ეკონომიკა
ქართველი ბიზნესმენი მიხეილ ლომთაძე Forbes-ის მილიარდერთა რეიტინგში 581-ე ადგილზეა
Forbes-ის 2024 წლის მილიარდერების სიაში 48 წლის ქართველი ბიზნესმენი მიხეილ ლომთაძე 581-ე ადგილს იკავებს. მისი ქონების ღირებულება 2023 წლის შემდეგ $3.7 მილიარდიდან $5.2 მილიარდამდე გაიზარდა. რაც შეეხება „ქართული ოცნების“ დამფუძნებელს, ბიძინა ივანიშვილი 624-ე ადგილზეა და მისი ქონების ღირებულება $4.9 მილიარდს შეადგენს. ცნობისთვის, მიხეილ ლომთაძე ყაზახური საფინანსო ტექნოლოგიური [ფინტექ] კომპანიის, Kaspi-ს მმართველი საბჭოს ხელმძღვანელი და კომპანია Kaspi Bank-ის ერთ-ერთი მფლობელია. საქართველოს უმდიდრესი მოქალაქე მიხეილ ლომთაძე ყაზახეთში საუკეთესო ხელმძღვანელად დასახელდა Forbes-მა მსოფლიოს 20 უმდიდრესი ადამიანის ახალი რეიტინგი შეადგინა, მათი მთლიანი ქონება 2,5 ტრილიონ დოლარზე მეტია
მოლდოვამ აშშ-დან თხევადი გაზის პირველი პარტია მიიღო
მოლდოვის მთავრობა აძლიერებს თხევადი ბუნებრივი აირის (LNG) შესყიდვის პროცედურას, რათა რუსეთზე დამოკიდებულება შეამციროს. განაცხადა მოლდოვის ენერგეტიკის მინისტრმა ვიქტორ პარლიკოვმა. მისი თქმით, მოლდოვამ უკვე მიიღო 2,6 მლნ კუბური მეტრი LNG-ის პარტია ამერიკული მწარმოებლისგან. გაზი გემით ალექსანდროპოლისის ტერმინალში, ჯერ საბერძნეთში, შემდეგ კი, გაზსადენებით მოლდოვაში გადაიტანეს. სს Energocom-ის დირექტორის მოვალეობის შემსრულებელმა ვიქტორ ბინზარიმ აღნიშნა, რომ ეს არის საცდელი შესყიდვა ბერძნული DEPA-სგან. ამ LNG-ის ფასი კონკურენტუნარიანია. კიშინიოვი რუსულ გაზპრომზე დამოკიდებულების შემცირებას ცდილობს. ბოლო თვეებში რუსული კომპანიისგან მიწოდება დღეში 5,7 მლნ კუბურ მეტრამდე შემცირდა. მაგრამ ეს მოცულობა არ არის საკმარისი ცივ სეზონში ქვეყნის მოთხოვნის დასაკმაყოფილებლად. მოლდოვა აშშ-დან თხევადი გაზის პირველი საცდელი პარტიის იმპორტს განახორციელებს
აზერბაიჯანმა რუსეთიდან ნავთობის იმპორტი მკვეთრად შეამცირა
აზერბაიჯანმა რუსეთიდან ნავთობის იმპორტის მკვეთრი კლება დააფიქსირა. ინფორმაციას აზერბაიჯანული მედია სახელმწიფო სტატისტიკის კომიტეტზე დაყრდნობით ავრცელებს. 2024 წლის იანვარში, აზერბაიჯანმა რუსეთიდან 15 436 580 დოლარის ღირებულების 27 617,99 ტონა ნედლი ნავთობი შეიტანა. „იანვარში აზერბაიჯანმა ნედლი ნავთობის იმპორტის მოცულობა შვიდჯერ შეამცირა, 2024 წლის იანვარში აზერბაიჯანმა 15 მლნ 436,58 ათასი დოლარის ღირებულების 27 ათას 617,99 ტონა ნედლი ნავთობი შემოიტანა,“ წერს მედია.
ყაზახეთის ტერმინალიდან ჩინეთის სიანის პორტისკენ, შუა დერეფნის გასწვრივ პირველი საკონტეინერო მატარებელი გაემგზავრა
ყაზახეთის ტერმინალიდან ჩინეთის ქალაქ სიანის პორტისკენ, ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტის (TITR, შუა დერეფანი) გავლით, პირველი საკონტეინერო მატარებელი დაიძრა. იტყობინება ყაზახეთის ტრანსპორტის სამინისტრო. ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკაში სამუშაო მოგზაურობის ფარგლებში, ყაზახეთის ტრანსპორტის მინისტრი მარატ კარაბაევი ეწვია საერთაშორისო მშრალ პორტ სიანს, რომელიც ჩინეთში პირველ ადგილზეა საკონტეინერო მატარებლების გადაზიდვისა და გადამუშავების მოცულობით. მშრალი პორტის ტერიტორიაზე გაიხსნა ყაზახური ტერმინალი, რომლის სიმძლავრე 66,5 ათასი TEU იქნება წელიწადში. ცნობისთვის, „ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტი“(TITR) არის სატრანსპორტო და სავაჭრო მარშრუტი, რომელიც აზიასა და ევროპას აკავშირებს. ის რეგიონის რამდენიმე ქვეყანაზე გადის. მარშრუტი ჩინეთიდან იწყება და შუა აზიის ქვეყნებს (ყაზახეთი, უზბეკეთი და თურქმენეთი) კვეთს. ვიდრე ევროპას მიაღწევს, გადის კასპიის ზღვაში, აზერბაიჯანში, საქართველოსა და თურქეთში. რუსეთ-უკრაინის მიმდინარე ომის ფონზე, ყველა ლოგისტიკური მარშრუტი რუსეთის ფედერაციასა და დასავლეთს შორის შეწყვეტილია, ასევე ახლო აღმოსავლეთში კონფლიქტების ამჟამინდელმა ესკალაციამ, წითელ ზღვასა და სუეცის არხში გადაზიდვები შეაფერხა, ამდენად, შუა დერეფნის, როგორც უსაფრთხო მარშრუტის როლი მხოლოდ გაიზრდება, რასაც პროგნოზებიც ამყარებს: 2025 წლისთვის შუა დერეფნის გასწვრივ ტრანსპორტირების მოცულობა წელიწადში 10 მილიონ ტონა ტვირთს მიაღწევს. 2023 წელს ამ მარშრუტით 2,75 მილიონი ტონა ტვირთი გადაიზიდა, რაც 64%-ით მეტია 2022 წელთან შედარებით.
