრასტრუქტურის განახლებისთვის - ზოგიერთი მათგანი "ენერგეტიკული ცენტრი“ გახდება. გარდა ამისა, დაფინანსდება რამდენიმე პროექტი, რომელიც გაზრდის შესაძლებლობას ევროკავშირი-უკრაინის სოლიდარობის ხაზების გასწვრივ, რომელიც უკრაინასა და ევროკავშირს შორის იმპორტისა და ექსპორტის გასაადვილებლად შეიქმნა. ეს პროექტები მოიცავს: უკრაინას, მოლდოვასა და რუმინეთს შორის სასაზღვრო გამშვებ პუნქტებზე საგზაო ტრანსპორტის ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესებას; მუშაობას უნგრეთ-უკრაინის სარკინიგზო საზღვრის გამტარუნარიანობის გაზრდაზე; გზის ახალ მონაკვეთს პოლონეთში, რომელიც აგრძელებს მას უკრაინის საზღვრამდე; აგრეთვე კვლევებს და სამუშაოს "უკრაინის რკინიგზების" ევროპის კავშირის ერთიან სარკინიგზო სივრცეში ინტეგრაციისთვის. სარკინიგზო პროექტებს 7 მილიარდი ევროს 80 % მოხმარდება. "სახელმძღვანელო პრინციპები ტრანს-ევროპული სატრანსპორტო ქსელის განვითარებისთვის" - კერძოდ, ახალი TEN-T-რეგლამენტი ძალაში შევა ხვალ, 18 ივლისს.
ყაზახეთი შუა შერეფნის სიმძლავრის გაზრდისთვის, კურიკის პორტის გაფართოებას გეგმავს
ყაზახეთი დამატებით ნავმისადგომებს შექმნის კურიკის პორტში, რომელიც ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტის (TITR, შუა შერეფანი) ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ნაწილია, იუწყება Trend. აზერბაიჯანული მედიის ცნობით, ამჟამად მიმდინარეობს გაღრმავების სამუშაო, დაგეგმილია ფსკერის გაღრმავება 1,5-2 მეტრით - მაქსიმალურ დონემდე. შუა დერეფანი - სუეცის არხის ალტერნატივა: რეალობა და პერსპექტივები
პირველი სატვირთო მატარებელი შუა დერეფნის გავლით, ახალ მარშრუტს გაივლის - აზერბაიჯანის რკინიგზა
პირველი სატვირთო მატარებელი ჩინეთიდან თურქეთში, ახალი მარშრუტით, შუა დერეფნის გავლით დაიძრა, იტყობინება Trend აზერბაიჯანის რკინიგზის (ADY) ცნობაზე დაყრდნობით. მისივე ინფორმაციით, საყოფაცხოვრებო ტექნიკითა და ყოველდღიური საჭიროების ნივთებით დატვირთული 110 კონტეინერით, მატარებელმა, რომელიც ჩინეთის Jiangsu-ს პროვინციის შუაგულში, Nanjing-დან, 28 ივნისს სტამბოლისკენ გაემართა, ცენტრალური აზია-კასპიის ზღვა-აზერბაიჯანი-საქართველოს მარშრუტი უნდა გაიაროს. „ამჟამად, ჩინეთსა და ევროპას შორის ტვირთების გადაზიდვა რამდენიმე მარშრუტით მიმდინარეობს, მათ შორის, ცენტრალური აზიის, კასპიის ზღვის, აზერბაიჯანის, საქართველოსა და შავი ზღვის გავლით,“ - ნათქვამია ADY-ის განცხადებაში.
ლონდონმა შუა დერეფნის განვითარების შესახებ კონფერენციას უმასპინძლა
ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტის (შუა დერეფნის) პროექტზე კონფერენცია ლონდონში, 11 ივნისს გაიმართა. ღონისძიების ორგანიზატორი იყო კასპიის პოლიტიკის ცენტრი (CPC). კონფერენცია დიდ ბრიტანეთში აზერბაიჯანის, ყაზახეთის, საქართველოს, სომხეთის, ყირგიზეთის, ტაჯიკეთის, თურქმენეთის, უზბეკეთის და თურქეთის ელჩების მონაწილეობით გაიმართა. ღონისძიება დაიწყო CPC-ს პრეზიდენტის ეფგან ნიფტის მისასალმებელი სიტყვებით, რომელმაც აღნიშნა, რომ „კასპიის რეგიონი არის ფარული ძვირფასი ქვა, რომელიც სავსეა პოტენციალით, განსაკუთრებით, საერთაშორისო ვაჭრობისთვის.“ „სწორედ აქ ჩნდება შუა დერეფანი, როგორც „თამაშის შემცვლელი.