საქსტატი: თებერვალში საქართველოს ეკონომიკა 9.5 პროცენტით გაიზარდა
სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის წინასწარი შეფასებით, 2024 წლის თებერვალში, წინა წლის შესაბამის პერიოდთან შედარებით, რეალური მთლიანი შიდა პროდუქტის ზრდამ 9.5 პროცენტი შეადგინა, ხოლო იანვარი-თებერვლის საშუალო მაჩვენებელი 7.7 პროცენტია. საქსტატის ინფორმაციით, 2024 წლის თებერვალში, წინა წლის შესაბამის პერიოდთან შედარებით, ზრდის მიმართულებით მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა ისეთმა დარგებმა, როგორიცაა დამამუშავებელი მრეწველობა, მშენებლობა, პროფესიული, სამეცნიერო და ტექნიკური საქმიანობები, ინფორმაცია და კომუნიკაცია, ტრანსპორტი და დასაწყობება. კლების ტენდენცია დაფიქსირდა ენერგეტიკის და სამთომოპოვებითი მრეწველობის სექტორებში.
წითელ ზღვაში დაძაბულობის გამო, სამხრეთ კორეამ თებერვალში ყაზახური CPC Blend-ის კლასის ნავთობის იმპორტი შეაჩერა
სამხრეთ კორეამ აზიის მესამე უმსხვილეს ნედლეულის იმპორტიორ, ყაზახეთის ნავთობის (CPC Blend) შესყიდვა შეაჩერა. „ლოგისტიკა ნავთობის შესყიდვისთვის ძალიან ძვირი და არაეფექტიანია წითელი ზღვის საზღვაო უსაფრთხოების მუდმივი პრობლემების ფონზე,“ განაცხადეს Spglobal-ის წყაროებმა. სამხრეთ კორეა ნედლი ნავთობის მუდმივი მომხმარებელი იყო. თუმცა, თებერვალში ნულოვანი გადაზიდვები დაფიქსირდა, რაც იყიო პირველი შემთხვევა, როდესაც სამხრეთ კორეამ ვერ შეძლო ნავთობის მიღება 2020 წლის ოქტომბრის შემდეგ. სამხრეთ კორეის ტოპ გადამამუშავებელმა SK Innovation-მა და მისმა გადაზიდვის შვილობილმა SK Shipping-მა აღნიშნეს, რომ ყაზახეთის (CPC Blend) ნედლეულის გადაზიდვებისთვის ლოგისტიკური ხარჯების მკვეთრი ზრდა დიდი შეშფოთებაა და ისინი ყურადღებით განაგრძობენ რისკების შეფასებას. სამხრეთ კორეამ შეიძლება, კვლავ მიიღოს რამდენიმე ტვირთი უახლოეს თვეებში, რადგან ჩამოსვლის შეფერხებებიც ფიქსირდება, რადგან როგორც ცნობილია, გადამზიდავები კეთილი იმედის კონცხის გავლით (აფრიკის სამხრეთით მდებარე კონცხი; მდებარეობს სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკაში კაპის ნახევარკუნძულზე, კეიპტაუნის სამხრეთით, რედ.) მოძრაობენ. „თუმცა, მოსალოდნელია, რომ გადამამუშავებელი მწარმოებლები მნიშვნელოვნად შეამცირებენ CPC Blend ნედლი ნავთობის შესყიდვებს მომავალში, ამბობე სეულში დაფუძნებული Korea Petroleum Association-ის ანალიტიკოსები. როგორც ცნობილია, წითელ ზღვაში გემებზე ჰუსიტების თავდასხმების დაწყებიდან, სუეცის არხის გავლით ტვირთების გადაზიდვის მოცულობა 55%-ით შემცირდა. საერთაშორისო საზღვაო ორგანიზაციის (IMO) შეფასებით, სუეცის არხმა ტვირთის დაახლოებით ორი მესამედი წითელ ზღვაში დაძაბულობის გამო დაკარგა და ეს ტვირთი ახლა სამხრეთ აფრიკაში გადის. რიგმა გადამზიდავმა კომპანიებმა გადაწყვიტეს, მთლიანად შეაჩერონ ტრანსპორტირება წითელი ზღვის გავლით.
აზერბაიჯანი საქართველოს საზღვრამდე გზის გაფართოების სამუშაოს ასრულებს
აზერბაიჯან-საქართველოს სახელმწიფო საზღვრამდე ბაქო-ალიათ-ღაზახის 130-კილომეტრიანი გზის განჯა-ღაზახის მონაკვეთზე მაგისტრალის 4 ზოლამდე გაფართოების პროექტი სრულდება. აზერბაიჯანის საავტომობილო გზების სახელმწიფო სააგენტოს განცხადებით, მაგისტრალი, განჯა-ღაზახი-საქართველოს საზღვარი, რომელიც „აბრეშუმის გზის“ განუყოფელი ნაწილია, 27,5 მეტრამდე გაფართოვდა, ხოლო გზის საფარი 4-6 ზოლისგან შედგება, რომელთაგან თითოეულის სიგანე 3,75 მეტრია. „მთავარი მაგისტრალი, ბაქო-ღაზახი-საქართველოს სახელმწიფო საზღვარი აზერბაიჯანის გავლით გამავალი საერთაშორისო სატრანსპორტო დერეფნის განუყოფელი ნაწილია, რომელიც მნიშვნელოვან როლს შეასრულებს ევროპასა და აზიას შორის როგორც საერთაშორისო, ისე შიდა საავტომობილო ტრანსპორტირების გაზრდაში,“ - წერია განცხადებაში. საავტომობილო გზის მონაკვეთზე სამშენებლო სამუშაო სამ ლოტად მიმდინარეობს. კერძოდ, პირველ და მეორე ლოტზე, ასევე, მესამე ლოტის ნაწილზე სამშენებლო სამუშაოები უკვე დასრულებულია, ხოლო 2023 წლის 7 აგვისტოს 102 კმ საერთო სიგრძის განჯა-ღაზახბეილის მონაკვეთი აზერბაიჯანის პრეზიდენტ ილჰამ ალიევმა გახსნა. ამ მონაკვეთზე 1b ტექნიკური კლასის გზის რეკონსტრუქცია ჩატარდა, რაც აზერბაიჯანის რეგიონების სოციალური და ეკონომიკური განვითარების 2019-2023 წლების სახელმწიფო პროგრამის ფარგლებში განხორციელდა. სულ 67 მიწისქვეშა გადასასვლელი, 19 საგზაო კვანძი და 17 ხიდი გაკეთდა. ამჟამად სამშენებლო სამუშაო ღაზახბეილი-საქართველოს საზღვრამდე საავტომობილო გზის 28-კილომეტრიან მონაკვეთზე, პროექტის 102,2-130,15 კმ-ზე გრძელდება. მიმდინარეობს ახალი ნიადაგის დაგება, ასევე, წყალსადენების, მიწისქვეშა გადასასვლელებისა და ხიდების მშენებლობა. პარალელურად მიმდინარეობს სამუშაოები ნატეხი ქვის საძირკვლისა და ასფალტობეტოვანი საფარის მოწყობაზე. პროექტის მიხედვით, საჭირო ადგილებზე ავტობუსის 28 გაჩერება დამონტაჟდება.
მსოფლიო ბანკი შუა დერეფნის გავლით სარკინიგზო მიმოსვლის გაზრდას პროგნოზირებს
ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტით (TITR, შუა დერეფანი) სარკინიგზო მიმოსვლის მთლიანი მოცულობა გაიზრდება, იუწყება აზერბაიჯანული მედი მსოფლიო ბანკის (WB) პროგნოზებზე დაყრდნობით. მოსალოდნელია, რომ სარკინიგზო სეგმენტის გასწვრივ ტრანსპორტის მთლიანი მოცულობა 30 პროცენტით გაიზრდება. განმარტავენ მსოფლიო ბანკის ექსპერტები. „TITR-ის ქვეყნებისთვის დერეფნის განვითარებას შეუძლია, გადამწყვეტი როლი შეასრულოს უწყვეტი და საიმედო ლოგისტიკური ჯაჭვების უზრუნველსაყოფად, ასევე, ექსპორტის დივერსიფიკაციისა და სხვადასხვა ეკონომიკური სექტორების განვითარების სტიმულირებაში,“ - აღნიშნა მსოფლიო ბანკმა. აღსანიშნავია, რომ TITR წელს 10 წლის იუბილეს აღნიშნავს. გასულ წელს რკინიგზით შუა დერეფანში 2,75 მილიონი ტონა ტვირთი გადაიზიდა, 2024 წელს კი, ეს მაჩვენებელი ოთხ მილიონ ტონას მიაღწევს. შუა დერეფანს 2030 წლისთვის ვაჭრობის მოცულობის გასამმაგება შეუძლია - რა წერია მსოფლიო ბანკის ანგარიშში
„რუსეთს ადრე თითქმის მონოპოლია ჰქონდა“ - აშშ-მ განაცხადა, რომ სამხრეთის გაზის დერეფნის გაფართოებას მხარს უჭერს
აშშ სამხრეთის გაზის დერეფნის გაფართოებას მხარს უჭერს. ამის შესახებ აშშ-ის ენერგეტიკული რესურსების საკითხებში მდივნის თანაშემწის მოადგილემ განაცხადა. კიმბერლი ჰარინგტონი სამხრეთის გაზის დერეფნის მრჩეველთა საბჭოს მე-10 შეხვედრაში მონაწილეობის მისაღებად, ბაქოში იმყოფებოდა. მისი შეფასებით, ევროპის ენერგეტიკული უსაფრთხოების გაძლიერება მხოლოდ დივერსიფიკაციისა და გაუმჯობესებული მარშრუტების რაოდენობის გაზრდით არის შესაძლებელი და ამ მხრივ, მნიშვნელოვანია სამხრეთის გაზის დერეფანი. „ჩვენ გვინდა, დავრწმუნდეთ, რომ ენერგია იარაღად არ იქნება გამოყენებული ჩვენი პარტნიორებისა და მოკავშირეების წინააღმდეგ. ეს უკვე ვნახეთ. ბოლო დროს ევროპაში უფრო მეტი ინტერკონექტორი გამოჩნდა, მათ შორის - საბერძნეთ-ბულგარეთის დამაკავშირებელი, რომლითაც აზერბაიჯანული გაზის მიწოდება ხდება. რაც უფრო მეტი აზერბაიჯანული გაზი მიაღწევს ევროპის ბევრ ქვეყანაში, ეს მით უკეთესი იქნება. ეს ინტერკონექტორი მუშაობს გარკვეულ ტერიტორიაზე, სადაც ადრე რუსეთს თითქმის მონოპოლია ჰქონდა. ჩვენ გავაგრძელებთ ამ ძალისხმევის მხარდაჭერას და ვფიქრობთ, რომ აზერბაიჯანული გაზის მიწოდების გაფართოება ვითარებას მრავალი ქვეყნისთვის შეცვლის,“ - განაცხადა კიმბერლი ჰარინგტონმა. ცნობისათვის, სამხრეთის გაზის დერეფანმა ევროპაში ტრანსპორტირება აზერბაიჯანული გაზის 2020 წლის 31 დეკემბერს დაიწყო. ის კასპიის ზღვის რეგიონიდან ევროპის ქვეყნებში გაზის ტრანსპორტირებას საქართველოსა და თურქეთის გავლით ახორციელებს. პროექტის ღირებულებამ პროგნოზირებულ $45 მილიარდთან შედარებით, $33 მილიარდი შეადგინა. SGC პროექტზე კაპიტალური ხარჯები, სავარაუდოდ, სრულად ანაზღაურდება 8-10 წლის განმავლობაში. 2022 წლის ივლისში აზერბაიჯანი და ევროკავშირი შეთანხმდნენ, რომ 2027 წლისთვის, სამხრეთ გაზის დერეფნის გავლით, გაზის მიწოდების მოცულობა გაზარდონ. სამხრეთის გაზის დერეფანი არის ევროკომისიის ინიციატივა, რომელიც კასპიისა და ახლო აღმოსავლეთის რეგიონებიდან ევროპისკენ ბუნებრივი გაზის მიწოდებას უზრუნველყოფს. აშშ-სთან შევთანხმდით, რომ სამხრეთის გაზის დერეფნის გაფართოებისთვის ვითანამშრომლოთ - აზერბაიჯანის ენერგეტიკის მინისტრი
შუა დერეფანი - სუეცის არხის ალტერნატივა: რეალობა და პერსპექტივები