“ მარშრუტების ეს ქსელი ხელახლა განსაზღვრავს კავშირს, გვთავაზობს უფრო სწრაფ და ეფექტიან გადასასვლელს აღმოსავლეთსა და დასავლეთს შორის. რუსეთის სავაჭრო მარშრუტებს აფერხებს სანქციები, ხოლო საზღვაო ვაჭრობა შეზღუდულია ახლო აღმოსავლეთში საომარი მოქმედებების გამო. აშკარაა სავაჭრო გზების დივერსიფიკაციის აუცილებლობა. ამან ახალი იმპულსი შეიტანა ცენტრალურ აზიასა და სამხრეთ კავკასიაში რეგიონული სატრანსპორტო კავშირის განვითარებაში. ისეთი პროექტების შემდგომი მხარდაჭერა, როგორიცაა, შუა დერეფანი, არამხოლოდ გააძლიერებს პოლიტიკურ და ეკონომიკურ ურთიერთობებს რეგიონში, არამედ, ხელს შეუწყობს რეგიონულ მიზნებს კავშირის, ენერგიის დივერსიფიკაციისა და გრძელვადიანი განვითარების მიმართულებით,“ აღნიშნა ნიფტიმ. ღონისძიებაზე განიხილებოდა ნაბიჯები, რათა აღმოიფხვრას ინსტიტუციური დაბრკოლებები ბიზნესის წარმართვისთვის კასპიის რეგიონში და ბიზნეს შესაძლებლობების გაფართოება შუა დერეფნის ფარგლებში. გარდა ამისა, კონფერენციის ერთ-ერთი პანელი დაეთმობა შუა დერეფნის ინფრასტრუქტურის დაფინანსებას. პანელურ დისკუსიებში მონაწილეობას მიიღებენ ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკის, მსოფლიო ბანკის, UK Export Finance, TheCityUK-ის და სხვა კომპანიებისა და ფინანსური ინსტიტუტების წარმომადგენლები. ცნობისთვის, ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტი იწყება სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიიდან და ჩინეთიდან და გადის ყაზახეთის, კასპიის ზღვის, აზერბაიჯანის, საქართველოსა და შემდგომ თურქეთისა და ევროპის ქვეყნების გავლით. აზერბაიჯანის ელჩმა დიდ ბრიტანეთში ელინ სულეიმანოვმა განიხილა შუა დერეფნის გაზრდილი მნიშვნელობა, ასევე, რეგიონთაშორისი თანამშრომლობის გაღრმავება კავშირისა და მწვანე ენერგეტიკის ტრანსფორმაციის მიმართულებით. „ისრაელს [და ღაზის] შორის უახლესი [კონფლიქტის] შემთხვევაში, თქვენ მიგაჩნიათ, რომ მთელი საჰაერო მიმოსვლა აზიასა და ევროპას შორის ძირითადად აზერბაიჯანისა და საქართველოს საჰაერო სივრცის გავლით ხორციელდება. ეს თავისთავად გვიჩვენებს, თუ რამდენად მნიშვნელოვანია მსოფლიოს ეს ნაწილი.“ „ჩვენ ვმუშაობთ საქართველოსთან ერთად მწვანე ენერგიის ევროპის ბაზრებზე მიწოდებაზე. ენერგია მიდის აზერბაიჯანში, საქართველოში, შავი ზღვის ქვეშ, რუმინეთში, შემდეგ კი, უნგრეთში.“ ოსმან კორაი ერთაშმა, თურქეთის ელჩმა დიდ ბრიტანეთში, ყურადღება გაამახვილა რეგიონში მდგრადი, ხელმისაწვდომი და ინკლუზიური განვითარების აუცილებლობაზე და ხაზი გაუსვა რკინიგზაში, მილსადენებსა და ენერგეტიკაში ინვესტირების მნიშვნელობას. ევროპელი ინვესტორების მხრიდან შუა დერეფნის მიმართ მზარდი ინტერესის განხილვისას, ელჩმა ერთაშმა ხაზგასმით აღნიშნა: „ევროკავშირის ინვესტორთა სამიტი მისასალმებელი ინიციატივა იყო ყველა ჩვენგანისთვის. ვიმედოვნებთ, რომ აღნიშნული თანხა, რომელიც დაახლოებით 10 მილიარდ ევროს შეადგენს, საკმაოდ მნიშვნელოვანია რეგიონისთვის. თურქეთის ელჩმა გააფართოვა თავისი ქვეყნის როლი შუა დერეფანში: „არსებობს მსხვილი პროექტები, როგორიცაა, რკინიგზა, მილსადენები... იგივე ეხება აზერბაიჯანის ბუნებრივ გაზს, რომელიც ევროპაში TANAP-ით საქართველომდე გავიდა... უკვე ბევრი ინვესტიცია გვაქვს ამ დერეფანში და მაქსიმალურად ვცდილობთ, მეტი გავაკეთოთ.“ „შუა დერეფნის პოტენციური კომერციული და სოციალურ-ეკონომიკური სარგებლის მაქსიმალურად გამოსაყენებლად, რეგიონის ქვეყნებმა მჭიდროდ უნდა ითანამშრომლონ ერთმანეთთან და საერთაშორისო პარტნიორებთან. ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესება უნდა იყოს ეფექტური, მდგრადი და განვითარების თვალსაზრისით გამართლებული. ეს კონფერენცია შეისწავლის დერეფნის გასწვრივ ბიზნესის კოორდინაციის, პრიორიტეტებისა და ეფექტურად წარმართვის გზებს,“ - წერდა CPC ღონისძიების შესახებ.