ბოლო ორი წლის გეოპოლიტიკურმა ცვლილებებმა შუა დერეფნის (ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო დერეფნის) მნიშვნელობა მკვეთრად გაზარდა. პირველ რიგში, რუსეთ-უკრაინის კონფლიქტი და გასული წლის ბოლოდან ჰუსიტების თავდასხმა წითელ ზღვაში, გავლენას ახდენს გლობალურ სავაჭრო მარშრუტებზე. სატრანსპორტო დერეფნები აზიიდან, ძირითადად ჩინეთიდან ევროპისაკენ, და ევროპელების მიერ მოხმარებული პროდუქტების მიწოდების ჯაჭვები შეფერხებულია, რამაც საბოლოოდ ხარჯები მნიშვნელოვნად გაზარდა. ამ თემას აზერბაიჯანული მედია სტატიას უძღვნის და ანტალიის ფორუმზე გაკეთებული განცხადებები მოჰყავს. კერძოდ, აზერბაიჯანის პრეზიდენტის თანაშემწემ, პრეზიდენტის ადმინისტრაციის საგარეო პოლიტიკის დეპარტამენტის ხელმძღვანელმა ჰიკმატ ჰაჯიევმა ფორუმზე გამოსვლისას ხაზგასმით აღნიშნა, რომ კავკასიის ტერიტორიის გავლით ჩინეთსა და ევროკავშირს შორის წლიური სავაჭრო ბრუნვა 700 მილიარდ დოლარს აღემატება. „ამჟამად ჩრდილოეთ დერეფანი პრაქტიკულად პარალიზებულია ცნობილი მიზეზების გამო, რაც ზრდის კავკასიის რეგიონის მნიშვნელობას, რომელიც არის ცენტრი ამ ორ სავაჭრო პარტნიორს შორის. „ამრიგად, სამხრეთ კავკასიას და შუა დერეფანს შეუძლია, უზრუნველყოს ფართო სტრატეგიული კავშირი, რაც აზერბაიჯანული მხარის განზრახვაა. ჩვენ ვხედავთ დამატებით აქცენტს რეგიონის პოტენციალზე, რათა უზრუნველყოფილი იყოს ტვირთების გადაზიდვა ჩინეთიდან ევროპაში,“ - განაცხადა ჰაჯიევმა. „ახლახან ბალკანეთისა და შავი ზღვის ფორუმის ფარგლებში, როგორც ჩინეთმა, ასევე ევროკავშირმა გამოხატეს საერთო ინტერესი შუა დერეფნის განვითარების მიმართ - გეოპოლიტიკური პრობლემების გადასაჭრელად და მიწოდების ჯაჭვების უსაფრთხოების გასაუმჯობესებლად. ევროპულმა და საერთაშორისო ფინანსურმა ინსტიტუტებმა გამოთქვეს მზადყოფნა, გამოყონ 10 მილიარდი ევრო ცენტრალური აზიის რეგიონში სატრანსპორტო კავშირების, პირველ რიგში, ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო დერეფნის განვითარებისთვის,“ ვკითხულობთ სტატიაში. როგორც ცნობილია, წითელ ზღვაში გემებზე ჰუსიტების თავდასხმების დაწყებიდან, სუეცის არხის გავლით ტვირთების გადაზიდვის მოცულობა 55%-ით შემცირდა. საერთაშორისო საზღვაო ორგანიზაციის (IMO) შეფასებით, სუეცის არხმა ტვირთის დაახლოებით ორი მესამედი წითელ ზღვაში დაძაბულობის გამო დაკარგა და ეს ტვირთი ახლა სამხრეთ აფრიკაში გადის. რიგმა გადამზიდავმა კომპანიებმა გადაწყვიტეს, მთლიანად შეაჩერონ ტრანსპორტირება წითელი ზღვის გავლით. ამ ფონზე, გადამზიდავები გრძელ შემოვლით მარშრუტს ირჩევენ კეთილი იმედის კონცხის გავლით (აფრიკის სამხრეთით მდებარე კონცხი; მდებარეობს სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკაში კაპის ნახევარკუნძულზე, კეიპტაუნის სამხრეთით, რედ.), იმავდროულად, ევროკავშირში, ჩინეთსა და სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის ქვეყნებში სულ უფრო მეტ ყურადღებას აქცევენ შუა დერეფანს, რომელიც გადის ცენტრალური აზიისა და სამხრეთ კავკასიის სახელმწიფოების ტერიტორიაზე - იგი განიხილება როგორც ოპტიმალური ვარიანტი თურქეთის, ახლო აღმოსავლეთისა და ევროპის ბაზარზე, დროისა და უსაფრთხოების თვალსაზრისით. აერბაიჯანული მედიის ცნობით, ბოლო წლების განმავლობაში აზერბაიჯანი შუა დერეფნის კომბინირებული საზღვაო და სარკინიგზო კომპონენტის შესაძლებლობების გაფართოებაზე აქტიურად მუშაობდა, რაც ასევე მოიცავს საქონლის გადაზიდვას ბაქო-თბილისი-ყარსის (BTK) სარკინიგზო მაგისტრალითა და ბაქოს პორტით. როგორც ჰაჯიევმა აღნიშნა, აზერბაიჯანი ახორციელებს ინვესტიციას ბაქოს ალათის პორტის გამტარუნარიანობის გასაზრდელად, რათა წელიწადში 25 მილიონ ტონას მიაღწიოს. „აზერბაიჯანმა ახლახან დაიწყო დამატებითი ინვესტიციების განხორციელება საქართველოსთან ერთად BTK-ის ქართული სეგმენტის გამტარუნარიანობის გაზრდის მიზნით. ჩვენ თურქ კოლეგებთანაც შევთანხმდით ყარსიდან ნახიჩევანამდე რკინიგზის გაყვანაზე,“ - განაცხადა აზერბაიჯანი პრეზიდენტის თანაშემწემ. 230 კილომეტრიანი ხაზი ყარსი-იგდირიდან დაიწყება და ნახიჩევანამდე გაგრძელდება. იქიდან ხაზი დაუკავშირდება ირანის, ავღანეთისა და პაკისტანისკენ მიმავალ სარკინიგზო ხაზს. ამდენად, თურქეთს ლოგისტიკაში დიდი უპირატესობა ექნება. რაც შეეხება BTK-ის ქართულ მონაკვეთზე მუშაობას, სტატიის ავტორი წერს, რომ მისი დასრულება ორ თვეში იგეგმება. დღეს საქართველოში აზერბაიჯანის, თურქეთისა და საქართველოს რკინიგზის ადმინისტრაციების ხელმძღვანელების სამმხრივი შეხვედრა იმართება, სადაც განიხილება ამ სამუშაოს განხორციელების მიმდინარეობა და დაჩქარება. ეს მნიშვნელოვნად შეამცირებს ტვირთების გადაზიდვის დროს აზიასა და ევროპას შორის, რაც აუცილებელი პირობაა დამატებითი ტვირთების ნაკადების მოსაზიდად. საწყის ეტაპზე, მოდერნიზაციის შემდეგ, BTK-ის გავლით ტვირთის გადაზიდვის მოცულობა წელიწადში 5 მილიონ ტონას შეადგენს. ცნობისთვის, „ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტი“(TITR) არის სატრანსპორტო და სავაჭრო მარშრუტი, რომელიც აზიასა და ევროპას აკავშირებს. ის რეგიონის რამდენიმე ქვეყანაზე გადის. მარშრუტი ჩინეთიდან იწყება და შუა აზიის ქვეყნებს (ყაზახეთი, უზბეკეთი და თურქმენეთი) კვეთს. ვიდრე ევროპას მიაღწევს, გადის კასპიის ზღვაში, აზერბაიჯანში, საქართველოსა და თურქეთში. კერძოდ, შუა დერეფნის მარშრუტების გასწვრივ მატარებლებითა და სატვირთო მანქანებით (non-oil) ტვირთის, მათ შორის, საკონტეინერო ტვირთის გადაზიდვას საშუალოდ დაახლოებით 20-25 დღე სჭირდება, რაც მნიშვნელოვნად ნაკლებია, ჩინეთიდან და სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიიდან ტვირთის გადაზიდვასთან შედარებით, საზღვაო გზით, იმედის კონცხის შემოვლით სამხრეთ აფრიკაში, რასაც საშუალოდ თვენახევარი მაინც სჭირდება. საქონლის მიწოდებას ტრადიციული მარშრუტებით, აღმოსავლეთსა და დასავლეთს შორის და საპირისპირო მიმართულებით - 53 დღე სჭირდება (თუ გადაიგზავნება სუეცის არხით). „რუსეთ-უკრაინის მიმდინარე ომის ფონზე, ყველა ლოგისტიკური მარშრუტი რუსეთის ფედერაციასა და დასავლეთს შორის შეწყვეტილია, ასევე ახლო აღმოსავლეთში კონფლიქტების ამჟამინდემა ესკალაციამ, წითელ ზღვასა და სუეცის არხში გადაზიდვები შეაფერხა, ამდენად, შუა დერეფნის, როგორც უსაფრთხო მარშრუტის როლი მხოლოდ გაიზრდება, რასაც პროგნოზებიც ამყარებს: 2025 წლისთვის შუა დერეფნის გასწვრივ ტრანსპორტირების მოცულობა წელიწადში 10 მილიონ ტონა ტვირთს მიაღწევს. 2023 წელს ამ მარშრუტით 2,75 მილიონი ტონა ტვირთი გადაიზიდა, რაც 64%-ით მეტია 2022 წელთან შედარებით,“ წერს აზერბაიჯანული მედია. შუა დერეფანს 2030 წლისთვის ვაჭრობის მოცულობის გასამმაგება შეუძლია - რა წერია მსოფლიო ბანკის ანგარიშში
შუა დერეფანი შესაძლოა, მნიშვნელოვანი დამაკავშირებელი რგოლი გახდეს ჩინეთსა და ევროკავშირს შორის - აზერბაიჯანი
ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტი, შუა დერეფანი, შეიძლება, მნიშვნელოვანი დამაკავშირებელი რგოლი გახდეს ჩინეთსა და ევროკავშირს შორის. ამის შესახებ პრეზიდენტის ადმინისტრაციის საგარეო პოლიტიკის დეპარტამენტის ხელმძღვანელმა Global Times-თან ინტერვიუში განაცხადა. „რაც მთავარია, ჩვენ ვხედავთ ჩინეთ-აზერბაიჯანის პარტნიორობას, როგორც მნიშვნელოვანს Belt and Road Initiative-ის (BRI) (ერთი სარტყელი ერთი გზა) ფარგლებში, განსაკუთრებით შუა დერეფნის კონტექსტში. შუა დერეფანი შეიძლება, გახდეს მნიშვნელოვანი დამაკავშირებელი რგოლი ჩინეთსა და ევროკავშირს შორის,“ აღნიშნა ჰიკმეტ ჰაჯიევმა. ჰაჯიევის თქმით, აზერბაიჯანმა ცენტრალური აზიის ქვეყნებთან ერთად, რომლებიც კასპიისა და შავი ზღვის გასწვრივ მდებარეობენ, შეიძლება, ძლიერი პარტნიორობა დაამყაროს. „ეს კარგად შეესაბამება BRI-ს და ხაზს უსვამს სტრატეგიულ პარტნიორობას ჩინეთსა და აზერბაიჯანს შორის," აღნიშნავს ჰაჯიევი. მან ასევე აღნიშნა, რომ აზერბაიჯანი ჩინეთთან სავაჭრო ურთიერთობებში სტაბილურ ზრდას ხედავს. შუა დერეფანი - სუეცის არხის ალტერნატივა: რეალობა და პერსპექტივები
ლარი დოლართან და ევროსთან გამყარდა
ეროვნული ბანკის მიერ გამოქვეყნებული მონაცემების თანახმად, დღევანდელი ვაჭრობის შედეგად 1 აშშ დოლარის ღირებულება 2.7000 ლარი გახდა. კურსი, რომელიც დღეს მოქმედებდა, 2.7060 ლარი იყო. რაც შეეხება ევროს, მისი კურსი 2.9214 ლარია. მაშინ, როცა დღეს მოქმედი კურსი 2.9544 ლარს შეადგენდა. დღევანდელი ვაჭრობის შედეგად მიღებული კურსები ძალაში ხვალ შევა.
ლარი დოლართან გამყარდა, ევროსთან გაუფასურდა
22 მარტისთვის ერთი ამერიკული დოლარი 2.7060 ლარი, ევრო კი, 2.9544 ლარი ეღირება. დღეს ოფიციალური კურსით, ერთი ამერიკული დოლარი 2.7106 ლარი ღირდა, ევრო – 2.9383 ლარი. დღევანდელი ვაჭრობის შედეგად მიღებული კურსი ხვალ, 22 მარტს ამოქმედდება.
აზერბაიჯანმა საზღვაო გადაზიდვები 16%-ით გაზარდა
2024 წლის იანვარ-თებერვალში აზერბაიჯანში საზღვაო ტრანსპორტით 1 273 900 ტონა ტვირთი გადაიზიდა, რაც წინა წელთან შედარებით, 15,9%-ით მეტია, იტყობინება სახელმწიფო სტატისტიკური კომიტეტი. ტვირთის ნახევარზე მეტი (50,5%) ნავთობი და ნავთობპროდუქტები იყო.
2023 წელს საქართველოს ეკონომიკა 10,1%-ით გაიზარდა - საქსტატი
საქსტატის წინასწარი მონაცემებით, გასულ, 2023 წელს საქართველოს ეკონომიკა 10,1 პროცენტით გაიზარდა. თუკი 2022 წელს მშპ მიმდინარე ფასებში 72 860,1 ათასი ლარი იყო, გასულ წელს 80 246,1 ათასი გახდა. შემცირებულია სოფლის სატყეო და თევზის მეურნეობით მიღებული შემოსავლები. საქართველოს ეკონომიკის ყველაზე დიდი წილი მოდის საცალო და საბითუმო ვაჭრობაზე, შემდეგ ადგილზეა უძრავ ქონებასთან დაკავშირებილი საქმიანობები, მესამეზე კი - მრეწველობა. სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის წინასწარი მონაცემებით, 2023 წელს საქართველოში მთლიანი შიდა პროდუქტის მოცულობა მიმდინარე ფასებში 80 246.1 მლნ. ლარს გაუტოლდა, რაც 10.1 პროცენტით აღემატება წინა წლის შესაბამის მაჩვენებელს, ხოლო რეალური მთლიანი შიდა პროდუქტის ზრდამ 2023 წელს, წინა წელთან შედარებით, 7.5 პროცენტი შეადგინა. საქსტატის ცნობით, მთლიანი შიდა პროდუქტის დეფლატორის პროცენტული ცვლილება 2023 წელს 2.5 პროცენტით განისაზღვრა. უწყების ანგარიშის მიხედვით, მთლიანი შიდა პროდუქტის დარგობრივ სტრუქტურაში ყველაზე დიდი წილით გამოირჩევა საბითუმო და საცალო ვაჭრობა; ავტომობილების და მოტოციკლების რემონტი და უძრავ ქონებასთან დაკავშირებული საქმიანობები. შემდგომ პოზიციებს იკავებს დამამუშავებელი მრეწველობა, მშენებლობა, სოფლის სატყეო და თევზის მეურნეობა, სახელმწიფო მმართველობა და თავდაცვა; სავალდებულო სოციალური უსაფრთხოება, ტრანსპორტი და დასაწყობება, ინფორმაცია და კომუნიკაცია, საფინანსო და სადაზღვევო საქმიანობები. „2023 წელს, წინა წლის შესაბამის პერიოდთან შედარებით, ზრდის მიმართულებით მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა შემდეგმა დარგებმა: საბითუმო და საცალო ვაჭრობა; ავტომობილების და მოტოციკლების რემონტი (13.6 პროცენტი), მშენებლობა (17.2 პროცენტი), ინფორმაცია და კომუნიკაცია (27.4 პროცენტი), სახელმწიფო მმართველობა და თავდაცვა; სავალდებულო სოციალური უსაფრთხოება (13.7 პროცენტი), ტრანსპორტი და დასაწყობება (13.3 პროცენტი), განათლება (18.9 პროცენტი), პროფესიული, სამეცნიერო და ტექნიკური საქმიანობები (19.1 პროცენტი), დამამუშავებელი მრეწველობა (3.3 პროცენტი), საფინანსო და სადაზღვევო საქმიანობები (7.1 პროცენტი). კლება აღინიშნა შემდეგ დარგებში: ჯანდაცვა და სოციალური მომსახურების საქმიანობები (-15.4 პროცენტი), უძრავ ქონებასთან დაკავშირებული საქმიანობები (-2.5 პროცენტი), სოფლის, სატყეო და თევზის მეურნეობა (-2.8 პროცენტი),“ – აღნიშნულია საქსტატის მიერ გამოქვეყნებულ ანგარიშში. გასულ წელს მშპ-მა ერთ სულ მოსახლეზე 8 210.1 აშშ დოლარი შეადგინა.
ლარი დოლართან გაუფასურდა, ევროსთან გამყარდა
ეროვნული ბანკის მიერ გამოქვეყნებული მონაცემების თანახმად, დღევანდელი ვაჭრობის შედეგად 1 აშშ დოლარის ღირებულება 2.7128 ლარი გახდა. კურსი, რომელიც დღეს მოქმედებდა, 2.7098 ლარი იყო. რაც შეეხება ევროს, მისი კურსი 2.9420 ლარია. მაშინ, როცა დღეს მოქმედი კურსი 2.9529 ლარს შეადგენდა. დღევანდელი ვაჭრობის შედეგად მიღებული კურსები ხვალ შევა ძალაში. ცნობისთვის, გუშინ, 18 მარტს, ლარი დოლართან და ევროსთან გაუფასურდა.
შუა დერეფანი რეგიონის მიღმა მყოფი სხვა მოთამაშეების ყურადღებასაც იპყრობს - აზერბაიჯანი
ყაზახეთში აზერბაიჯანის საელჩოს მრჩეველმა როვშან კაზიმოვმა, აზერბაიჯან-ყაზახეთის ექსპერტთა საბჭოს მესამე შეხვედრის, ფარგლებში მრგვალი მაგიდის დროს განაცხადა, რომ შუა დერეფნის პოტენციალი მოთამაშეების ყურადღებას რეგიონის მიღმაც იპყრობს. „აზერბაიჯანსა და ყაზახეთს შორის ურთიერთობები ყველა სფეროში ვითარდება. მე მინდა, განსაკუთრებული ყურადღება გავამახვილო თანამშრომლობაზე სატრანსპორტო და ლოგისტიკის სექტორში. მიმდინარე გეოპოლიტიკური სიტუაცია და გლობალურ ეკონომიკაში დაფიქსირებული ტენდენციები მოითხოვს ამ სფეროში თანამშრომლობის გაძლიერებას. შუა დერეფანი იპყრობსარამხოლოდ რეგიონის ქვეყნების, არამედ, რეგიონის მიღმა მყოფი სხვა მოთამაშეების ყურადღებას,“ - განაცხადა კაზიმოვმა. მან ხაზი გაუსვა, რომ შუა დერეფნის გადამწყვეტი ელემენტია ზანგეზურის დერეფანი. „ამჟამად აზერბაიჯანი აქტიურად არის ჩართული ამ სატრანსპორტო არტერიის გახსნაში, რაც ხელს შეუწყობს რეგიონის ყველა ქვეყნის ეკონომიკურ აღმავლობას. ზანგეზურის დერეფნის მონაკვეთზე, რომელიც გადის აზერბაიჯანის ტერიტორიაზე, სამუშაოს მნიშვნელოვანი ნაწილი უკვე განხორციელდა,“ - დასძინა დიპლომატმა. შუა დერეფანი - სუეცის არხის ალტერნატივა: რეალობა და პერსპექტივები
სად და რა ფასად შეგიძლიათ ბინების შეძენა
2024 წლის თებერვალში თბილისში 3 444 ბინა გაიყიდა. ამის შესახებ „გალთ ენდ თაგარტის“ კვლევაშია აღნიშნული. მათივე კვლევის თანახმად, შედარებისთვის, გაყიდული ბინების რაოდენობა 2023 წლის თებერვალში 3 413, 2022 წლის ამავე თვეში კი 3 034 იყო. აღსანიშნავია, რომ 2024 წლის თებერვალში დედაქალაქში გაყიდული ბინებიდან პირველადი გაყიდვები იყო - 1 659, ხოლო მეორადი - 1 785. ცნობისთვის, პირველადი გაყიდვები არის სამშენებლო კომპანიების/დეველოპერების მიერ გაყიდული უძრავი ქონება; მეორადი კი - ინდივიდუალური მესაკუთრის მიერ გაყიდული უძრავი ქონება როგორც 2013 წლის შემდეგ გაცემული ნებართვებით აშენებულ პროექტში (ახალი პროექტი), ასევე ინდივიდუალური მესაკუთრის მიერ გაყიდული ქონება 2013 წლამდე გაცემული ნებართვით აშენებულ პროექტებში (ძველი პროექტი). რაც შეეხება, თბილისის უბნებს, სადაც ბინები ყველაზე ძვირი და იაფია, 2024 წლის თებერვლის მონაცემებით, სტატისტიკა ასეთია: მთაწმინდა - საშუალო ფასი 1 კვადრატულ მეტრზე 2 683 აშშ დოლარია; ვაკე - საშუალო ფასი 1 კვადრატულ მეტრზე 2 337 აშშ დოლარია; ჩუღურეთი - საშუალო ფასი 1 კვადრატულ მეტრზე 1 588 აშშ დოლარია; კრწანისი - საშუალო ფასი 1 კვადრატულ მეტრზე 1 482 აშშ დოლარია; საბურთალო - საშუალო ფასი 1 კვადრატულ მეტრზე 1 450 აშშ დოლარია; დიდუბე - საშუალო ფასი 1 კვადრატულ მეტრზე 1 222 აშშ დოლარია; ისანი - საშუალო ფასი 1 კვადრატულ მეტრზე 1 203 აშშ დოლარია; ნაძალადევი - საშუალო ფასი 1 კვადრატულ მეტრზე 1 117 აშშ დოლარია; გლდანი - საშუალო ფასი 1 კვადრატულ მეტრზე 1 024 აშშ დოლარია; სამგორი - საშუალო ფასი 1 კვადრატულ მეტრზე 989 აშშ დოლარია; დიდი დიღომი - საშუალო ფასი 1 კვადრატულ მეტრზე 971 აშშ დოლარია; ვაშლიჯვარი - საშუალო ფასი 1 კვადრატულ მეტრზე 955 აშშ დოლარია.
რეფინანსირების განაკვეთი 0,75%-ით მცირდება და 8,25% გახდება
საქართველოს ეროვნული ბანკის მონეტარული პოლიტიკის კომიტეტმა 2024 წლის 13 მარტს მონეტარული პოლიტიკის განაკვეთის (რეფინანსირების განაკვეთის) 0.75 პროცენტული პუნქტით შემცირების გადაწყვეტილება მიიღო. მონეტარული პოლიტიკის განაკვეთი 8.25 პროცენტს შეადგენს. ეროვნული ბანკის განმარტებით, საქართველოში დაბალინფლაციური გარემო ნარჩუნდება და მთლიანი ინფლაცია კვლავ მიზნობრივი მაჩვენებლის ქვემოთაა. თებერვალში ფასების საერთო დონე წლიურად 0.3 პროცენტით გაიზარდა, ხოლო საბაზო ინფლაციამ 2.4 პროცენტი შეადგინა. აღსანიშნავია, რომ დაბალი ინფლაცია, როგორც შიდა, ასევე საგარეო ფაქტორების ერთობლიობის შედეგია. დაბალი ინფლაციის ძირითად განმაპირობებელ ფაქტორს, ერთი მხრივ, მკაცრი მონეტარული პოლიტიკისა და შემცირებული ინფლაციური მოლოდინების გამო, ადგილობრივად წარმოებული პროდუქტების კლებადი ინფლაცია (2.4 პროცენტი) წარმოადგენს. მეორე მხრივ კი, ომისგან და პანდემიისგან გამოწვეული საგარეო შოკების თანდათანობით მილევამ ინფლაციური წნეხი მნიშვნელოვნად შეამცირა. ამავდროულად, ლარის რეალური ეფექტური გაცვლითი კურსიც მყარ პოზიციას ინარჩუნებს. ეს კი იმპორტირებული ინფლაციის დაბალ დონეზე შენარჩუნებას ხელს უწყობს. დაბალინფლაციური გარემო ინფლაციურ მოლოდინებზე შემცირების მიმართულებით მოქმედებს, რაც ასევე საშუალოვადიანი პერიოდის ინფლაციურ რისკებსაც მნიშვნელოვნად ამცირებს. სხვა თანაბარ პირობებში, ინფლაცია 2024 წლის დასაწყისში მიზნობრივ 3 პროცენტიან დონეზე დაბალი დარჩება, ხოლო საშუალოვადიან პერიოდში კი, მის ირგვლივ დასტაბილურდება. „მიუხედავად იმისა, რომ ინფლაციური რისკები კვლავ არსებობს, მათი სიმწვავე შერბილებულია. ინფლაციის ერთ-ერთ მთავარ რისკად წითელ ზღვაში არსებული დაძაბულობის გამო საერთაშორისო ტრანსპორტირების გაძვირებაა. დაძაბულობა ამ რეგიონში კვლავ ნარჩუნდება, თუმცა დეკემბერსა და იანვარში მკვეთრი ზრდის შემდეგ, თებერვლის განმავლობაში ტრანსპორტირების ფასებმა მცირედით მოიკლო. ამასთანავე, როგორც მოსალოდნელი იყო, ეკონომიკური აქტივობა ეტაპობრივად პოტენციურ ტრენდს უბრუნდება. იანვარში, წინასწარი შეფასებით, ეკონომიკურმა ზრდამ 5.8% შეადგინა, რაც მოთხოვნის მხრიდან ინფლაციური ზეწოლის განეიტრალებაზე მიუთითებს. საქართველოს ეროვნული ბანკის პროგნოზით, პანდემიამდელი ტრენდიდან ეკონომიკური აქტივობის ჩამორჩენა სრულად აღმოფხვრილია და მოსალოდნელია, რომ 2024 წელს ეკონომიკური ზრდა მისი პოტენციური დონის გარშემო დასტაბილურდება. აღნიშნული ფაქტორების ერთობლიობაში განხილვისა და ამ ეტაპზე არსებული ტენდენციების ანალიზის შედეგად, საქართველოს ეროვნული ბანკი მკაცრი მონეტარული პოლიტიკიდან გამოსვლას აგრძელებს და მიმდინარე სხდომაზე მონეტარული პოლიტიკის განაკვეთს 0.75 პპ-ით, 8.25 პროცენტამდე ამცირებს. თუ ინფლაციის მოლოდინებსა და საგარეო რისკებზე ზრდის მიმართულებით მოქმედი ფაქტორები კვლავ გამოიკვეთა, სხვა თანაბარ პირობებში, შესაძლოა, მიმდინარე მკაცრი პოზიციის ხანგრძლივად შენარჩუნება ან მონეტარული პოლიტიკის მეტად გამკაცრება გახდეს საჭირო.საქართველოს ეროვნული ბანკი მიმდინარე ეკონომიკურ პროცესებსა და საფინანსო ბაზრებს უწყვეტ რეჟიმში აკვირდება და ფასების სტაბილურობის უზრუნველსაყოფად მის ხელთ არსებულ ყველა ინსტრუმენტს გამოიყენებს,“ წერს ეროვნული ბანკი გავრცელებულ ინფორმაციაში. მონეტარული პოლიტიკის კომიტეტის შემდეგი სხდომა 2024 წლის 8 მაისს ჩატარდება. მომავალი თვიდან ლარში აღებულ სესხებზე ყოველთვიური შენატანი მცირდება. სესხის პროცენტის შემცირების გადაწყვეტილება ეროვნულმა ბანკმა ქვეყანაში დაბალი ინფლაციითა და სტაბილური ლარის კურსით ახსნა. შემცირებული პროცენტი ავტომატურად აისახება გადასახდელ თანხაში. ბანკში ხელშეკრულების განახლება არ არის საჭირო. ყველა მსესხებლისთვის ინდივიდუალურად შეიცვლება პირობები: ეს დამოკიდებულია დარჩენილ სესხსა და ყოველთვიურად გადასახდელი თანხის ოდენობაზე. უახლესი მონაცემებით, ლარში 183,5 ათასი სესხია გაცემული.
საქსტატი: იანვარ-თებერვალში საქონლით საგარეო სავაჭრო ბრუნვა 5%-ით შემცირდა
სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის წინასწარი შეფასებით, 2024 წლის იანვარ-თებერვალში საქართველოში საქონლით საგარეო სავაჭრო ბრუნვამ (არადეკლარირებული ვაჭრობის გარეშე) 2 941.5 მლნ. აშშ დოლარი შეადგინა, რაც წინა წლის შესაბამის მაჩვენებელზე 5.0 პროცენტით ნაკლებია. აქედან, საქსტატის ცნობით, ექსპორტი 803.2 მლნ. აშშ დოლარი იყო, ანუ შემცირდა 12.2 პროცენტით 2023 წლის შესაბამის პერიოდთან შედარებით, ხოლო იმპორტმა 2 138.2 მლნ. აშშ დოლარი შეადგინა, რაც 2.0 პროცენტით ნაკლებია გასული წლის იმავე პერიოდის მაჩვენებელზე. უარყოფითმა სავაჭრო ბალანსმა 2024 წლის იანვარ-თებერვალში 1 335.0 მლნ. აშშ დოლარი შეადგინა, რაც საგარეო სავაჭრო ბრუნვის 45.4 პროცენტია.
